Απόψεις
Σε οριακή κατάσταση το Περιβάλλον και ο Τουρισμός στο Λεκανοπέδιο
της Ελισάβετ Χατζηνικολάου*
Πολλή συζήτηση -δυστυχώς προεκλογική- γίνεται τις τελευταίες μέρες για τα προβλήματα του Τουρισμού της Αθήνας και τη συμμετοχή του Δήμου στην αντιμετώπισή τους.
Η απαξίωση του προορισμού (Αθήνα-Αττική) από τα μέσα της 10ετίας του `80, που ξεκίνησε με την εγκατάλειψή του από την αμερικανική αγορά, βάθυνε, κυρίως λόγω της δυσφήμισης, που έχει υποστεί στο εξωτερικό με αιτίες το κυκλοφοριακό και το νέφος. ΄Εκτοτε, η Αθήνα υφίσταται κλυδωνισμούς από εξωτερικές συγκυρίες (πόλεμος στον Κόλπο, κρίση στο Κόσσοβο, τρομοκρατικά χτυπήματα 11/09/02) αλλά και εσωτερικά γεγονότα (τρομοκρατία, έκτροπα σε διαδηλώσεις), που αν και δεν σχετίζονται πραγματικά με την ασφάλεια των τουριστών, προβάλλονται ως τέτοια από επίσημες υπηρεσίες στις βασικές τουριστικές αγορές. Οι υπερπόντιες αγορές (ΗΠΑ, Ιαπωνία) είναι ευαίσθητες στο ζήτημα της τρομοκρατίας και γενικά σε ψυχολογικούς παράγοντες είναι όμως και οι πιο αποδοτικές, γι αυτό και η κρίση ως προς τις αγορές αυτές είναι και η πιο οδυνηρή. Το 2001 και το 2002 θα καταγραφούν ως “κακιές χρονιές” για τον Τουρισμό της Αθήνας.
Και ενώ έτσι έχουν τα πράγματα στον τομέα της ζήτησης, συνειδητοποιείται όλο και περισσότερο από τους παράγοντες του Τουρισμού, ότι η ανάκαμψη του προορισμού εξαρτάται πρώτα-πρώτα από την αντιμετώπιση των καίριων προβλημάτων της Πρωτεύουσας, από τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων της και επομένως και από τις βελτιωμένες συνθήκες ζωής, που θα συναντούν και οι τουρίστες. ΄Ολοι οι προορισμοί αστικού τουρισμού -με εξαίρεση ίσως τους τριτοκοσμικούς- χαρακτηρίζονται από ικανοποιητικές συνθήκες ζωής πρώτα-πρώτα των κατοίκων: ο τουρίστας περπατάει εκεί όπου το περπάτημα είναι χαρά, διασκεδάζει και ψωνίζει εκεί όπου υπάρχει ζωή, ζωντάνια, μετακινείται καλλίτερα εκεί όπου και οι κάτοικοι απολαμβάνουν ικανοποιητικές υπηρεσίες μέσων μαζικής μεταφοράς κοκ.
Δυστυχώς, όμως,κάθε προοπτική να γίνουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες αφορμή για ουσιαστικές επεμβάσεις στα καίρια προβλήματα της Πρωτεύουσας έχει πλέον εξανεμιστεί. Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό θέμα το πρόγραμμα παρεμβάσεων, που εμφανίζουν οι διάφοροι δημοτικοί συνδυασμοί για το κυκλοφοριακό και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, την ατμοσφαιρική ρύπανση, τα σκουπίδια, τη διατήρηση και αύξηση των ελεύθερων χώρων, του πρασίνου και των πεζοδρομίων. Είναι σημαντικό, γιατί μόνο μέσα από τέτοιες παρεμβάσεις σχεδιασμένες κατ` αρχήν για τον Δημότη, η Αθήνα μπορεί να αποκτήσει όψη και ζωή σύγχρονης Πρωτεύουσας, φιλόξενης για τον κάτοικο και ελκυστικής για τον τουρίστα. Τα έργα βιτρίνας, τα έργα που δεν έχουν λειτουργικότητα για το δημότη, δεν θα ευνοήσουν ούτε τον Τουρισμό.
