Στην πιο ίσως δύσκολη οικονομική συγκυρία για την Ελλάδα, η εγχώρια τουριστική εκπαίδευση μοιάζει να παλεύει με μια "Λερναία Ύδρα": οι απόφοιτοι "βγαίνουν" στην αγορά εργασίας μιας χώρας, με ένα περιβάλλον μάλλον αποτρεπτικό για τους τουρίστες. Απεργίες, ωράρια Δημοσίου σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, διαδηλώσεις, κλείσιμο λιμανιών, υψηλή παραβατικότητα / εγκληματικότητα…
Στη πιο ίσως δύσκολη οικονομική συγκυρία για την Ελλάδα, η εγχώρια τουριστική εκπαίδευση μοιάζει να παλεύει με μια “Λερναία Ύδρα”: οι απόφοιτοι “βγαίνουν” στην αγορά εργασίας μιας χώρας, με ένα περιβάλλον μάλλον αποτρεπτικό για τους τουρίστες. Απεργίες, ωράρια Δημοσίου σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, διαδηλώσεις, κλείσιμο λιμανιών, υψηλή παραβατικότητα / εγκληματικότητα… Παρόλα αυτά, σε πρόσφατη ημερίδα που διοργάνωσε το Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων του ΤΕΙ Αθήνας, ο κ. Δημήτρης Λαλούμης, αναπ.καθηγητής ΤΕΙ Αθήνας, και πρόεδρος του ΔΡΑΤΤΕ, διαχώρισε την τουριστική αγορά εργασίας από αυτή των άλλων κλάδων και υποστήριξε ότι παρά την αρνητική συγκυρία, ο κλάδος των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων προσφέρει επαρκείς ευκαιρίες απασχόλησης και εξέλιξης, αν ο απόφοιτος κάνει σωστές επιλογές.
Τι ζητά η αγορά;
Σύμφωνα με τον δρα Αντώνη Κλειδά, υπεύθυνο Προγράμματος International Tourism and Hospitality Management, School of Business Deree – The American College of Greece, “διοικητικές γνώσεις και ικανότητες, έλειπαν πάντα από την τουριστική βιομηχανία, ενώ παραδοσιακά απαραίτητες είναι οι γλώσσες και τα λεγόμενα soft skills, όπως η ικανότητα να λειτουργήσει κάποιος σε ένα κατ’εξοχήν διεθνές και πολυπολιτισμικό περιβάλλον, η ομαδικότητα και η συνεργατικότητα και ένα αυθεντικό χαμόγελο. Επίσης γνώσεις σε risk and crisis management είναι περιζήτητες, λόγω της αυξημένης σημασίας που έχουν ζητήματα ασφαλείας σε τουριστικές μονάδες και προορισμούς. Τέλος, η τεχνολογία και τα social media έχουν αυξημένο ρόλο στον τουρισμό και κατά συνέπεια σχετικές ειδικότητες και γνώσεις λογικά θα έχουν αυξημένη ζήτηση στο παρόν και στο μέλλον”.
Η κα Suzanne Kaloudi-Ebener, Educational Counsellor του διεθνούς οργανισμού LAUREATE International Universities Hospitality & Art and Design Education και επίσημη αντιπρόσωπος για την Ελλάδα συμπληρώνει: “Στελέχη στους τομείς της ανάπτυξης και δημιουργίας των τουριστικών υποδομών, στελέχη διαχείρισης δικτύων και νέων τεχνολογιών, στελέχη τουριστικής εκπαίδευσης, στελέχη πληροφορικής, στελέχη δημιουργίας και διαχείρισης web sites, στελέχη κατασκευής και διαχείρισης social media δικτύων, διευθυντές και προϊστάμενοι εστιατορίων, προϊστάμενοι κρατήσεων, executive housekeepers, στελέχη και διευθυντές τεχνικών υπηρεσιών και υποδομών με έμφαση στη διαχείριση της ενέργειας και των νέων τεχνολογιών, στελέχη πωλήσεων και marketing, διευθυντές SPA και Thalasso, στελέχη εσωτερικού ελέγχου, στελέχη διαχείρισης εσόδων και εξόδων, όλα τα παραπάνω επαγγέλματα, είναι περιζήτητα σήμερα από την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία”.
“Όσο η οικονομική κρίση βαθαίνει και οι θέσεις εργασίας μειώνονται τόσο το επαγγελματικό μέλλον, κυρίως για τους νέους ανθρώπους, γίνεται θολό και δύσκολο”, αναφέρει ο κ. Γιώργος Γαλίτης, ιδρυτής της Mega Airlines Studies, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αερομεταφορών και Διευθυντικό στέλεχος μεγάλης Ευρωπαικής εταιρείας. “Όμως τα νέα παιδιά που σήμερα σχεδιάζουν το μέλλον τους θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τόσο σε αυτή τη χώρα όσο και παγκοσμίως η οικονομική κρίση δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο. Και στο παρελθόν υπήρξαν μεγάλα χρονικά διαστήματα δύσκολα για τις κοινωνίες, αλλά η κατάσταση βελτιώθηκε. Για το λόγο αυτό οι νέοι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ποιες είναι οι τάσεις στη μελλοντική αγορά εργασίας και ανάλογα να κάνουν τις επιλογές τους αρχικά ως προς τις σπουδές τους και τον γενικότερο επαγγελματικό τους προσανατολισμό“.
