Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΤο νομικό πλαίσιο των βραχυχρόνιων μισθώσεων της οικονομίας διαμοιρασμού

Το νομικό πλαίσιο των βραχυχρόνιων μισθώσεων της οικονομίας διαμοιρασμού

Σύμφωνα με το πρόσφατο νομικό πλαίσιο η οικονομία διαμοιρασμού ορίζεται κάθε μοντέλο όπου οι ψηφιακές πλατφόρμες δημιουργούν μια ανοικτή αγορά για την προσωρινή χρήση αγαθών ή υπηρεσιών που συχνά παρέχουν ιδιώτες.

Η οικονομία του διαμοιρασμού είναι ένα νέο μοντέλο διάθεσης και κατανάλωσης αγαθών και υπηρεσιών σε διάφορους οικονομικούς κλάδους με σημαντική διείσδυση  στον τουρισμό, όπου έχει δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες αλλά και προβλήματα. Συγκεκριμένα στον καταλυματικό τομέα, η λειτουργία της οικονομίας διαμοιρασμού αφορά στην παροχή  κατοικίας στον τουρίστα που επισκέπτεται έναν τουριστικό προορισμό για περιορισμένο χρονικό διάστημα. Είναι αλήθεια ότι η χρήση τέτοιου τύπου καταλυμάτων στα πλαίσια της οικονομίας του διαμοιρασμού συνιστά τις περισσότερες φορές μια οικονομική λύση, ενώ προσφέρει τη δυνατότητα γνωριμίας με τον πραγματικό τρόπο διαβίωσης των κατοίκων του τουριστικού προορισμού, συνιστώντας εναλλακτικό τρόπο διαμονής.

Tο νέο αυτό μοντέλο προσφέρει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να συναλλάσσονται μεταξύ τους, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες τους σε προϊόντα και υπηρεσίες μέσω ειδικά σχεδιασμένων διαδικτυακών πλατφορμών.  Στις πλατφόρμες αυτές οι  ιδιοκτήτες κατοικιών θέτουν προς διάθεση τα ακίνητα τους σε τουρίστες, που αναζητούν καταλύματα σε συγκεκριμένο τουριστικό προορισμό έναντι προσυμφωνημένης τιμής και εφόσον υπάρξει συναλλαγή οι πληρωμές γίνονται διαδικτυακά , ενώ η εταιρία – ιδιοκτήτρια της πλατφόρμας παρακρατεί ποσοστό επί της συναλλαγής ως αμοιβή/προμήθεια.

Τον Δεκέμβριο του 2016 ψηφίστηκε ο Ν. 4446/2016 (άρθρο 111), ο οποίος δεν πρόλαβε να πρακτικά να εφαρμοστεί και τροποποιήθηκε  τον Μάιο του 2017 από τον Ν. 4472/2017. Σύμφωνα με το πρόσφατο νομικό πλαίσιο η οικονομία διαμοιρασμού ορίζεται κάθε μοντέλο όπου οι ψηφιακές πλατφόρμες δημιουργούν μια ανοικτή αγορά για την προσωρινή χρήση αγαθών ή υπηρεσιών που συχνά παρέχουν ιδιώτες. Ως ψηφιακές πλατφόρμες ορίζονται οι ηλεκτρονικές, διμερείς ή πολυμερείς αγορές, όπου δύο ή περισσότερες ομάδες χρηστών επικοινωνούν μέσω διαδικτύου με τη μεσολάβηση του διαχειριστή της πλατφόρμας προκειμένου να διευκολυνθεί μία συναλλαγή μεταξύ τους.

Για τη βραχυχρόνια μίσθωση, η οποία συνάπτεται μέσω των ψηφιακών πλατφορμών για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη του έτους ως ακίνητο νοείται: α) το διαμέρισμα, β) η μονοκατοικία, εξαιρουμένων των μονοκατοικιών οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως τέτοιες λόγω της κατάργησης της σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, γ) οποιαδήποτε άλλη μορφή οικήματος με δομική και λειτουργική αυτοτέλεια, δ) τα δωμάτια εντός διαμερισμάτων ή μονοκατοικιών.

