Ελληνική Οικονομία και Τουρισμός
Πτώση σε όλα τα μεγέθη του τουρισμού το 2003 – Μικρή αύξηση συναλλάγματος λόγω Ολυμπιακών το 2004
Ι. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
2002: Ρυθμός αναπτύξεως 3,0 – 3,3%
Πληθωρισμός 3,4%
2003: Ρυθμός αναπτύξεως 2,5%
Πληθωρισμός 3,0 – 3,3%
2004: Ρυθμός αναπτύξεως 3,5 – 4,0%
Πληθωρισμός 2,8 – 3,0%
Η ανάλυση των βραχυπροθέσμων τάσεων της οικονομίας από το ΙΤΕΠ οδηγεί σε ριζικώς διαφορετικές προβλέψεις από τις επίσημες, τις οποίες περιέργως υιοθετούν άκριτα οι διεθνείς οργανισμοί: Η πρόβλεψη μας για ρυθμό αναπτύξεως κατά το 2003 της τάξεως του 2,5% έχει ενισχυθεί περαιτέρω από τις ενδείξεις όλων των διαθέσιμων οικονομικών δεικτών.
Αντιθέτως, η πρόβλεψή μας για πληθωρισμό ίσο ή χαμηλότερο του 3% δεν φαίνεται να επαληθεύεται. Η παράλογη έξαρση των τιμών σε μια σειρά από αγροτικά προϊόντα, καθώς και αισιόδοξη παραδοχή για την τιμή του πετρελαίου διετήρησε τον πληθωρισμό σε επίπεδο υψηλότερο του 3%.
Η μεγάλη κατά 10% περίπου μείωση της εισροής τουριστικού συναλλάγματος εξαρκεί για μείωση του ρυθμού αναπτύξεως κατά 1 και πλέον ποσοστιαία μονάδα. Η ιδιωτική κατανάλωση δείχνει σημεία κοπώσεως, αφού η τάση μέχρι και τον Ιούνιο ήταν εντόνως πτωτική.
Η μόνη δραστηριότητα που εμφανίζεται να κινείται με ζωηρό ρυθμό, βάσει αδειών, δεν αντανακλάται εισέτι στους δείκτες παραγωγής, αφού ακόμη και η παραγωγή τσιμέντου εμφανίζει μείωση κατά 3,1% στην περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου.
Συμπεραίνομε, ότι αν και το υπόλοιπο του έτους δεν υπάρξει αισθητή βελτίωση στις ενδείξεις που παρέχουν οι οικονομικοί δείκτες, πρέπει, λογικώς, και ο υιοθετούμενος στην παρούσα έκθεση ρυθμός αναπτύξεως να αξιολογηθεί ως αισιόδοξη εκτίμηση.
Υπάρχει μια σειρά “συγκυριακών” και μη παραγόντων που προϊδεάζουν, ότι ο ρυθμός αναπτύξεως θα επιταχυνθεί κατά το προσεχές έτος, ώστε να διαμορφωθεί σε επίπεδο 3,5 – 4,0%.
Από πλευράς παραγωγής:
(α) Ο αγροτικός τομέας, λόγω του διετούς κύκλου που εξακολουθεί, έστω και ασθενέστερα σε σύγκριση με το παρελθόν, να χαρακτηρίζει την ελαιοπαραγωγή, και της λογικής παραδοχής ότι οι καιρικές συνθήκες θα επιτρέψουν επάνοδο της παραγωγής πολλών κατηγοριών γεωργικών προϊόντων στα πρότερα επίπεδα – χωρίς επηρεασμό της μακροπροθέσμου τάσεως – είναι πολύ πιθανό να καταγράψει άνοδο που δεν θα εκπλήξει αν υπερβεί και το 4%.
(β) Το προϊόν των κατασκευών – και λόγω χρονικών υστερήσεων – θα πραγματοποιήσει αξιόλογη αύξηση 4-5%.
