Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΑειφορία και Τουρισμός (Α′)

Αειφορία και Τουρισμός (Α′)

Αειφορία και Τουρισμός (Α′)

Την τελευταία τουλάχιστον πενταετία και με διαρκώς εντεινόμενο ρυθμό σε μια πλευρά των συζητήσεων περί στρατηγικών τουριστικής ανάπτυξης εμφανίζεται και η έννοια της αειφορίας. Το θέμα δεν αφορά την Επικοινωνία, από τη σκοπιά της οποίας προσεγγίζω διάφορα θέματα. Αφορά το management και το marketing του τουρισμού, που όμως δεν παύουν να αποτελούν μορφές επικοινωνίας της επιχειρηματικής δραστηριότητας με τα περιβάλλοντα στα οποία κινείται και απευθύνεται. Συνήθως -σε παρόμοιες προσεγγίσεις- επιλέγω μια εισαγωγή τύπου σύντομης ιστορικής αναδρομής, η οποία και εδώ θεωρείται απαραίτητη.

Γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά πως η Ελλάδα έγινε παγκόσμια γνωστός τουριστικός προορισμός χάρη στις ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες, τις ασυνήθιστες φυσικές ομορφιές και την πολιτιστική κληρονομιά. Όλα αυτά τα στοιχεία, ονομαζόμενα «φυσικοί και πολιτιστικοί πόροι», αποτελούν μέσα ικανοποίησης αναγκών ή επιθυμιών των τουριστών. Πρόκειται, δηλαδή, για τουριστικά αγαθά και πρέπει να αποτελούν σημείο αναφοράς για την τουριστική πολιτική της χώρας. Ο σύγχρονος, όμως, τουρισμός με την άναρχη ανάπτυξή του πίεσε ισχυρά σε βάθος χρόνου το φυσικό περιβάλλον και την τοπική κουλτούρα, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος αυτοκαταστροφής των τουριστικών περιοχών να είναι πλέον ορατός. Η ανάγκη δημιουργίας εκτεταμένης τουριστικής υποδομής και η συνακόλουθη παρουσία δυσανάλογα μεγάλου σε σχέση με την τοπική υποδομή αριθμού τουριστών, λειτούργησαν ενισχυτικά στην περιβαλλοντική υποβάθμιση. Ταυτόχρονα, παρατηρήθηκε ταχεία και ανεξέλεγκτη ανοικοδόμηση με αποτέλεσμα τη διάβρωση του τοπίου. Φυσική κατάληξη των παραπάνω ήταν η περιβαλλοντική και αισθητική ρύπανση και υποβάθμιση ενός από τους σημαντικότατους τουριστικούς πόρους, του περιβάλλοντος (φυσικού και τεχνητού).

Με δεδομένο, λοιπόν, ότι ο τουρισμός πιέζει ασφυκτικά και εντεινόμενα το περιβάλλον, τη φύση και την τοπική κουλτούρα, είναι προφανές πως η παγκόσμια εξέλιξή του δε μπορεί να συνεχιστεί χωρίς σχεδιασμό και οργάνωση. Σήμερα καθίσταται πλέον επιβεβλημένο να συνειδητοποιήσουμε τα προβλήματα που δημιουργεί στο περιβάλλον η τουριστική ανάπτυξη και να αναλάβουμε μια σειρά από δυναμικές πρωτοβουλίες. Η σχέση μεταξύ τουρισμού και περιβάλλοντος θα πρέπει να καταλαμβάνει σημαντική θέση στις προτεραιότητες των σχεδίων δράσης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Αλλά και οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στην τουριστική βιομηχανία, οι ίδιοι οι τουρίστες, καθώς και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι ανάγκη σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις να βοηθούν και να καθοδηγούν το έργο της περιβαλλοντικής προστασίας μέσω της εκπαίδευσης, της πληροφόρησης και του κατάλληλου σχεδιασμού. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι, επίσης, για οποιαδήποτε τουριστική δραστηριότητα να λαμβάνεται υπόψη η κατανομή της τουριστικής κίνησης στον τόπο και το χρόνο για την αποφυγή φαινομένων συνωστισμού και αλλοίωσης του τοπίου. Αποτελεί, άλλωστε, κοινή διαπίστωση πως το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον είναι άρρηκτα συνδεδεμένα και η στενή τους σχέση αντανακλά τη σχέση της ανθρώπινης δραστηριότητας με την ιστορία και τη λαϊκή παράδοση, δηλαδή την ταυτότητα των λαών, όπως αυτή αδιάψευστα εκφράστηκε στους κόλπους του φυσικού περιβάλλοντος.