Ως διαχειριστής ακινήτου βραχυχρόνιας μίσθωσης (στο εξής “διαχειριστής ακινήτου”) ορίζεται το φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή κάθε είδους νομική οντότητα, που αναλαμβάνει την διαδικασία ανάρτησης ακινήτου στις ψηφιακές πλατφόρμες με σκοπό τη βραχυχρόνια μίσθωση και γενικά μεριμνά για τη βραχυχρόνια μίσθωση του ακινήτου. Διαχειριστής ακινήτου δύναται να είναι είτε κύριος του ακινήτου ή νομέας ή επικαρπωτής ή υπεκμισθωτής ή τρίτος.

Προβλέπεται δυνατότητα βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτου, μέσω των ψηφιακών πλατφορμών στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α. Ο διαχειριστής ακινήτου να έχει εγγραφεί στο “Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής” που τηρείται στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), β. O αριθμός εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής υποχρεωτικά να συνοδεύει την ανάρτηση του ακινήτου, σε εμφανές σημείο, στις ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς και σε κάθε μέσο προβολής, γ. Στις περιπτώσεις που οι διαχειριστές ακινήτων διαθέτουν Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.) σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 4 του ν. 4276/2014 (Α΄155) και της παρ. 5 του άρθρου 46 του ν. 4179/2013 (Α΄175), δεν υποχρεούνται να εγγραφούν στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής, έχουν όμως την υποχρέωση να αναγράφουν, σε εμφανές σημείο, τον αριθμό του Ειδικού Σήματος Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.) κατά την ανάρτηση του ακινήτου στις ψηφιακές πλατφόρμες, καθώς και σε κάθε μέσο προβολής.

Ειδικότερα, η καταχώρηση στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής πραγματοποιείται ανά εκμισθούμενο ακίνητο και το εισόδημα που αποκτάται στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 39Α του ν. 4172/2013 (Α΄167) απαλλάσσεται του ΦΠΑ. Επιπλέον, ο διαχειριστής ακινήτου που δεν διαθέτει Ειδικό Σήμα Λειτουργίας (Ε.Σ.Λ.) υποχρεούται στην υποβολή Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής, σε ηλεκτρονική εφαρμογή που θα δημιουργηθεί από την Α.Α.Δ.Ε. και δεν υποβάλλει Δηλώσεις Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας.

Στην ίδια υποχρέωση υποβολής Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής υπόκεινται και τα πρόσωπα της παρ. 5 του άρθρου. 46 του ν. 4179/2013.

Ακόμα, ο κύριος του ακινήτου ή ο νομέας ή ο επικαρπωτής ή ο υπεκμισθωτής εφόσον αναθέτει σε τρίτο τη διαχείριση του ακινήτου του με σκοπό τη βραχυχρόνια μίσθωση, έχει υποχρέωση υποβολής Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας στην οποία θα καταχωρήσει τα στοιχεία του διαχειριστή του ακινήτου. Σε περίπτωση μη υποβολής αυτής, θεωρείται ο ίδιος διαχειριστής του ακινήτου.

Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας ακινήτου, όταν διαχειριστής του ακινήτου είναι ένας εκ των συνιδιοκτητών, οι υπόλοιποι συνιδιοκτήτες δεν υποχρεούνται στην υποβολή Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας.

Ο κύριος του ακινήτου ή ο νομέας ή ο επικαρπωτής ή ο υπεκμισθωτής εφόσον εκμισθώνει ακίνητο με δικαίωμα υπεκμίσθωσης εξακολουθεί να έχει την υποχρέωση υποβολής της Δήλωσης Πληροφοριακών Στοιχείων Μίσθωσης Ακίνητης Περιουσίας, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

 Σε περίπτωση μη τήρησης των προϋποθέσεων επιβάλλεται αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ στους διαχειριστές ακινήτων. Το πρόστιμο αποτελεί δημόσιο έσοδο, επιβάλλεται και εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. από την Α.Α.Δ.Ε.. Από τη διαπίστωση της παράβασης ο διαχειριστής ακινήτου βραχυχρόνιας μίσθωσης υποχρεούται εντός δεκαπέντε (15) ημερολογιακών ημερών να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες συμμόρφωσης. Σε περίπτωση μη τήρησης εκ νέου προϋποθέσεων εντός ενός έτους από την έκδοση της πράξης επιβολής του προστίμου, το πρόστιμο αυτό επιβάλλεται στο διπλάσιο και στην περίπτωση κάθε επόμενης ίδιας παράβασης, στο τετραπλάσιο του αρχικώς επιβληθέντος.