(γ) Λόγω του (β) αλλά και της εύλογης προσδοκίας για ένα καλό τουριστικό έτος, το προϊόν της μεταποιήσεως θα αυξηθεί με ταχύτερο ρυθμό σε σύγκριση με το τρέχον έτος.
(δ) Η επιτάχυνση του ρυθμού ανόδου της υλικής παραγωγής θα επηρεάσει ανοδικά τον ρυθμό αυξήσεως της παραγωγής υπηρεσιών, ανεξαρτήτως και πέραν της άμεσης επιδράσεως του τουρισμού.
Από πλευράς ζητήσεως
(α) Οι επιχειρηματικές επενδύσεις πιθανότατα θα ενθαρρυνθούν και από τα αναγγελθέντα περί μειώσεως της φορολογίας των κερδών κλπ.
(β) Οι δημόσιες επενδύσεις θα κινηθούν πιθανώς με χαμηλότερο ρυθμό. Ωστόσο, θα παραμείνει σε επίπεδα συμβατά με επιτάχυνση του ρυθμού αναπτύξεως.
(γ) Επιτάχυνση του ρυθμού προβλέπεται και για τις εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών, κυρίως λόγω των υπηρεσιών.
(δ) Η τραπεζική χρηματοδότηση της ιδιωτικής καταναλώσεως θα συνεχίσει να επιβραδύνεται, όχι μόνο λόγω της απότομης αυξήσεως του χρέους των νοικοκυριών, αλλά και λόγω των αυστηρότερων προϋποθέσεων που τίθενται σχετικώς. Ωστόσο, ο ρυθμός αυξήσεως αυτής είναι απίθανο να υπολειφθεί αισθητά του τρέχοντος ρυθμού.
Καθ’ όσον αφορά στον πληθωρισμό, ο διεθνώς συντελούμενος αποπληθωρισμός, η λογικώς αναμενόμενη σημαντική αύξηση της αγροτικής παραγωγής και η επίσης λογικώς αναμενόμενη σταθεροποίηση της τιμής του πετρελαίου σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα, θα εξαλείψουν τις επιπτώσεις συγκυριακών αυξητικών παραγόντων. Ωστόσο, η διατήρηση του πληθωριστικού πυρήνα σε υψηλό επίπεδο και η προϊούσα χαλάρωση της πολιτικής παροχών, μισθολογικών και μη (πολιτικός κύκλος), δεν θα επιτρέψει αισθητή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.
Πρέπει, ωστόσο, να υπογραμμισθεί ότι παρά το γεγονός ότι οι βραχυπρόθεσμες εξελίξεις των βασικών οικονομικών μεγεθών, όπως είναι η ανάπτυξη, ο πληθωρισμός, τα δημόσια οικονομικά και το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών, μπορεί να περιέχουν και συγκυριακά στοιχεία, παραλλήλως, όμως, και προεξαρχόντως καταγράφουν και υποκείμενες μακροπρόθεσμες τάσεις. Οι τάσεις δε αυτές, δυστυχώς, καταγράφουν λίαν δυσμενείς προοπτικές.
(α) Η δυναμική της οικονομικής αναπτύξεως βρίσκεται σε πλήρη αναντιστοιχία προς την ποσότητα των κοινοτικών πόρων που εισρέουν στην χώρα για την δημιουργία οικονομικής υποδομής. Ο ρυθμός αναπτύξεως είναι κατώτερος του δικαιολογουμένου από τον ρυθμό αυξήσεως των επενδύσεων. Ο ρυθμός δε αυτός, όσον ανεπαρκής και αν είναι, δεν πρόκειται να διατηρηθεί, επειδή λειτουργούμε με κοινό νόμισμα και έχομε αποκτήσει καλύτερες υποδομές. Η δημιουργία υποδομών δεν πρόκειται να αλλάξει τις τάσεις προς το καλύτερο, αν η κοινωνία δεν ανανήψει αναπτυξιακά, αποβάλλοντας ιδεοληψίες και εμφυτεύματα που αναπτύσσουν δυνάμεις αρνητικές προς την εργασία, χωρίς, όμως, να αναπτύσσουν αντίστοιχες αρνητικές στάσεις για την υλική διάσταση της ευημερίας.
