Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΜικρό το κλάσμα ωφέλειας από τις yachting services στην Ελλάδα – Προτάσεις

Μικρό το κλάσμα ωφέλειας από τις yachting services στην Ελλάδα – Προτάσεις

Αναλυτική καταγραφή όλων των χώρων ελλιμενισμού στην επικράτεια. Όπου κριθεί ότι μπορεί να δημιουργηθεί μία σύγχρονη μαρίνα θα θεσμοθετηθεί άμεσα και σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, το νομικό υπόβαθρο για την υπαγωγή της σε κρατικό δημόσιο φορέα και απευθείας δημοπράτηση για 99 χρόνια της εκμετάλλευσής της.

Σε προηγούμενο άρθρο μου είχα παρουσιάσει την γενική κατάσταση στην χώρα στον τομέα της παροχής υπηρεσιών ελλιμενισμού σε σκάφη αναψυχής (μαρίνες). Θα εστιάσω σε απλές προτάσεις χωρίς δημοσιονομικό κόστος που μπορούν να φέρουν άμεσα αποτελέσματα.

Διαχείριση υπάρχουσας κατάστασης (Βραχυπρόθεσμα)

1. Άμεση εφαρμογή των υπαρχόντων νόμων και διατάξεων.
Φαίνεται αυτονόητο αλλά δυστυχώς δεν είναι. Σε όλη την επικράτεια βρίσκονται ελλιμενισμένα χιλιάδες σκάφη σε μικρά η μεγαλύτερα λιμάνια, αυτοσχέδιες μαρίνες, εγκαταλελειμένες μισοτελειωμένες μαρίνες φτιαγμένες με χρήματα του κράτους η της ΕΕ ακόμα και αγκυροβολημένα σε μικρή απόσταση από τις ακτές σε προστατευμένους όρμους η ακόμα και μέσα σε λιμένες. Στους χειμερινούς μήνες που ο φόρτος εργασίας των λιμενικών είναι σχετικά περιορισμένος είναι ευκαιρία οι κατά τόπους λιμενικές αρχές να καταγράψουν αυτά τα σκάφη, να ταυτοποιήσουν τους ιδιοκτήτες και να δοθεί ένα εύλογο χρονικό περιθώριο να προσκομιστούν τα ναυτιλιακά έγγραφα. Σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες είναι εύκολο να προσδιοριστεί το διάστημα που βρίσκονται ελλιμενισμένα και να καταλογιστούν τα οφειλώμενα λιμενικά τέλη ανάλογα με τα ισχύοντα. Σε κάθε άλλη περίπτωση να εφαρμοσθούν οι νόμοι όπως για οποιονδήποτε χρωστάει χρήματα στο κράτος και απομάκρυνση των σκαφών σε συνεργασία με τις προξενικές αρχές αν πρόκειται για αλλοδαπούς ιδιοκτήτες. Παράλληλα με αυτήν την ενέργεια πρέπει να γίνουν συστάσεις- και τελικά ενέργειες – για άμεση απομάκρυνση κάθε παράνομης αυτοσχέδιας κατασκευής από δημόσιους χώρους κοντά σε μαρίνες, λιμάνια, καταφύγια ευθύνης του λιμενικού, όπως παραπήγματα, κοντεινερς, ακόμα και ακινητοποιημένα οχήματα.
 
