Μανώλης Ψαρρός: Στρατηγική προτεραιότητα του Ο.Τ.Ο.Α.Α. η δυναμική προσέγγιση της αγοράς των city breaks
TravelDailyNews: Δύο χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και τις αλλαγές που επέφεραν στην πόλη μας, οι συζητήσεις για αποτελεσματική αξιοποίηση των υποδομών και της εικόνας της Αθήνας συνεχίζονται, με στόχο πάντα την καλύτερη διαφήμιση της χώρας μας, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό. Ποιοι είναι οι στόχοι του Οργανισμού Τουριστικής & Οικονομικής Ανάπτυξης Αθηνών στην κατεύθυνση αυτή;
Μανώλης Ψαρρός: Ο Οργανισμός Τουριστικής και Οικονομικής Ανάπτυξης Αθηνών υλοποιεί δράσεις βάσει συγκεκριμένου στρατηγικού σχεδίου το οποίο έχει ως κεντρικό στόχο την αξιοποίηση της Ολυμπιακής κληρονομιάς και την ανάδειξη του εμπλουτισμένου τουριστικού προϊόντος της Αθήνας. Το στρατηγικό σχέδιο περιλαμβάνει δράσεις όπως: η διοργάνωση της διεθνούς εκθέσεως city break και του ετήσιου συνεδρίου του European Cities Tourism, η ανάδειξη του ιστορικού κέντρου της πόλης μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, η προβολή της νέας εικόνας της πόλης στα ΜΜΕ του εξωτερικού, η δικτύωση και η σύσταση στρατηγικών συνεργασιών σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο, η έρευνα της αγοράς και των τάσεων της τουριστικής βιομηχανίας, η συμμετοχή του Οργανισμού σε διεθνείς εκθέσεις τουρισμού και η παραγωγή έντυπου & ηλεκτρονικού υλικού προβολής μεταξύ άλλων. Ωστόσο, στον ένα χρόνο λειτουργίας του Οργανισμού εκτιμούμε ότι η αποτελεσματική αξιοποίηση των νέων υποδομών και της θετικής εικόνας της Αθήνας απαιτεί τις παρακάτω προϋποθέσεις σε επίπεδο στρατηγικού σχεδιασμού:
- Μητροπολιτικές δομές ή έστω συνεργασίες για την ενιαία προώθηση της Αθήνας και της ευρύτερης Αττικής ως έναν ολοκληρωμένο τουριστικό προορισμό, ικανό να προσελκύσει τουρίστες καθ’ όλη την διάρκεια του έτους. Ο μητροπολιτικός φορέας αποτελεί την ιδανική λύση προς αυτή την κατεύθυνση. Εναλλακτικά, η δημιουργία τουριστικής συμμαχίας στα πρότυπα αντίστοιχων τέτοιων διαδικασιών που εφαρμόζονται στο εξωτερικό θα μπορούσε να συμβάλει καταλυτικά προς αυτή την κατεύθυνση. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Οργανισμός μέσω της ενεργής συμμετοχής του στις διαδικασίες του Ευρωπαϊκού Δικτύου European Cities Tourism αποκτά εικόνα για την τουριστική πολιτική και το ύψος των κονδυλίων προβολής που διατίθενται από τις ανταγωνίστριες πόλεις της Αθήνας. Καταλήξαμε λοιπόν ότι τα κονδύλια του Οργανισμού του Δήμου Αθηναίων είναι απαγορευτικά για τον σχεδιασμό εκστρατειών τουριστικής προβολής αντίστοιχου οικονομικού μεγέθους με αυτό άλλων πόλεων. Ωστόσο, με έναν κατά προσέγγιση υπολογισμό συμπεράναμε ότι τα κονδύλια που διατίθενται για τουριστική προβολή σε επίπεδο νομού και περιφέρειας από την περιφερειακή αρχή, τις νομαρχίες και τους δήμους της Αττικής, αθροιστικά σχηματίζουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσό, πολύ κοντά στα επίπεδα πόλεων όπως η Βαρκελώνη.