Aλλο σημαντικό θέμα είναι το πώς η Αθήνα θα απαλλαγεί από την σημερινή εικόνα, που έχει στις τουριστικές αγορές και θα αποκτήσει μια νέα εικόνα, που να ενσωματώνει την πολυμορφία του προϊόντος της (μεγάλη πόλη, που πρόσφατα απέκτησε σημαντικές υποδομές, μνημεία και μουσεία, διασκέδαση και ψώνια, ήλιος+θάλασσα στις ακτές και τα νησιά, συνέδρια, incentives και εκθέσεις, θαλάσσιος τουρισμός, ελληνική κουζίνα και κρασιά και πολλά άλλα). Κι ακόμη, πώς θα ακολουθηθεί στο εξής πολιτική προϊόντος που να συνδυάζει όλα τα αναγκαία στοιχεία για την ανάπτυξη των επί μέρους μορφών τουρισμού που ταιριάζουν στην Αττική: πώς μπορεί πχ να διαμορφωθεί πραγματικό προϊόν πολιτιστικού τουρισμού, με πόλους ένα δίκτυο σύγχρονων και ελκυστικών μουσείων και πολιτιστικών χώρων και εκδηλώσεων, ένα προϊόν αστικού τουρισμού σε ένα ζωντανό όλο το σαββατοκύριακο κέντρο της πόλης, όπου ο τουρίστας θα έχει εναλλακτικές λύσεις για ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, ακόμη και όταν βρέχει.. Τέλος, πώς αυτή η εικόνα θα προωθηθεί μέσα από μια κοινή και σταθερή προσπάθεια του Κράτους, της Αυτοδοίκησης και του Ιδιωτικού Τομέα. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα μεγάλων Δήμων στην Ευρώπη και αλλού, που ανέλαβαν την πρωτοβουλία για μια τέτοια προσπάθεια, την οργάνωσαν και τη στήριξαν και οικονομικά, και φυσικά δεν την εγκατέλειψαν στην πρώτη κυβερνητική αλλαγή ή αλλαγή στους τοπικούς άρχοντες, αλλά φρόντισαν να την εξελίσσουν και να την προσαρμόζουν στις νέες κάθε φορά συνθήκες.
Υπάρχουν πεδία δράσης στα οποία ο Δήμος δεν μπορεί και δεν πρέπει να κινηθεί μόνος του και το κυριότερο απ` αυτά είναι η καθιέρωση της νέας εικόνας της Αθήνας, που απαιτεί και σοβαρή τεχνογνωσία και σημαντικούς πόρους για μια περίοδο που θα υπερβαίνει την 5ετία. Υπάρχουν άλλα, στα οποία ο Δήμος θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη κατ` αποκλειστικότητα, όπως η τουριστική πληροφόρηση (γραφεία πληροφοριών, infokiosks, έντυπα κλπ), η σήμανση των χώρων τουριστικού ενδιαφέροντος, η διατήρηση και ανάδειξη σημείων ιστορικού ενδιαφέροντος και γενικά η διατήρηση και ανάδειξη της ιστορικής φυσιογνωμίας της Πόλης.
Ανάδειξη, όχι όμως ως “σκηνικού” για τους τουρίστες, πίσω από το οποίο δεν θα υπάρχει πραγματική ζωή (οι τουρίστες στις μέρες μας γίνονται όλο και πιο απαιτητικοί), ανάδειξη, που δεν θα εξαντλείται μόνο στη συντήρηση κτιρίων και πλατειών, αλλά θα εξασφαλίζει την ισορροπημένη συνύπαρξη χρήσεων και θα ξαναζωντανεύσει το ιστορικό κέντρο της Πόλης. Ακόμη, ο Δήμος πρέπει -μέσω του απόλυτα αναγκαίου δημοτικού φορέα Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής- να αποκτήσει τεχνογνωσία στον Τουρισμό, ώστε να μπορεί να παρακολουθεί σε όλη τη συνθετότητά τους τις εξελίξεις και στον Τομέα αυτό. Έτσι, θα έχει θέση και παρέμβαση σε σοβαρά θέματα του Τομέα, όπως για παράδειγμα η πρόσφατη διένεξη για την επάρκεια ή μη επάρκεια των ξενοδοχειακών κλινών της Αττικής, ιδίως μάλιστα όταν αυτά συνδέονται με σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο λεκανοπέδιο.
Δυστυχώς και το Περιβάλλον και ο Τουρισμός βρίσκονται στις μέρες μας στο λεκανοπέδιο σε οριακή κατάσταση. Η αμφίδρομη σχέση τους είναι γνωστή και είναι καθοριστική για το μέλλον του Τουρισμού. Ο Τουρισμός της Αθήνας έχει πληρώσει ακριβά την υποβάθμιση του Περιβάλλοντος. Η νέα δημοτική αρχή θα πρέπει να δώσει έμπρακτες απαντήσεις -στο πλαίσιο της ευθύνης της αλλά και παρεμβαίνοντας στην κεντρική διοίκηση- και στους δύο αυτούς τομείς.
* Στέλεχος ΕΟΤ, Υποψήφια δημοτική σύμβουλος – Συνδυασμός “Η Aλλη Αθήνα” -Υποψ. Δήμαρχος Φώτης Κουβέλης
Η συντακτική ομάδα του TravelDailyNews Greece & Cyprus διαθέτει πάνω από 35 χρόνια εμπειρία σε Β2Β τουριστική ειδησεογραφία καθώς επίσης και σε θέματα marketing και επικοινωνίας.