2. Άμεση συγκρότηση και εφαρμογή ενός κανονιστικού σχεδίου λειτουργίας για κάθε δημόσιο χώρο ελλιμενισμού σε συνεργασία με τις τοπικές αυτοδιοικητικές αρχές.
Σε κάθε τέτοιο χώρο θα οριστεί ένας η περισσότεροι υπάλληλοι που σε συνεργασία με την λιμενική αρχή θα επιβλέπουν την εφαρμογή του σχεδίου. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει ορθολογική χωροθέτηση των σκαφών (μέγεθος, χρήση), διατήρηση της καθαριότητας και ορθής λειτουργίας των εγκαταστάσεων, συλλογή των λιμενικών τελών και των τελών άλλων παροχών όπου υπάρχουν(νερό, ηλ. ρεύμα). Οπου υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές (προβλήτες, εγκαταστάσεις) που εκμεταλεύονται ιδιώτες θα ενταχθούν σε αυτή την ενέργεια σε αντάλλαγμα της παραγραφής των σχετικών αδικημάτων. Είναι σημαντικό να υπάρχει χρέωση τελών ελλιμενισμού και υπηρεσιών για όλους, ανεξάρτητα μεγέθους και σκοπού χρήσης των σκαφών βάσει μεγέθους και χρήσης των υπηρεσιών. Οποιαδήποτε απαλλαγή χρεώσεων σε ιδιοκτήτες σκαφών ιδιωτικής η επαγγελματικής χρήσης εκτός του ότι είναι άδικη καταλήγει τελικά σε εκμετάλευση των θέσεων αυτών ελλιμενισμού από τους ίδιους με μηδενικό ώφελος για το δημόσιο. Γνωρίζω πολλές περιπτώσεις δημόσιων λιμανιών όπου έναντι αντιτίμου ο ντόπιος κάτοχος της βάρκας που έχει μόνιμη θέση θα την παραχωρήσει σε διερχόμενο σκάφος

Προτάσεις για μεσοχρόνιο και μακροχρόνιο σχεδιασμό
1. Κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου εφαρμογής της υπάρχουσας νομοθεσίας, όπως περιγράφηκε παραπάνω, θα γίνει συγχρόνως αναλυτική καταγραφή όλων των χώρων ελλιμενισμού στην επικράτεια, καθώς και οι δυνατότητες του καθενός από αυτούς. Όπου κριθεί (βάσει μεγέθους, μορφολογίας και προστασίας από ανέμους, προσβασιμότητας) ότι μπορεί να δημιουργηθεί μία σύγχρονη μαρίνα θα θεσμοθετηθεί άμεσα και σε διαβούλευση με τις τοπικές κοινωνίες, το νομικό υπόβαθρο για την υπαγωγή της σε κρατικό δημόσιο φορέα (π.χ. ΤΑΙΠΕΔ) και απευθείας δημοπράτηση για 99 χρόνια της εκμετάλλευσής της. Η ίδια διαδικασία μπορεί να ακολουθηθεί για τοποθεσίες όπου δεν υπάρχουν λιμένες σήμερα, αλλά έχουν τις προδιαγραφές βάσει των παραπάνω να κατασκευαστεί μαρίνα από το μηδέν.

2. Για τους υπόλοιπους χώρους ελλιμενισμού και όπου δεν πρόκειται για αποκλειστικά εμπορικούς λιμένες θα συνεχισθεί η εκμετάλλευσή τους με τη συνεργασία αυτοδιοικητικών και λιμενικών αρχών όπως περιγράφηκε ανωτέρω (συνεργασία αυτοδιοικητικής και λιμενικής αρχής) ή με τη μορφή παραχώρησης σε ιδιώτες του έργου της παροχής υπηρεσιών η ακόμα και την είσπραξη των λιμενικών τελών για λογαριασμό του δημοσίου. Ας γίνει π.χ. μια καταγραφή των μέσων εσόδων ενός λιμανιού την τελευταία 5ετία και να γίνει ένας πλειοδοτικός διαγωνισμός παραχώρησης με τιμή εκκίνησης αυτό το ποσό. Είναι απολύτως απογοητευτικό να βλέπεις καθημερινά εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες του λιμενικού σώματος να περιφέρονται στα λιμάνια με ένα μπλοκάκι στο χέρι για να κάνουν αποσπασματική η και επιλεκτική είσπραξη λιμενικών τελών. Δεν είναι αυτή η αποστολή τους.