- Η εκπόνηση και υλοποίηση μακροπρόθεσμου στρατηγικού πλάνου τουριστικής ανάπτυξης και προβολής που θα προκύπτει είτε από μητροπολιτικό φορέα είτε από μια μητροπολιτική τουριστική συμμαχία υπό την εποπτεία του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης και του ΕΟΤ. Το εν λόγω πλάνο δεν θα πρέπει να εξαντλείται όμως σε μια διαγνωστική ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και μια σειρά από προτεινόμενες δράσεις. Το πλάνο θα πρέπει να αναλύει τον ρόλο όλων των – άμεσα ή έμμεσα εμπλεκομένων με το τουριστικό προϊόν – φορέων, στην υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων για την επίτευξη μετρήσιμων στρατηγικών στόχων που θα αφορούν την αύξηση δεικτών (αφίξεις, διανυκτερεύσεις, μέση δαπάνη, μέση διαμονή) και μεριδίων στην αγορά.
- Ανάπτυξη και διαχείριση του τουριστικού προϊόντος σε στενή συνεργασία με τις παραγωγικές τάξεις και τον τουριστικό κλάδο. Ο τουρισμός, εκτός από οικονομικό τομέα αποτελεί και κοινωνικό φαινόμενο. Ως εκ τούτου, η ενεργή συμμετοχή των εκπροσώπων των τουριστικών κλάδων και του συνόλου των κοινωνικών ομάδων όχι απλά στην υλοποίηση τουριστικής πολιτικής και ανάπτυξης αλλά και στην διαδικασία σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων είναι απαραίτητη. `Αλλωστε, η κοινωνική σύγκλιση αποτελεί τον κεντρικό άξονα της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, δεν περιορίζεται απλά σε μια δημοκρατική προσέγγιση των πραγμάτων και εφαρμόζεται πλέον ως συγκεκριμένη διαδικασία με τεχνοκρατικούς όρους.
Ο Οργανισμός μας αναπτύσσει προτάσεις και προσχέδια μελετών προς αυτές τις κατευθύνσεις και είναι σε επαφή με αρμόδιους φορείς για τον σχεδιασμό σχετικών δράσεων.
TDN: Κοινή παραδοχή αποτελεί το γεγονός ότι το ‘hardware’ της πόλης αναβαθμίστηκε αισθητά τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, σαφείς είναι οι ενδείξεις ότι υστερούμε σημαντικά σε επίπεδο ‘software’. Παροχή υπηρεσιών, επικοινωνία, υπηρεσίες υποδοχής, marketing είναι παράγοντες μη διακριτοί στην ευρωπαϊκή και μεταολυμπιακή Αθήνα. Πως μπορεί να επέλθει η ισορροπία μεταξύ hardware και software;
Μ.Ψ.: Πράγματι, η πόλη αναβαθμίστηκε σημαντικά σε επίπεδο υποδομών και παρέμεινε σχεδόν στάσιμη σε επίπεδο ανωδομών ή υπερδομών (υπηρεσίες) και marketing. Εκτιμούμε ότι η ισορροπία μπορεί να επέλθει αλλά με μια σειρά προϋποθέσεων. Η μητροπολιτική συνεργασία υπό την εποπτεία του κράτους αποτελεί και πάλι τον θεμέλιο λίθο, στον οποίο προστίθενται οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την μη γραφειοκρατική διαχείριση των υποδομών, η δημιουργία ευέλικτων διαχειριστικών δομών, η επιλογή εξειδικευμένου προσωπικού και η ποιοτική εκπαίδευση των ήδη υπαρχόντων ανθρωπίνων πόρων. Εξίσου σημαντικός είναι ο συντονισμός των δυνάμεων για να βελτιωθεί η σχέση αξίας/τιμής ή «value for money» του τουριστικού προϊόντος της πόλης καθώς αποτελεί κυρίαρχο σημείο επιλογής προορισμού στον τομέα του αστικού τουρισμού και ιδιαίτερα στο κομμάτι των City Breaks. Επίσης,
- η διεύρυνση του τουριστικού προϊόντος με ειδικές μορφές τουρισμού,
- η ανάδειξη και ερμηνεία των αξιοθέατων μέσα από σύγχρονες μεθόδους διαχείρισης, τουριστικές υποδομές μικρής κλίμακας και τεχνολογικές εφαρμογές καθώς και
- η εφαρμογή προγραμμάτων διαχείρισης της ροής επισκεπτών της πόλης για την δημιουργία νέων πόλων τουριστικού ενδιαφέροντος και αύξηση της επισκεψιμότητας των ήδη υπαρχόντων.