Επιπλέον σε περίπτωση μη υποβολής ή υποβολής ανακριβούς Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής επιβάλλεται στον διαχειριστή ακινήτου πρόστιμο ίσο με το διπλάσιο του μισθώματος όπως αυτό εμφανίζεται στην ψηφιακή πλατφόρμα κατά την ημέρα που πραγματοποιείται ο έλεγχος, ενώ σε περίπτωση εκπρόθεσμης Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής επιβάλλεται αυτοτελές διοικητικό πρόστιμο ύψους εκατό (100) ευρώ.

Για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, μπορεί να διενεργούνται έλεγχοι και από μικτά συνεργεία ελέγχου που αποτελούνται από υπαλλήλους της Α.Α.Δ.Ε. και του Υπουργείου Τουρισμού. Επιπλέον μπορεί να ζητείται η συνδρομή της Οικονομικής Αστυνομίας.

Η Α.Α.Δ.Ε. μπορεί να ζητεί από κάθε ψηφιακή πλατφόρμα, η οποία δραστηριοποιείται στην οικονομία του διαμοιρασμού, κάθε πληροφορία η οποία είναι απαραίτητη για την ταυτοποίηση των διαχειριστών ακινήτων, καθώς και των ακινήτων που αναρτώνται σε αυτές.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Οικονομικών και Τουρισμού μπορεί, για λόγους που σχετίζονται με την προστασία της κατοικίας, να καθοριστούν γεωγραφικές περιοχές, όπου θα ισχύουν περιορισμοί στη διάθεση ακινήτων για βραχυχρόνια μίσθωση ως εξής: α. Να μην επιτρέπεται η βραχυχρόνια μίσθωση άνω των δύο (2) ακινήτων ανά Α.Φ.Μ. δικαιούχου εισοδήματος, β. Η μίσθωση κάθε ακινήτου να μην υπερβαίνει τις ενενήντα (90) ημέρες ανά ημερολογιακό έτος και για νησιά κάτω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων τις εξήντα (60) ημέρες ανά ημερολογιακό έτος. Υπέρβαση της διάρκειας του προηγούμενου εδαφίου επιτρέπεται, εφόσον το συνολικό εισόδημα του εκμισθωτή ή του υπεκμισθωτή, από το σύνολο των ακινήτων που διαθέτει για μίσθωση ή υπεκμίσθωση, δεν ξεπερνά τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ κατά το οικείο φορολογικό έτος.

Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Τουρισμού και του διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., ορίζονται οι όροι συνεργασίας του Ελληνικού Δημοσίου με την εκάστοτε ψηφιακή πλατφόρμα.

Με απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την έναρξη ισχύος και τη λειτουργία του Μητρώου Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής και για τη διαδικασία υποβολής της Δήλωσης Βραχυχρόνιας Διαμονής, τη διενέργεια του ελέγχου, τα όργανα επιβολής των κυρώσεων της παραγράφου 5, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.

Όπως γίνεται αντιληπτό τα βασικότερα σημεία του άρθρου 111 του Ν. 4446/2016, όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρα 83-84 του Ν. 4472/2017 είναι τα ακόλουθα.

Στα ακίνητα που είναι δυνατό να εμπίπτουν στην οικονομία διαμοιρασμού συμπεριλαμβάνονται και τα δωμάτια εντός διαμερισμάτων ή μονοκατοικιών, ενώ δεν υπάρχει πλέον περιορισμός ως προς το εμβαδό (τουλάχιστον 9 τμ, με φυσικό αερισμό και θέρμανση) ούτε ο γενικός περιορισμός στον αριθμό των ακινήτων ανά ΑΦΜ δικαιούχου εισοδήματος (ίσχυε περιορισμός για 2 ακίνητα ανά ΑΦΜ), εκτός αν με ΚΥΑ επιβληθούν τοπικά τέτοιοι περιορισμοί για λόγους προστασίας της κατοικίας.