3. Φορολογικά κίνητρα οποιασδήποτε μορφής δε θεωρώ ότι χρειάζονται για επενδύσεις σε μαρίνες, αλλά και γενικότερα στον τουρισμό πέραν του ήδη υπάρχοντος ευνοικού καθεστώτος ΦΠΑ. Σε κάθε περίπτωση αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να κρίνεται διαρκώς σε σχέση με τα όσα ισχύουν σε ανταγωνιστικές μας αγορές. Πιθανότατα, κάποια μορφή κινήτρου θα πρέπει να εξεταστεί σε περιπτώσεις επενδύσεων σε περιοχές που τα πάντα κατασκευάζονται από το μηδέν και οπωσδήποτε όχι με μορφή επιδοτήσεων, αλλά καλύτερων όρων ανάθεσης ή/και φοροαπαλλαγών ορισμένου χρόνου. Σε περιπτώσεις παραχώρησης εγκαταστάσεων με περιορισμένη ανάγκη διαμορφώσεων και επενδύσεων η καταβολή του τιμήματος θα πρέπει να είναι χρονικά εμπροσθοβαρής σε αντίθεση με περιπτώσεις που απαιτούνται μεγάλες επεμβάσεις και συνεπώς επενδύσεις.

Μερικά παραδείγματα της υπάρχουσας κατάστασης από προσωπική εμπειρία, εύκολο να τα επιβεβαιώσει οποιοσδήποτε ενδιαφέρεται.

  • Τριζόνια: Πρόκειται για ένα μικρό νησάκι 50 κατοίκων μισό μίλι από την στερεά Ελλάδα και 7 περίπου μίλια βόρεια του Αιγίου. Τέλη δεκαεετίας 90 ξεκίνησε η κατασκευή μαρίνας περίπου 150 θέσεων με κοινοτική χρηματοδότηση. Η μαρίνα δεν ολοκληρώθηκε ποτέ αν και έχει γίνει πάνω από το 90% των εργασιών. Πρακτικά το μόνο που μένει είναι διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου και υπηρεσιών. Σήμερα αποτελεί τον παράδεισο των τζαμπατζήδων. Είναι γεμάτη εγκαταλελειμένα στην πλειοψηφία τους σκάφη. Δύο τουλάχιστον έχουν βουλιάξει μέσα στη μαρίνα. Σε στρατηγικό σημείο (στη μέση της απόστασης από Άλιμο για Ιόνιο) αποφέρει μηδενικά έσοδα στο δημόσιο και αποτελεί πλέον και περιβαλλοντολογικό κίνδυνο λόγω της ρύπανσης από τρωγλοδύτες που διαμένουν εκεί μόνιμα.
  • Πόρος Τροιζηνίας: Ο γνωστός Πόρος ένα από τα πιο προστατευμένα φυσικά λιμάνια της Μεσογείου. Συνδυασμός επιβατικού λιμανιού και σκαφών αναψυχής. Πάνω από 100 σκάφη αναψυχής καθημερινά, το καλοκαίρι τα περισσότερα διερχόμενα, το χειμώνα μόνιμα. Τον χειμώνα δεν πληρώνει κανείς -τουλάχιστον στο δημόσιο. Κάποιοι ντόπιοι αναλαμβάνουν έναντι αμοιβής να προσέχουν τα δεκάδες σκάφη που περνάνε εκεί το χειμώνα. Αρκετά ψαράδικα που δεν γνωρίζω αν πληρώνουν κάτι. Δεκάδες βάρκες που εκτελούν την συγκοινωνία με τον Γαλατά απέναντι, το ίδιο. Δεκάδες σκάφη αγκυροβολημένα στον δίαυλο ανάμεσα Πόρο και Γαλατά επίσης επιτηρούνται από τοπικούς πολίτες έναντι αμοιβής. Το καλοκαίρι εισπράττονται κάποια -λογικά- τέλη ελλιμενισμού και υπηρεσιών από υπάλληλο του δήμου αλλά μόνο από τα διερχόμενα σκάφη. Είναι απολύτως βέβαιο ότι αν μισθωθεί σε ιδιώτη η εκμετάλευση του λιμανιού στο δεκαπλάσιο των μέχρι τώρα ετήσιων εσόδων του για το κράτος όλη η τοπική κοινωνία θα επαναστατήσει για το “ξεπούλημα”.
  • Μαρίνα Αλίμου: Η μεγαλύτερη μαρίνα στη χώρα χωρητικότητας 800 θέσεων και με υπαίθριο χώρο για πάνω από 200 σκάφη. Η μεγαλύτερη βάση αναχώρησης ιστιοπλοικών επαγγελματικών σκαφών αναψυχής. Η βιτρίνα του ιστιοπλοικού τουρισμού μας. Λιγότερες από 100 θέσεις παρκαρίσματος αυτοκινήτων, οι οποίες τα Σαββατοκύριακα δεν επαρκούν ούτε για τους επισκέπτες των 5 καταστημάτων ετσίασης που υπάρχουν στο χώρο. Ωστόσο, υπάρχουν δεκάδες εγκαταλελειμένα αυτοκίνητα που κυρίως χρησιμοποιούνται σαν αποθήκες. Μόνιμα παρκαρισμένα αυτοκίνητα στις προβλήτες. Δεκάδες αυθαίρετα παραπήγματα και κοντεινερς! Κάποια από αυτά στεγάζουν και μερικούς από τους εργαζόμενους στις εργασίες συντήρησης των σκαφών. Αθλιες εγκαταστάσεις και καθαριότητα, υποτυπώδης φύλαξη και ασφάλεια. Ενα τριτοκοσμικό σκηνικό στη χώρα με τον καλύτερο θαλάσσιο στίβο στον πλανήτη. Φυσικά κι εδώ αν μισθωθεί στο δεκαπλάσιο των όσων αποδίδει στο δημόσιο θα μιλάνε κάποιοι για “ξεπούλημα”.