Η ασυμβατότητα, όμως, της σύγχρονης τουριστικής δραστηριότητας με το περιβάλλον έχει δημιουργήσει πολλά προβλήματα στο πεδίο αυτό, όπως η αλλοίωση της τοπικής αρχιτεκτονικής, η διατάραξη της περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αρμονίας του χώρου ή η καταπάτηση και οικοδόμηση περιοχών με σπάνια φυσική ομορφιά. Το περιεχόμενο και οι κύριοι στόχοι της έννοιας «τουρισμός» περιλαμβάνουν -μεταξύ άλλων- την απόλαυση της φύσης και την επαφή, γνωριμία και αλληλεπίδραση των λαών. Για να θεωρήσουμε, λοιπόν, πως μια τουριστική επιχείρηση ανταποκρίνεται στην απαιτούμενη ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αυτή οφείλει να συμβάλει και στην προστασία του περιβάλλοντος, είτε φυσικού είτε πολιτισμικού.

Η καθοριστική σχέση μεταξύ του τουρισμού ως πηγής πλούτου και της οικονομίας επιβάλλει τη λογική διαχείριση των τουριστικών πόρων, ώστε να χρησιμοποιούνται χωρίς όμως να εξαντλούνται. Στα πλαίσια της φιλοσοφίας αυτής αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τουριστικής δραστηριότητας και διαθέσιμων τουριστικών πόρων, που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην οποιασδήποτε μορφής τουριστική ανάπτυξη. Με βάση όλα τα προηγούμενα, λοιπόν, προέκυψε τα τελευταία χρόνια η ανάγκη για έναν «φιλικό» προς το περιβάλλον τουρισμό. Η ανάπτυξη αυτού του τουρισμού ονομάστηκε «Αειφόρος» και ορίζει το μοντέλο διαχείρισης των φυσικών οικοσυστημάτων και των ανανεώσιμων φυσικών πόρων, σύμφωνα με το οποίο η περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα πρέπει να εξασφαλίζει τη διαρκή αξιοποίηση των φυσικών πόρων, να μην προκαλεί δηλαδή ανεπανόρθωτη βλάβη στο περιβάλλον υπονομεύοντας το μέλλον των επερχόμενων γενεών, αλλά να επιτυγχάνει τη σταθερή περιβαλλοντική ποιότητα, την ισορροπία και -στην περίπτωσή μας- την παρατεινόμενη τουριστική ανάπτυξη. Σκοπός της είναι να αλλάξει την επιβαρυντική για το περιβάλλον λειτουργία του τουρισμού, ώστε να ελαχιστοποιηθούν ενδεχόμενες παρενέργειες της τουριστικής ανάπτυξης, όπως η αστικοποίηση, η μόλυνση και η διάβρωση του φυσικού χώρου.

Πρέπει να καταστήσουμε σαφές πως ο αειφόρος τουρισμός δεν είναι μορφή τουρισμού. Αντίθετα, μπορεί να χαρακτηρίζει οποιοδήποτε είδος τουρισμού. Πρόκειται για χαρακτηριστικό που εγγυάται μια ορισμένη ποιότητα σε κάθε μορφή τουρισμού και τουριστικής δραστηριότητας.

Συνεχίζεται…

Στο β΄ μέρος: Μέτρα προστασίας περιβάλλοντος, αρχές της αειφορίας, ήπιες μορφές τουρισμού…

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι Ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Για τυχόν ερωτήσεις ή παρατηρήσεις, επικοινωνείτε μαζί του στο info@prsolutions.gr.

Εκπαιδευτικός - Επικοινωνιολόγος - Σύμβουλος Ασφαλείας - INVESTIMA LLC | + Άρθρα

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Είναι δημιουργός του έργου Innovatebiz στην Ολλανδία και της εταιρείας INVESTIMA στις ΗΠΑ, όπου και δραστηριοποιείται σε πεδία που άπτονται της Επικοινωνίας. Ακόμη, ερευνητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής Ασφαλείας, Ψηφιακού Μετασχηματισμού & Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ) και επιστημονικός υπεύθυνος του “Σχολείου Διδακτικής”.

29/03/2024
28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024