Σύμφωνα με το νέο άρθρο 39 Α που προστέθηκε στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν. 4172/2013) η φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος από βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας διαμοιρασμού είναι η εξής:

1. Το εισόδημα που αποκτάται, από φυσικά πρόσωπα, από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου της οικονομίας διαμοιρασμού είναι εισόδημα από ακίνητη περιουσία και εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 39 και της παρ. 4 του άρθρου 40 του ν. 4172/2013, όπως ισχύουν, εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται επιπλωμένα χωρίς την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας πλην της παροχής κλινοσκεπασμάτων. Συνεπώς σύμφωνα με το άρθρο 40 του ΚΦΕ, το  ετήσιο εισόδημα από ακίνητη περιουσία φορολογείται με την ακόλουθη κλίμακα:

  • 0 – 12.000 ευρώ:            15%
  • 12.0001 – 35.000 ευρώ: 35%
  • 35.001 ευρώ και άνω:     45%

Σε περίπτωση που παρέχονται οποιεσδήποτε άλλες υπηρεσίες, το εισόδημα αυτό φορολογείται ως προερχόμενο από επιχειρηματική δραστηριότητα του άρθρου 21 του ν. 4172/2013, όπως ισχύει.

2. Το εισόδημα που αποκτάται από νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες, από τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου της οικονομίας διαμοιρασμού, όπως ορίζεται στην προηγούμενη παράγραφο, θεωρείται εισόδημα από ακίνητη περιουσία.

3. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων ισχύουν για τα εισοδήματα που αποκτώνται από το φορολογικό έτος που αρχίζει από 1.1.2017 και εφεξής.”

4. Το εισόδημα που αποκτάται στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 39Α του ν. 4172/2013 (Α΄167) απαλλάσσεται του ΦΠΑ.

Παρά τις ανωτέρω διατάξεις, όπως προβλέπονται από τους πρόσφατους νόμους, είναι γεγονός ότι 10 μήνες μετά από την ψήφιση τους, δεν έχει λειτουργήσει το Μητρώο Βραχυχρόνιας Μίσθωσης Ακινήτων που θα λειτουργεί υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων για να διασταυρώνονται τα στοιχεία των μισθώσεων και των εισοδημάτων που προκύπτουν από αυτές.

Επίσης,  πολλές από τις προϋποθέσεις για την ένταξη κατοικιών στο Μητρώο Βραχυχρόνιων Μισθώσεων είναι ανεφάρμοστες, ενώ δεν υπάρχουν ασφαλιστικές δικλείδες για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, αλλά ούτε και ελεγκτικός μηχανισμός. 

Ο Αναστάσιος Θωμαΐδης είναι δικηγόρος παρ΄ Αρείω Πάγω – Σ.τ.Ε., με ειδίκευση στη Τουριστική Νομοθεσία.
Υπ. Διδάκτορας Τουριστικής Νομοθεσίας στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ., με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διοίκηση Τουριστικών Επιχειρήσεων  και στη Γενική Θεωρία Δικαίου της Νομικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α. 
Μιλάει άριστα Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά.
Διατηρεί δικηγορικά γραφεία στη Γλυφάδα και στο Κολωνάκι,  όπου ασκεί μαχόμενη και συμβουλευτική δικηγορία με τη συνδρομή έμπειρων συνεργατών, ενώ παράλληλα είναι νομικός συνεργάτης πάνω από δέκα έτη του Δήμου Γλυφάδας και του “Γκολφ Γλυφάδας- Κωνσταντίνος Καραμανλής”, όπου υπήρξε αν. μέλος του Δ.Σ.  Στο παρελθόν υπήρξε νομικός συνεργάτης της Εμπορικής Τράπεζας, του Μετοχικού Ταμείου Στρατού και της ΗΣΑΠ Α.Ε.
Αρθρογραφεί για  ζητήματα τουριστικής νομοθεσίας ενώ έχει συμμετοχές σε επιστημονικά συνέδρια ως εισηγητής. 
Εκπροσώπησε την Ελλάδα, ως βασικό μέλος επιστημονικής ομάδας, παρέχοντας επιστημονική ενημέρωση προς την Μόνιμη Επιτροπή της Σύμβασης της Χάγης για το ιδιωτικό διεθνές δίκαιο σχετικά με θέματα ελληνικής τουριστικής νομοθεσίας.
Ιστοσελίδα | + Άρθρα
19/03/2024
15/03/2024
14/03/2024
13/03/2024
12/03/2024
11/03/2024