Η UNESCO έχει απειλήσει να συμπεριλάβει τη Βενετία στον κατάλογο των απειλούμενων πολιτιστικών αγαθών. 'Ο ολοένα αυξανόμενος τουρισμός κυριαρχεί και κρύβει την παραδοσιακή αστική κοινωνία της ιστορικής πόλης', αναφέρεται σε έρευνά της του 2015.
Ο τουρισμός στη Βενετία είναι ένα πρόβλημα που συνεχώς διογκώνεται, καθώς η πόλη υπερβαίνει κατά πολύ τον αριθμό των τουριστών που μπορεί να δεχτεί. Πολλοί από τους ντόπιους κατοίκους έχουν εγκαταλείψει το κέντρο -και θα εξακολουθούν να το εγκαταλείπουν μαζικά. Μέσα σε μια γενιά, ο πληθυσμός έχει συρρικνωθεί σχεδόν κατά 1/3.
Αυτόν τον μήνα ο αριθμός των Βενετσιάνων έπεσε κάτω από τους 55.000. Το 1951 ο πληθυσμός ήταν 175.000. 26 χρόνια πριν ήταν ακόμη 78.000. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι σχεδόν ο μισός πληθυσμός είναι ηλικίας άνω των 60 ετών. Αντιθέτως, υπάρχουν μόνο περίπου 9.000 άτομα, ηλικίας κάτω των 18.
“Κάναμε μια ‘κηδεία’ για τη Βενετία το 2009, όταν ο αριθμός των κατοίκων έπεσε κάτω από τις 60.000. Τώρα είμαστε στις 55.000. Αν συνεχίσουμε έτσι, θα γίνει μια πόλη-φάντασμα, όπως η Πομπηία”, λέει ο Matteo Secchi από την ομάδα Venessia.com, η οποία προάγει την επιβίωση της πόλης.
Κατά τη διάρκεια μιας διαδήλωσης, ο Secchi και άλλοι ντόπιοι υιοθέτησαν το σύνθημα “#Venexodus”. Συμβολίζοντας την “έξοδο” και τον μαζικό τουρισμό στη Βενετία, οι κάτοικοι κρατούσαν βαλίτσες στον αέρα. Περίπου 500 διαδηλωτές διέρχονταν από τους δρόμους και διαδήλωναν κατά των υψηλών τιμών, της ταλαιπωρίας της μετακίνησης χωρίς αυτοκίνητο, των ανεπαρκών υπηρεσιών, αλλά και της διάβρωσης των κτιρίων των κατοικιών που προκαλείται από την υγρασία. Ως αποτέλεσμα της υψηλής στάθμης του νερού πολλά υπόγεια και διαμερίσματα σε κτίρια είναι πλημμυρισμένα.
Ο τουρισμός στη Βενετία είναι η μεγαλύτερη απειλή για την τοπική κοινωνία, αλλά την ίδια στιγμή είναι επίσης η κύρια πηγή εισοδήματος. Ο αριθμός των επισκεπτών έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί τα τελευταία 25 χρόνια. Ως αποτέλεσμα, η πόλη ψάχνει για όλο και περισσότερες δυνατότητες διαμονής. Μόλις πρόσφατα, η Βενετία υπέγραψε συμφωνία με την εταιρεία A&O, η οποία θα παρέχει στην πόλη έναν ξενώνα με σχεδόν 1.000 κλίνες.
Η τουριστική έκρηξη βοηθά επίσης τους ξενοδόχους και τους οδηγούς των γόνδολων καθώς και τους ιδιοκτήτες ακινήτων που νοικιάζουν ή πωλούν τα διαμερίσματά τους. Άλλοι, ωστόσο, αισθάνονται ότι απειλούνται, καθώς οι περιοχές που βρίσκονται διαμερίσματα και σούπερ μάρκετ μετατρέπονται σε τουριστικές. Αν κάποιος θέλει να φάει σε ένα αυθεντικό εστιατόριο στο κέντρο της πόλης, θα χρειαστεί πολύ χρόνο για να βρει ένα.
“Ο τουρισμός μας έχει κάνει πλούσιους σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά μας σκοτώνει σε μακροπρόθεσμη βάση”, λέει ο Secchi. “Πάρα πολλοί άνθρωποι δε θέλουν να ζουν σε αυτή την πόλη πια, αλλά την εκμεταλλεύονται σαν πόρνη”.
Φαίνεται όμως ότι υπάρχει ελπίδα. Ο Piero Dri, για παράδειγμα, είναι ένας από τους νέους Ενετούς, οι οποίοι έχουν μείνει στην πόλη. Ο 33χρονος κατασκευάζει και επεξεργάζεται με διακοσμήσεις παραδοσιακά κουπιά κωπηλασίας για γόνδολες. Είναι ένας από τους τέσσερις μόνο που υποστηρίζουν αυτήν την παράδοση στη Βενετία πλέον.
Την ίδια στιγμή, πολλοί απαιτούν έναν αποτελεσματικό περιορισμό του τουρισμού στη Βενετία και λαμβάνουν επίσης υποστήριξη από την UNESCO γι’αυτό. Η οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών έχει απειλήσει να συμπεριλάβει τη Βενετία στον κατάλογο των απειλούμενων πολιτιστικών αγαθών. “Ο ολοένα αυξανόμενος τουρισμός κυριαρχεί και κρύβει την παραδοσιακή αστική κοινωνία της ιστορικής πόλης”, αναφέρεται σε έρευνά της του 2015.
Το κύριο εμπόδιο είναι τα τεράστια κρουαζιερόπλοια που καταφθάνουν στη Βενετία, τα οποία θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο το οικοσύστημα της λιμνοθάλασσας, αλλά φέρνουν πολλούς “τουρίστες της μιας ημέρας” στην πόλη.
Ο δήμαρχος Luigi Brugnaro, ωστόσο, απορρίπτει τις ανησυχίες της UNESCO. Επιλογές όπως η αύξηση των φόρων για τους τουρίστες της μίας ημέρας και τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, καθώς και μπάρες για τον έλεγχο του αριθμού των επισκεπτών συζητούνται για καιρό, αλλά δεν έχουν ποτέ εφαρμοστεί στην πράξη.
Ο Paolo Lanapoppi από την πολιτιστική οργάνωση “Italia Nostra” είναι απαισιόδοξος για με το μέλλον της πόλης. “Η προσωπική μου γνώμη είναι ότι οι πολιτικοί έχουν συγκροτήσει κοινό μέτωπο με την τουριστική βιομηχανία, η οποία δεν έχει κανένα ενδιαφέρον να μειώσει τον αριθμό των εισερχόμενων επισκεπτών”.