Το μοντέλο της ευκαιριακής επιχειρηματικότητας στον τουρισμό στην Ελλάδα έχει παρέλθει
“Πιστεύουμε ότι το μοντέλο της ευκαιριακής επιχειρηματικότητας στον τουρισμό στην Ελλάδα έχει παρέλθει με την απαρχή της παρούσας κρίσης και αυτό που πρέπει να προκύψει, το ‘καινούριο’, πρέπει να παράγει αξία, δημιουργικότητα και συνέχεια, με απόλυτη προσήλωση στην ποιότητα (προϊόντων και υπηρεσιών), στο core competence της ελληνικής κοινωνίας, τη φιλοξενία, και στη βιώσιμη ανάπτυξη (όχι όμως ως ‘σύνθημα’, αλλά ως θεμελιώδη αρχή)”, τονίζει ο δρ. Κλειδάς.
“Σήμερα οι τάσεις δείχνουν μια αύξηση του αριθμού των σπουδαστών στα τουριστικά επαγγέλματα, παγκοσμίως. Αυτό βέβαια δείχνει περισσότερο να αναπτύσσεται εκτός των ελληνικών συνόρων”, συμπληρώνει η κα Kaloudi-Ebener. “Ο τουρισμός λοιπόν θα αποκτήσει νέα αναπτυξιακή δυναμική, που με τη σειρά της θα φέρει νέες θέσεις εργασίας σε όλα τα επίπεδα και τους τομείς του. Αυτό βέβαια θα επηρεάσει και τα ελληνικά τουριστικά δρώμενα μέσα από ένα συνδυασμό γενικότερης τουριστικής ανάπτυξης στην Ελλάδα που με την σειρά της δημιουργεί ανάγκες κάλυψης νέων θέσεων εργασίας των οποίων οι απαιτήσεις όμως θα είναι συνυφασμένες με υψηλότερα καταρτισμένο, εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο εργασιακό δυναμικό”.
Τουριστική καριέρα εν μέσω κρίσης
Αν και το επίπεδο της τουριστικής εκπαίδευσης έχει βελτιωθεί αισθητά στη χώρα, ο τελειόφοιτος ζει με το άγχος της ανεργίας, ειδικά σε μια περίοδο όπου οι ειδήσεις για κλείσιμο ξενοδοχείων και τουριστικών επιχειρήσεων είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο.
“Μέσα από τη μελέτη των πρώτων προτιμήσεων μπορεί κανείς να διαπιστώσει την αγωνία των μαθητών για την επιλογή ενός επαγγέλματος που θα αυξήσει τις πιθανότητες εύρεσης εργασίας στον δύσκολο επαγγελματικό στίβο”, λέει ο κ. Γαλίτης. “Φαίνεται όμως ότι η οικονομική κρίση οδηγεί σε αύξηση των προτιμήσεων για τα τμήματα Τουριστικών και Αεροπορικών Επαγγελμάτων. Όσον αφορά στην πλευρά των νέων φαίνεται ότι πλέον έχουν συνειδητοποιήσει τη δυσκολία να βρουν θέση εργασίας πάνω στο αντικείμενο των σπουδών τους. Πλέον έχουν στραφεί σε επαγγέλματα που έχουν ζήτηση και σε μορφές απασχόλησης πιο ευέλικτες που θα τους επιτρέψουν να εργάζονται και να αποκτήσουν προϋπηρεσία. Μάλιστα, μεγάλο είναι το ποσοστό των νέων που αποφασίζουν να αναζητήσουν εργασία σε χώρες του εξωτερικού, όπου υπάρχει πρόγνωση για ανάπτυξη και οι ευκαιρίες απασχόλησης μπορούν να προβλεφθούν καλύτερα εν μέσω της οικονομικής κρίσης. Πολλοί από τους σπουδαστές μας επιδιώκουν την εύρεση εργασίας στο εξωτερικό. Ο βαθμός απορρόφησης των αποφοίτων των τουριστικών σχολών στην αγορά εργασίας εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, μία εκ των οποίων είναι και το παρεχόμενο επίπεδο σπουδών κάθε σχολής”.