- η εκπόνηση σχεδίων διαχείρισης κρίσεων σε επικοινωνιακό και λειτουργικό επίπεδο.
αποτελούν βασικά πεδία στα οποία θα πρέπει σταδιακά να επικεντρωθούμε και να αναπτύξουμε έντονη δράση ώστε να αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο της εποχικότητας της ζήτησης, να αυξήσουμε την μέση δαπάνη & διαμονή των επισκεπτών και να προσελκύσουμε ποιοτικό τουρισμό.
Από την πλευρά μας, σχεδιάζουμε δράσεις για την δημιουργία ενός φάσματος δομών και υπηρεσιών εξυπηρέτησης των επισκεπτών της πόλης όπως συμβαίνει στις περισσότερες Ευρωπαϊκές πόλεις. Οι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη ενώ κάποιες από αυτές έχουν ήδη ολοκληρωθεί και σύντομα θα ενταχθούν σε στάδιο εφαρμογής.
TDN: Πριν από λίγους μήνες ο Οργανισμός ανακοίνωσε τη διοργάνωση της έκθεσης City Break το 2007 στην Αθήνα, ενώ μεγάλοι ήταν οι στόχοι του και από τη συμμετοχή στην φετινή έκθεση City Break Expo 2006 (Ελσίνκι, 12-17 Ιουνίου) και στο Ετήσιο Συνέδριο European Cities Tourism. Ποιες θα είναι οι καινοτομίες της ελληνικής διοργάνωσης και ποια τα οφέλη που αποκόμισε η χώρα μας από τη φετινή συμμετοχή του Οργανισμού στο Ελσίνκι;
Μ.Ψ.: Θεωρούμε ότι αυτή η επιτυχία της Αθήνας αποκτά ιδιαίτερη σημασία δεδομένου του ενδιαφέροντος που επέδειξαν σημαντικές Ευρωπαϊκές πόλεις με ιδιαίτερα ισχυρούς οργανισμούς τουρισμού. Η συνεργασία μεταξύ Υπουργείου, Δήμου και Οργανισμού λειτούργησε άψογα και οδήγησε στο τελικό αποτέλεσμα.
Ο Οργανισμός σε συνεργασία με την εταιρία διοργάνωσης εκθέσεων τουρισμού Reed Travel Exhibitions επί του παρόντος επικεντρώνεται στην διευθέτηση οργανωτικών ζητημάτων και στην προσέλκυση ακόμα μεγαλύτερου αριθμού εκθετών και επισκεπτών όσον αφορά την έκθεση. Κοινός στόχος είναι η περαιτέρω βελτίωση της εκθέσεως και η ενίσχυση του ρόλου και της παρουσίας της στον χώρο των διεθνών εκθέσεων τουρισμού.
Παράλληλα, είμαστε σε στενή συνεργασία για την διοργάνωση του συνεδρίου με τις ειδικές ομάδες έρευνας και ανάπτυξης θεμάτων του European Cities Tourism. Έχουμε ήδη προτείνει μια σειρά θεμάτων τα οποία έχουν γίνει δεκτά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αφορούν τον επαναπροσδιορισμό του ευρωπαϊκού τουρισμού πόλεων και την επαναπροσέγγιση των φαινομενικά κορεσμένων τουριστικών αγορών, τη διείσδυση σε νέες αγορές, καθώς και την σημασία και τους τρόπους των συνεργιών τοπικής αυτοδιοίκησης και κεντρικού κράτους σε επίπεδο τουριστικής πολιτικής & ανάπτυξης.
