Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΠλαστικά απορρίμματα και τουρισμός – Είμαστε έτοιμοι για το 2030;

Πλαστικά απορρίμματα και τουρισμός – Είμαστε έτοιμοι για το 2030;

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 7% των απορριμμάτων παράγεται από τα ξενοδοχεία ενώ περίπου το 7-10% αφορά σε πλαστικά απορρίμματα. Κατά συνέπεια κάθε χρόνο περίπου 2,5-3,5 εκατ. τόνοι πλαστικά απορρίμματα προέρχονται από τα ξενοδοχεία.

Πλαστικά απορρίματα: Η νέα στρατηγική της Ευρώπης μέχρι το 2030
Η πρώτη πανευρωπαϊκή στρατηγική για τα πλαστικά υλικά, που εγκρίθηκε μόλις πριν από λίγες ημέρες αποτελεί μέρος της μετάβασης προς μια πιο κυκλική οικονομία (για την κυκλική οικονομία δείτε και εδώ.

Με τη στρατηγική αυτή θα προστατευτεί το περιβάλλον από τη ρύπανση από πλαστικά υλικά και παράλληλα θα ενισχυθεί η ανάπτυξη και η καινοτομία, ώστε αυτή η πρόκληση να μετατραπεί σε θετική ατζέντα για το μέλλον της Ευρώπης. Σύμφωνα με τα νέα σχέδια, το 2030 θα διατίθενται πλέον μόνο ανακυκλώσιμες πλαστικές συσκευασίες στην αγορά της ΕΕ, η κατανάλωση πλαστικών προϊόντων μίας χρήσης θα μειωθεί και η σκόπιμη χρήση μικροπλαστικών θα περιοριστεί.

Το πλαστικό αποτέλεσε βιομηχανική αποκάλυψη το 1907 και η βιομηχανική παραγωγή του ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Από τότε η συνολική παραγωγή μέχρι σήμερα έχει ξεπεράσει τους 8,3 δις τόνους. Με τη χρήση του πλαστικού να είναι περιορισμένης διάρκειας (πλαστικά μιας χρήσης, μικρή διάρκεια ζωής κτλ) σήμερα υπάρχουν 6,3 δις τόνοι πλαστικών απορριμμάτων. Μόλις όμως το 9% ανακυκλώνεται παγκοσμίως, ενώ το 12% καίγεται. Το υπόλοιπο 79% οδηγείται προς απόρριψη ενώ 9,7 εκατ. τόνοι πλαστικών απορριμμάτων καταλήγουν στις θάλασσες κάθε χρόνο!

Το πλαστικό στη ζωής μας σε αριθμούς

  • 300 εκατ. τόνοι πλαστικού παράγονται παγκοσμίως κάθε χρόνο
  • Η ανακύκλωση των πλαστικών απορριμμάτων φτάνει μόλις το 9% ανακυκλώνεται, το 12% καίγεται ενώ το υπόλοιπο 79% οδηγείται προς απόρριψη / ταφή
  • 9,7 εκατ. τόνοι πλαστικών απορριμμάτων καταλήγουν στις θάλασσες κάθε χρόνο
  • 5 τρισ. τεμάχια μικροπλαστικών οδηγούνται προς τις θάλασσες κάθε λεπτό, ενώ 11.000 τεμάχια υπολογίζεται ότι οδηγούνται στη διατροφική μας αλυσίδα
  • Οι Έλληνες καταναλώνουν 4,3 δισ. πλαστικές σακούλες ετησίως (αφορά στο σύνολο του λιανεμπορίου), ή 400 σακούλες κατά κεφαλή ανά έτος
  • Η μέση διάρκεια χρήσης μια πλαστικής σακούλας είναι περίπου 12 λεπτά
  • Σε ολόκληρο τον κόσμο, τα πλαστικά υλικά αποτελούν το 85% των απορριμμάτων στις παραλίες
  • Πλαστικά υλικά καταλήγουν ακόμα και στο πιάτο μας αλλά και στους πνεύμονές μας μάλιστα, τα μικροπλαστικά που περιέχονται στον αέρα, στο νερό και στα τρόφιμα έχουν άγνωστες επιπτώσεις στην υγεία μας.

Κάθε χρόνο, οι Ευρωπαίοι παράγουν 25 εκατ. τόνους πλαστικών απορριμμάτων και λιγότερο από το 30% αυτών προωθείται για ανακύκλωση. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής των πλαστικών προέρχεται από τη συσκευασία κατά 59%, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των μικροπλαστικών από τα συνθετικά ρούχα κατά 35% σύμφωνα με τις πρόσφατες μελέτες των Eumania και της IUCN

Προέλευση πλαστικών και μικροπλαστικών

Σύμφωνα με τη νέα στρατηγική, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει να:

