Οι δυσλειτουργίες του χώρου των ταξί επηρέασαν σημαντικά τον τουρισμό μας στο παρελθόν σε βαθμό που να κάνουν το γύρο του κόσμου επί δεκαετίες συγκεκριμένα δυσμενή σχόλια.
* του Φώτη Παντόπουλου
Στα πλαίσια ευρύτερων επικοινωνιακών προσεγγίσεων του τουριστικού προϊόντος αναπόφευκτα πρέπει να αναφερθούμε και στη σημασία που έχει για τον τουρισμό η ποιότητα των μεταφορών, δηλαδή των μέσων μετακίνησης των τουριστών. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται τα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΚΤΕΛ, σιδηρόδρομοι, αστικές συγκοινωνίες, ακτοπλοΐα, αεροπορικές εταιρείες), αλλά και τα ταξί και τα ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα. Στην παρούσα ανάλυση ο στόχος είναι (με αφορμή τις πρόσφατες προτάσεις του ΣΕΤΕ) μια προσέγγιση του κλάδου των ταξί και των ενοικιαζομένων αυτοκινήτων.
Ο ΣΕΤΕ αναφέρεται σε μια σειρά προτάσεων που αποσκοπούν στην ποιοτική βελτίωση των υπηρεσιών των ταξί και στον εμπλουτισμό της προσφοράς των ενοικιαζομένων αυτοκινήτων με τη δυνατότητα ενοικίασης αυτοκινήτου με οδηγό και φυσικά δεν αφορούν τη σημερινή κατάσταση. Ειδικότερα, γίνεται λόγος για κριτήρια σχετικά με το όχημα, για προδιαγραφές των απαραίτητων δεξιοτήτων του οδηγού, όπως και για κανόνες που θα συνδέονται με την εμφάνιση και τη συμπεριφορά του, δεδομένου ότι όλα πλέον πρέπει να ρυθμίζονται με γνώμονα ότι είμαστε χώρα κατεξοχήν τουριστική.
Η λογική που διέπει όλα αυτά είναι προφανής θεωρητικά, όμως η πράξη έχει δείξει πως οι δυσλειτουργίες του χώρου αυτού επηρέασαν σημαντικά τον τουρισμό μας στο παρελθόν σε βαθμό που να κάνουν το γύρο του κόσμου επί δεκαετίες συγκεκριμένα δυσμενή σχόλια. Όσοι θυμούνται (από επαγγελματική πλευρά) τη λειτουργία των σταθμών και κυρίως του αεροδρομίου του Ελληνικού στο παρελθόν, γνωρίζουν ότι τα σχόλια αυτά ήταν σε μεγάλο βαθμό δικαιολογημένα. Προβλήματα εξυπηρέτησης, τιμολόγησης των υπηρεσιών, συμπεριφοράς, ποιότητας των οχημάτων απασχόλησαν επί μακρόν το χώρο. Αργότερα, παρά το γεγονός ότι επήλθε τεχνολογικός εκσυγχρονισμός (οχήματα, radio taxi) το πρόβλημα έλλειψης επαγγελματισμού εξακολουθούσε να απασχολεί σε μεγάλο βαθμό, κυρίως γιατί στο χώρο υπήρχε έντονο traffic/turn over οδηγών ταξί που διέρχονταν περιστασιακά από το χώρο. Τα προβλήματα νοοτροπίας όμως ήταν πάντα τα πιο σημαντικά κι αυτό πρέπει να μας απασχολήσει ιδιαίτερα.