Στο “δια ταύτα”
Οι καταστάσεις αυτές είναι δυστυχώς ο κανόνας στα δημόσια λιμάνια και μαρίνες στη χώρα. Είναι σημαντικό να ξεκινήσει η διαδικασία εξορθολογισμού αυτής της κατάστασης. Το ώφελος θα είναι διπλό, για το δημόσια οικονομικά αλλά κυρίως για την αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών και της εικόνας της χώρας. Και όχι μόνο για τον κλάδο, αλλά γενικότερα για την τουριστική βιομηχανία. Η εικόνα ενός λιμανιού γεμάτου σκάφη, καθαρού περιποιημένου και  γεμάτου ζωή είναι το ιδανικό περιβάλλον, η καλύτερη διαφήμιση και για όλες τις υπόλοιπες τουριστικές επιχειρήσεις.

Η χώρα διαθέτει περίπου 9.000 θέσεις ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής όσες και η Τουρκία. Ενας συντηρητικός στόχος για την επόμενη 10ετία με βάση συγκριτικά στοιχεία στη Μεσόγειο, το μέγεθος της ακτογραμμής μας και τον πλουραλισμό των νησιών μας είναι οι 50.000 θέσεις. Ενδεικτικά, η Γαλλία με λιγότερο από το μισό μήκος ακτογραμμής διαθέτει 226.000 θέσεις. Συκλίνουσες εκτιμήσεις μελετών που έχω στην διάθεση μου μεταφράζουν μια τέτοια εξέλιξη σε πρόσθεση 5 τουλάχιστον ποσοστιαίων μονάδων στο ΑΕΠ και τουλάχιστον 140.000 θέσεις εργασίας μόνο από τις άμεσες συνέργειες μιας τέτοιας εξέλιξης (μαρίνες, επισκευαστικές υπηρεσίες, παροχή υπηρεσιών άμεσα σχετιζόμενων με τα σκάφη), χωρίς να υπολογίζονται οι επιπτώσεις από την γενικότερη αναβάθμιση του επιπέδου που φέρνουν τέτοιες εξελίξεις στον τουρισμό των περιοχών γενικότερα όπως έχει δείξει η σχετική διεθνής εμπειρία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα στη “γειτονιά” μας η Τουρκία, Κροατία και πρόσφατα το Μαυροβούνιο και η Σλοβενία.

Ο Peter Parisis είναι ιδιοκτήτης της MalenaYachting Yacht Charters.

Ιστοσελίδα | + Άρθρα
29/03/2024
28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024