  • καταστήσει την ανακύκλωση κερδοφόρο για τις επιχειρήσεις: Θα καταρτιστούν νέοι κανόνες για τις συσκευασίες, ώστε να βελτιωθεί η ικανότητα ανακύκλωσης των πλαστικών υλικών που χρησιμοποιούνται στην αγορά και να αυξηθεί η ζήτηση για ανακυκλωμένες πλαστικές ύλες.
  • περιορίσει τα πλαστικά απορρίμματα: Η στρατηγική στρέφεται σε άλλα πλαστικά προϊόντα μίας χρήσης και στα είδη αλιείας, με την παροχή υποστήριξης σε εθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης και με προσδιορισμό του πεδίου εφαρμογής των νέων κανόνων που θα προταθούν το εντός του 2018. Η Επιτροπή θα λάβει επίσης μέτρα για τον περιορισμό της χρήσης μικροπλαστικών στα προϊόντα και για τον καθορισμό των απαιτήσεων επισήμανσης για τα βιοαποδομήσιμα και τα λιπασματοποιήσιμα πλαστικά υλικά.
  • τερματίσει την αποβολή απορριμμάτων στη θάλασσα: Σύντομα θα δημιουργηθούν νέοι κανόνες για τις λιμενικές εγκαταστάσεις αναφορικά με το ζήτημα των θαλάσσιων απορριμμάτων.
  • προσελκύσει επενδύσεις και καινοτομία: Η Επιτροπή θα προσφέρει καθοδήγηση στις εθνικές αρχές και στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σχετικά με τον τρόπο περιορισμού των πλαστικών απορριμμάτων στην πηγή.
  • προωθήσει παρόμοιες αλλαγές σε ολόκληρο τον κόσμο: Παράλληλα με τις προσπάθειες στο εσωτερικό της, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεργάζεται και με εταίρους σε ολόκληρο τον κόσμο προκειμένου να ανακαλυφθούν παγκόσμιες λύσεις και να αναπτυχθούν διεθνή πρότυπα.

Πλαστικά απορρίματα και τουρισμός – Προτάσεις για την Ελλάδα
Παγκοσμίως η τουριστική βιομηχανία εκτιμάται ότι συνεισφέρει στη παραγωγή 35 εκατ. τόνων αστικών απορριμμάτων. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 7% των απορριμμάτων παράγεται από τα ξενοδοχεία ενώ περίπου το 7-10% αφορά σε πλαστικά απορρίμματα. Κατά συνέπεια κάθε χρόνο περίπου 2,5-3,5 εκατ. τόνοι πλαστικά απορρίμματα προέρχονται από τα ξενοδοχεία.

Τα πλαστικά απορρίμματα συνήθως καθημερινά δημιουργούντα στα ξενοδοχεία είναι:  

  • Συσκευασίες από προϊόντα στερεά και υγρά (δοχεία, stretch film, καθαριστικά προϊόντα κ.ά.)
  • Ποτά και νερά σε πλαστική συσκευασία
  • Συσκευασίες στα δωμάτια όπως amenities
  • Πλαστικά μιας χρήσης (ποτηράκια, καλαμάκια κ.ά.)
  • Σακούλες και λοιπές συσκευασίες

Το νέο στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για τα πλαστικά απορρίμματα αναμένεται να αποτελέσει οδηγό για τη πραγματική μείωση της χρήσης πλαστικών στην τουριστική βιομηχανία. Ειδικότερα οι δράσεις για τη μείωση των πλαστικών μίας χρήσης (μέχρι το καλοκαίρι του 2018 αναμένει ειδικό πλαίσιο για τη διαχείρισης τους), αλλά και οι ειδικές δράσεις για τη βελτίωση της χωριστής συλλογής πλαστικών απορριμμάτων μπορούν να δώσουν ώθηση για αλλαγή της κατάστασης. Για τα παραπάνω αναμένεται νομοθεσία, εθελοντικά σχήματα και φυσικά αρκετή συζήτηση από όλα τα ενδιαφέρομενα μέρη. Η Ελλάδα με τη σειρά της θα πρέπει να ακολουθήσει με την εναρμόνιση των σχετικών νομοθεσιών στο εθνικό δίκαιο και όλοι οι τομείς της οικονομίας και πολίτες να προσαρμοστούν κατάλληλα.

Το πρόβλημα όμως των πλαστικών στην Ελλάδα είναι και άρρηκτα συνδεδεμένο με τη πρόβλημα της διαχείρισης των αποβλήτων γενικότερα αλλά και της νοοτροπία που επικρατεί. Η νομοθεσία και τα ευχολόγια δεν αρκούν και απαιτούνται άμεσες δράσεις προσαρμογής και βελτίωσης της κατάστασης. Οι νέοι νόμοι που πρόσφατα ψηφίστηκαν αναφορικά με την ανακύκλωση και τη διαλογή στη πηγή, αλλά και την επιβολή περιβαλλοντικού τέλους για τις σακούλες μεταφοράς, αναμένεται να βοηθήσουν ουσιαστικά στη μείωση του προβλήματος της διαχείρισης των απορριμμάτων.