Πέραν των χαμηλών ροπών προς αποταμίευση και καταβολή προσπαθείας για την κατάκτηση καλύτερου επιπέδου ζωής, η διεθνής ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής έχει δεχθεί σοβαρό πλήγμα από την ασκηθείσα πολιτική ονομαστικής συγκλίσεως. Η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων στηρίχθηκε υπερβαλλόντως στην υπερτίμηση της δραχμής και όχι στην αποκλιμάκωση του κόστους παραγωγής. Τοιουτοτρόπως, η ονομαστική σύγκλιση δεν συνδυάστηκε με αντίστοιχο βαθμό εξυγιάνσεως δομών και θεσμών της οικονομίας, με περαιτέρω συνέπεια η ένταξη στο ενιαίο νόμισμα να γίνει με υπερτιμημένη δραχμή.
(β) Η ως άνω πολιτική αποκλιμακώσεως του πληθωρισμού έσχε ως αποτέλεσμα ο πληθωριστικός πυρήνας να διαμορφωθεί σε επίπεδα μη συμβατά με εγγενείς τάσεις μακροπροθέσμου νομισματικής σταθερότητος. Η συμπίεση του πληθωρισμού κάτω από το επίπεδο του 3%, θα προσκόπτει πάντοτε στην γρανιτώδη αντίσταση της σχέσεως πραγματικών μισθών-παραγωγικότητας.
(γ) Η πολιτικώς αβλαβής πολιτική αποκλιμακώσεως του πληθωρισμού έχει πλήξει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής και έχει οδηγήσει σε διαρθρωτικό έλλειμμα μεγαλύτερο του 10% επί του ΑΕΠ. Το ποσοστό δε αυτό είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο και ασφαλώς δεν είναι διατηρήσιμο, χωρίς εξωτερικό δανεισμό ή εξωθήσεως της οικονομίας σε οδυνηρή υφεσιακή κατάσταση. Το μεγάλο και διογκούμενο έλλειμμα δεν έχει ακόμη εκδηλωθεί στην εσωτερική αγορά ως αύξηση των επιτοκίων. Όταν η αύξηση της ρευστότητας του πιστωτικού συστήματος που προήλθε από την εισαγωγή του ευρώ θα έχει εξαντληθεί, οι ανάγκες δανεισμού θα αυξήσουν τα επιτόκια και με εξωτραπεζική αγορά κεφαλαίου παραπαίουσα, η ούτως ή άλλως ισχνή επιχειρηματική δραστηριότητα θα δεχθεί ισχυρό πλήγμα. Περαιτέρω,
(δ) για τον ίδιο λόγο, η μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων είναι εγγενώς ασταθής. Διότι δεν στηρίχθηκε σε μείωση του δημοσίου τομέα, σε μείωση των δημοσίων δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το μεγαλύτερο ποσοστό μειώσεως του δημοσιονομικού ελλείμματος προήλθε υπερβαλλόντως από μείωση των επιτοκίων δανεισμού, η οποία με τη σειρά της προήλθε από την μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος ως κύριο αίτιο αποκλιμακώσεως είχε την διατήρηση υπερτιμημένης δραχμής, και δη εγκλωβισθείσας στο νέο σύστημα.
Η ελληνική οικονομία έγινε τοιουτοτρόπως όμηρος μιας βολικής πολιτικώς, αλλά λανθασμένης οικονομικής πολιτικής ονομαστικής συγκλίσεως, διότι άφησε ανέπαφους όλους τους υποκείμενους παράγοντες του χαμηλού ρυθμού αναπτύξεως και των δυνάμεων δημιουργίας ελλειμμάτων και πληθωριστικών πιέσεων.
Η συντακτική ομάδα του TravelDailyNews Greece & Cyprus διαθέτει πάνω από 35 χρόνια εμπειρία σε Β2Β τουριστική ειδησεογραφία καθώς επίσης και σε θέματα marketing και επικοινωνίας.