Αυτό σημαίνει πως στη χώρα μας κατά το παρελθόν σε πολλούς επαγγελματικούς χώρους προέκυψαν και καλλιεργήθηκαν στρεβλώσεις που δεν έγιναν άμεσα αντιληπτές είτε γιατί δε μπορούσαμε τότε να αντιληφθούμε την προβληματική τους φύση, είτε γιατί η πολιτεία εξαιτίας πολλών και σημαντικότερων προβλημάτων αλλά και ασθενών μηχανισμών ελέγχου απουσίαζε, είτε τέλος γιατί (όπως γράφω συχνά) διανύαμε «καλές ημέρες» σε ό,τι αφορούσε το τουριστικό προϊόν που διαθέταμε. Τον τελευταίο καιρό το πρόβλημα των ταξί βρέθηκε πολλές φορές στο προσκήνιο. Κανείς (εκτιμώ τουλάχιστον) δεν έχει την πρόθεση να αμφισβητήσει πόσο σημαντικό είναι να θίγονται τα δικαιώματα κάποιου επαγγελματικού κλάδου ή/και να απειλούνται με οικονομική καταστροφή πολλές οικογένειες. Επίσης είναι απόλυτα φυσικό και δεδομένο πως σε έναν ολόκληρο κλάδο υπάρχουν πάντα και οι σοβαροί επαγγελματίες, που -ακόμα και αν δεν έχουν τις καταλληλότερες γνώσεις και μέσα- σέβονται τον πελάτη τους γιατί πολύ απλά κατανοούν ότι αυτός τους συντηρεί οικονομικά. Όμως πρέπει να επισημάνουμε πως το «αμαρτωλό» παρελθόν του κλάδου φορτίζει σε μεγάλο ποσοστό αρνητικά την κοινή γνώμη στις εκτιμήσεις της για το θέμα. Η έντονα ιδιοκτησιακή σχέση με το μέσο (εδώ εντοπίζεται η σύγχυση του μέσου και του οχήματος) που προβλήθηκε προς τον πελάτη και η ασύστολη πολλές φορές εκμετάλλευσή του αποτελούσε σε κάθε περίπτωση ανάρμοστη στάση/λειτουργία για μέσο μεταφοράς σε όποιον και αν απευθύνεται. Η νοσηρή αντίληψη περί των «πλούσιων ξένων» που μας επισκέπτονται προφανώς για να μοιραστούν μαζί μας τα χρήματά τους αποδείχθηκε πως απέχει πολύ από την έννοια της παροχής υπηρεσίας και μάλιστα τουριστικής σε μια χώρα που πάντα θεωρούσε τον τουρισμό ως τη βαριά βιομηχανία της ανάπτυξής της.
Εκτός από τις προτάσεις για τα ταξί, ο ΣΕΤΕ εισηγείται πως -στο πλαίσιο του εμπλουτισμού του τουριστικού μας προϊόντος και της βελτίωσης της ποιότητας της εξυπηρέτησης των τουριστών- πρέπει να επιτραπεί στις επιχειρήσεις ενοικιαζομένων αυτοκινήτων η ενοικίαση αυτοκινήτου με οδηγό, κάτι το οποίο υπάρχει σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΟΟΣΑ, ακόμα δε και σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Η εικόνα του αεροδρομίου της Ρώμης ίσως είναι οικεία σε πολλούς Έλληνες που τα τελευταία χρόνια επισκέπτονται όλο και πιο συχνά τη γειτονική Ιταλία. Τα οχήματα και η λειτουργία τους πράγματι συνάδουν με τις προδιαγραφές που θέτει ο ΣΕΤΕ και οδηγούν σε αναπόφευκτες συγκρίσεις με τη δική μας εμπειρία. Βέβαια, για λόγους που παραπάνω αναφέρθηκαν και δεδομένου ότι δεν έχουμε την εμπειρία τέτοιου ακριβώς μέσου, θεωρώ πως δε μπορεί αυτή τη στιγμή να ειπωθεί τίποτε άλλο για τη λειτουργία της υπηρεσίας στη χώρα μας και απλά πρέπει να αναμείνουμε και να ελπίσουμε να οργανωθεί σε εντελώς νέα και ανταγωνιστική βάση όταν επιτραπεί.
Αναμφίβολα, οι προτάσεις του ΣΕΤΕ βρίσκονται για μια ακόμα φορά στη σωστή κατεύθυνση. Η παγκοσμιοποίηση των αγορών, ο ανταγωνισμός και η οικονομική ύφεση δεν επιτρέπουν τη συντήρηση και αναπαραγωγή στρεβλώσεων για κανένα λόγο. Η επικοινωνία του τουρισμού, όπως κάθε προϊόντος ή υπηρεσίας, επιβάλλει σήμερα τη ριζική αναδιάρθρωση όλων των περιφερειακών «εργαλείων» της τουριστικής ανάπτυξης. Και πρέπει επιτέλους να κατανοηθεί από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές πως παράγοντες όπως η ταχύτητα, η άνεση, το λογικό κόστος και κυρίως ο σεβασμός προς τον πελάτη αποτελούν συντριπτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των μεταφορών και του ίδιου του τουριστικού προϊόντος.
* Ο Φώτης Παντόπουλος είναι Ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Για τυχόν ερωτήσεις ή παρατηρήσεις, επικοινωνείτε μαζί του στο info@prsolutions.gr.
Ο Φώτης Παντόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Είναι δημιουργός του έργου Innovatebiz στην Ολλανδία και της εταιρείας INVESTIMA στις ΗΠΑ, όπου και δραστηριοποιείται σε πεδία που άπτονται της Επικοινωνίας. Ακόμη, ερευνητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής Ασφαλείας, Ψηφιακού Μετασχηματισμού & Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ) και επιστημονικός υπεύθυνος του “Σχολείου Διδακτικής”.