  • Ο νόμος Ν.4496/2017 (ΦΕΚ 170/8-11-2017)  που αφορά στη Τροποποίηση του ν. 2939/2001 για την εναλλακτική διαχείριση των συσκευασιών και άλλων προϊόντων, προσαρμογή στην Οδηγία 2015/720/ΕΕ, ρύθμιση θεμάτων του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης και άλλες διατάξεις. Σύμφωνα με το νόμο αυτό η διαλογή στη πηγή γίνεται υποχρεωτικά για όλους.
  • ΚΥΑ. 180036/952/10.8.2017 με θέμα “Καθορισμός μέτρων και κανόνων για τη μείωση της κατανάλωσης πλαστικών σακουλών μεταφοράς”, σε συμμόρφωση με την οδηγία 2015/720/ΕΕ και θεσπίστηκε περιβαλλοντικό τέλος για τις λεπτές σακούλες μεταφοράς.

Υπάρχουν όμως και άλλες ενέργειες που θα πρέπει να γίνουν άμεσα προκειμένου ο τουριστικός κλάδος να προετοιμαστεί στις ραγδαίες αλλαγές που έρχονται στα θέματα της περιβαλλοντικής διαχείρισης γενικότερα.

Προτάσεις για δράσεις από τις επιχειρήσεις
Οι τουριστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να στραφούν άμεσα προς τις αρχές της αειφορίας και ειδικότερα στα θέματα διαχείρισης απορριμμάτων. Προτείνονται οι παρακάτω δράσεις:

  • Ανάπτυξη περιβαλλοντικής κουλτούρας και πιστοποίησης στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις – η ανάπτυξη περιβαλλοντικής κουλτούρας απαιτεί τη δέσμευση της επιχείρησης και τη συστηματική εκπαίδευση των εργαζομένων (εταιρικές αποφάσεις με γνώμονα την αειφορία, πιστοποίηση, ηγεσία).
  • Ανάπτυξη εργαλείων για την αξιολόγηση της εφοδιαστικής αλυσίδας με κριτήρια αειφορίας (πράσινες αγορές, αγορές με λιγότερη συσκευασία κ.ά.).
  • Εφαρμογή της διαλογής στη πηγή και χωριστής διαλογής απαιτήσεις για τη τήρηση της νομοθεσίας (προγράμματα μείωσης απορριμμάτων και ανακύκλωσης).
  • Εκπαίδευση όλου του προσωπικού σε θέματα διαχείρισης απορριμμάτων κ ειδικότερα θέματα που αφορούν στη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων.

Προτάσεις για δράσεις από τους Δήμους και τη Πολιτεία
Όμως και η Πολιτεία μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και μέσω φορολογικών και άλλων κινήτρων θα πρέπει να βοηθήσει τις τουριστικές επιχειρήσεις. Έτσι προτείνονται:

  • Άμεση προώθηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενημέρωση όλων των εμπλεκομένων.
  • Δημιουργία αυστηρού πλαισίου ελέγχων στις τουριστικές επιχειρήσεις για τη τήρηση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων διασφαλίζοντας την εθνική νομοθεσία και υποστηρίζοντας το νέο σχέδιο για τη περιβαλλοντική συμμόρφωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης SWD(2018) 10 final_18-01-2018.
  • Άμεση εφαρμογή προγραμμάτων μείωσης αποβλήτων και zero waste με φορολογικά κίνητρα και άμεση εφαρμογή PAYT (pay as you throw).
  • Σχεδιασμό ειδικής νομοθεσία για τις τουριστικές περιοχές. (Το παράδειγμα των Νήσων Βαλεαρίδων για την απαγόρευσης της χρήσης πλαστικού μιας χρήσης μέχρι το 2020 μπορεί να γίνει να αποτελέσει μοναδικό παράδειγμα προς μίμηση) .
  • Δημιουργία φορολογικών η άλλων κινήτρων για τη προώθηση της πιστοποίησης αειφορίας στον τουρισμό αλλά και τη βράβευση επιχειρήσεων με “πράσινη” κουλτούρα.

Η παγκόσμια κοινότητα έχει στρέψει τα μάτια της στο πρόβλημα των απορριμμάτων και ειδικότερα στο τεράστιο πρόβλημα των πλαστικών και οι αλλαγές στη νομοθεσία και τις κανονιστικές απαιτήσεις είναι ταχύτατες. Για το λόγο αυτό η οργανωμένη τουριστική βιομηχανία με τη σειρά της οφείλει να κινηθεί γρήγορα προς τη κατεύθυνση της “μηδενικής” χρήσης πλαστικών και των μηδενικών απορριμμάτων, zero waste, και πιστοποίησης της αειφορίας, προκειμένου να μη δημιουργούνται αρνητικές περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες στους τουριστικούς προορισμούς. Άραγε πόσο έτοιμοι είμαστε για το 2030;

Ο Σωτήρης Μυλωνάς είναι εκπρόσωπος της Travelife για την Ελλάδα και πιστοποιημένος ανεξάρτητος επιθεωρητής της. Διαθέτει τεράστια 20ετή επαγγελματική εμπειρία στην εφαρμογή της αειφορίας με ειδίκευση στον ξενοδοχειακό κλάδο, ενώ εργάζεται σε περισσότερες από 15 χώρες. Είναι διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός και κάτοχος ΜΒΑ.

Ιστοσελίδα | + Άρθρα
29/03/2024
28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024