Όσον αφορά την φετινή έκθεση στο Ελσίνκι, θεωρούμε ότι έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο η ευρύτερη Ελληνική παρουσία, αφού η Αθήνα εκπροσωπήθηκε από τον Οργανισμό μας, την Ένωση Ξενοδόχων Αττικής και από πολυτελή ξενοδοχεία της πόλης. Η ελληνική «περιοχή» στο σύνολο της απέσπασε τις θετικές κριτικές και τα εύσημα των επαγγελματιών που επισκέφθηκαν την έκθεση, οι οποίοι εξέφρασαν την ικανοποίηση τους για το ότι η Ελλάδα δηλώνει παρούσα στην πρώτη εξειδικευμένη έκθεση τουρισμού πόλεων καθώς και την πρόθεση τους να συνεργαστούν στενά για την προώθηση της νέας Αθήνας.
Σε αυτό το σημείο, θα θέλαμε να τονίσουμε ότι η δυναμική προσέγγιση της αγοράς των city breaks αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα για τον Οργανισμό. Τα city breaks σήμερα αποτελούν το 60% του ευρωπαϊκού αστικού τουρισμού και σύμφωνα με τα στοιχεία του European Cities Tourism το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο μέσα στα επόμενα χρόνια. Η διοργάνωση της έκθεσης και του συνεδρίου αποτελεί απλά τον θεμέλιο λίθο αυτής της προσπάθειας.
TDN: Με την ολοένα και ταχύτερη ανάπτυξη της τεχνολογίας πολλοί είναι πλέον οι προορισμοί παγκοσμίως που ενισχύουν την παρουσία τους στο διαδίκτυο, με στόχο την ευρύτερη προβολή των πλεονεκτημάτων τους. Η Ελλάδα σε τι επίπεδο θεωρείτε ότι βρίσκεται σε αυτό τον τομέα;
Μ.Ψ.: Δυστυχώς θεωρώ ότι σε αυτόν τον τομέα η Ελλάδα έχει να καλύψει πάρα πολύ έδαφος και ότι υπολείπεται σημαντικά έναντι των βασικών ανταγωνιστών της σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο. Τελευταίες έρευνες αναδεικνύουν ήδη το διαδίκτυο σε σημαντικό μέσο προβολής και επισημαίνουν τον κυρίαρχο ρόλο που θα παίξει στα αμέσως επόμενα χρόνια. Η μεταφορά μεγάλου μέρους των δραστηριοτήτων των μεγάλων Tour Operators στο διαδίκτυο και η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση για διαδικτυακές υπηρεσίες από τους δυνητικούς τουρίστες επιβεβαιώνουν τα παραπάνω. Η αδυναμία που επιδεικνύουμε ως χώρα την στιγμή που διαμορφώνεται ακόμα ο διαδικτυακός χάρτης μπορεί να αποβεί τροχοπέδη στην μετέπειτα πορεία μας. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι σταδιακά θα αλλάξει η κατάσταση αφού τα τελευταία χρόνια σημειώνεται αύξηση των ποιοτικών τουριστικών δικτυακών τόπων διαφόρων περιοχών, πόλεων και περιφερειών της Ελλάδας. Ως Οργανισμός, εντοπίσαμε από την πρώτη στιγμή την ανάγκη δημιουργίας ενός ποιοτικού δικτυακού τόπου αντίστοιχης ποιότητας με αυτών των άλλων ευρωπαϊκών πόλεων. Αφού διενεργήσαμε έρευνα με σκοπό τον εντοπισμό των κατηγοριών πληροφοριών που θα πρέπει να έχει στην διάθεση του ο διαδικτυακός επισκέπτης, αναπτύξαμε την επίσημη ιστοσελίδα επισκεπτών (www.athenstourism.gr) εντός του δικτυακού τόπου του Δήμου Αθηναίων.
Επί του παρόντος έχει ολοκληρωθεί η Αγγλική έκδοση της ιστοσελίδας ενώ σύντομα αναμένεται και η ολοκλήρωση της Ελληνικής εκδόσεως. Σε επόμενο στάδιο, προγραμματίζεται η ανάπτυξη ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Προορισμού (Destination Management System) με έντονα διαδραστικό περιβάλλον, διαδικτυακές υπηρεσίες και πολυγλωσσικό περιεχόμενο.