Ο κ. Νίκος Μιστριώτης, ακαδημαικός και υπεύθυνος Προγραμμάτων Τουρισμού του New York College, σημειώνει: “Γνωρίζουμε ότι τα δεδομένα αποτελέσματα των επιχειρήσεων τουριστικού ενδιαφέροντος στην Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΤΕ για το 2011 ήταν θετικά (16 εκατ. αφίξεις). Εδώ ίσως θα πρέπει να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, για το 2020 καταγράφονται αφίξεις της τάξεως των 20 εκατ. τουριστών. Η συνεχιζόμενη οικονομική ύφεση έχει δυστυχώς οδηγήσει σε αναστολή της λειτουργίας αρκετών τουριστικών επιχειρήσεων κυρίως στην περιοχή της Αθήνας, λόγω μεγάλων ακυρώσεων (groups – μεμονωμένες αφίξεις – συνέδρια) για τους γνωστούς λόγους. Η άποψή μου είναι ότι τα στελέχη εκείνα που έχουν ‘οπλιστεί’ με θεωρητική κατάρτιση έχουν θέση στην αγορά εργασίας της χώρας μας παρ’όλες τις αντιξοότητες. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι και άλλες χώρες της Μεσογείου που εξαρτώνται από τον τουρισμό έχουν επίσης προβλήματα. Δε νομίζω επομένως ότι υπάρχει ρεύμα εξόδου από τη χώρα. Είναι γνωστό επίσης ότι εκείνοι που αποφασίζουν να μετακινηθούν πρέπει να γνωρίζουν άριστα τη γλώσσα της χώρας υποδοχής, λόγω της ιδιαιτερότητας του επαγγέλματος”.
Δημόσια ή ιδιωτική τουριστική εκπαίδευση;
“Είναι γνωστό ότι η αντιμετώπιση γενικά της ιδιωτικής εκπαίδευσης όλων των επιπέδων ως εκ τούτου και της τουριστικής ιδιωτικής εκπαίδευσης δεν ήταν η πρέπουσα στη χώρα μας για λόγους που δεν είναι της παρούσης”, αναφέρει ο κ. Μιστριώτης. “Αν όμως δούμε τι γίνεται με την ιδιωτική εκπαίδευση του τομέα του Τουρισμού και τη θέση που κατέχει θα εκπλαγούμε. Π.χ., στη χώρα μας τουλάχιστον οι μεγάλοι τουριστικοί προορισμοί (Κρήτη, Ρόδος, Κέρκυρα) θα έπρεπε να διαθέτουν εκτός των δημοσίων σχολών άριστα οργανωμένες ιδιωτικές σχολές τουριστικής εκπαίδευσης, από τις οποίες οι κατά τόπους επιχειρήσεις θα μπορούσαν να επανδρώνονται με στελέχη κατά τά πρότυπα άλλων χωρών. Επίσης είμαι σίγουρος ότι φοιτητές άλλων γειτονικών κρατών θα επέλεγαν να έλθουν στην Ελλάδα. Τέλος, πάντα πίστευα ότι η ιδιωτική και δημόσια εκπαίδευση ιδιαίτερα στον τομέα του τουρισμού θα έπρεπε να κινούνται παράλληλα και να συμπληρώνουν η μία την άλλη”.
Το όραμα της τουριστικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα δε θα πρέπει να εξαντλείται στο δίλημμα “δημόσια ή ιδιωτική εκπαίδευση”, αλλά στην αναβάθμιση της ποιότητας της τουριστικής εκπαίδευσης συνολικά, πιστεύει ο κ. Κλειδάς . “Γιατί μία χώρα που για δεκαετίες βρίσκεται στο Top20 των τουριστικών προορισμών παγκοσμίως, να μην εξάγει και τουριστική εκπαίδευση; Όλοι μαζί μπορούμε… Γενικά όμως, για να επιτύχει ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα χρειάζεται εκπαιδευτική υποδομή (εγκαταστάσεις, βιβλιοθήκη, campus, διοίκηση, κ.λπ.), η οποία είναι δύσκολο να δημιουργηθεί για ένα μικρό αριθμό σπουδαστών. Προσωπικά, πιστεύω περισσότερο στη συγκέντρωση της εκπαιδευτικής υποδομής παρά στη διασπορά. Γι’αυτό δε θα έκρινα θετικά, για παράδειγμα, τη λειτουργία δημοσίων τουριστικών σχολών σε περιοχές της Ελλάδας, που θα μπορούσαν να είναι εν δυνάμει τουριστικοί πόλοι έλξης θεματικού τουρισμού (χειμερινού, οικολογικού, καταδυτικού κ.λπ.). Όλες οι περιοχές της Ελλάδας είναι ‘εν δυνάμει’ τουριστικοί πόλοι έλξης θεματικού τουρισμού, οπότε φοβάμαι πως η επιλογή ίδρυσης μιας περιφερειακής σχολής γίνεται με πολιτικά και όχι εκπαιδευτικά κριτήρια. Στο παρελθόν έχουν υπάρξει παραδείγματα τουριστικών σχολών στην περιφέρεια που δεν στέφθηκαν με επιτυχία”.
Η Τατιάνα ελέγχει καθημερινά τη ροή των εισερχόμενων ειδήσεων και επιμελείται την ύλη που δημοσιεύεται στο δίκτυο των TravelDailyNews.
