Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΗ προσεγγιστική αναπτυξιακή διαδικασία του Δικτύου ΚΑΕΣ για την αξιοποίηση του ανενεργού αποθέματος (μέρος β')

Η προσεγγιστική αναπτυξιακή διαδικασία του Δικτύου ΚΑΕΣ για την αξιοποίηση του ανενεργού αποθέματος (μέρος β')

Το Δίκτυο ΚΑΕΣ παρακολουθώντας τις εξελίξεις και τις δυσκολίες των τελευταίων ετών, με αφορμή τα οικονομικά τεκταινόμενα και όχι μόνο αυτά, θεωρεί ότι πρέπει και στην Ελλάδα να υπάρξει μία διαφορετική προσέγγιση ανάπτυξης και επένδυσης, με κύριο σημείο αναφοράς την αξιοποίηση του ανενεργού αποθέματος.

Των Κωνσταντίνου Μπερτζουάνη και Χρήστου Πετρέα

Στο προηγούμενο άρθρο (Μέρος Α’) έγινε αναφορά για το ανενεργό εδαφικό ή υδατικό απόθεμα, που βρίσκεται διάσπαρτο στον ελλαδικό χερσαίο και θαλάσσιο χώρο και για το οποίο η δυνητική αξιοποίησή παρουσιάζει πολλές “ευκαιρίες” για ανάπτυξη και επενδύσεις.

Το Δίκτυο ΚΑΕΣ1 παρακολουθώντας τις εξελίξεις και τις δυσκολίες των τελευταίων ετών, με αφορμή τα οικονομικά τεκταινόμενα και όχι μόνο αυτά, το μετεξελισσόμενο νομοθετικό πλαίσιο, τις θεσμικές ρυθμίσεις, τις διάφορες αναπτυξιακές και επενδυτικές πρωτοβουλίες, αλλά και τις πρακτικές που ακολουθούνται σε ευρωπαϊκές και άλλες χώρες2, θεωρεί ότι πρέπει και στην Ελλάδα να υπάρξει μία διαφορετική προσέγγιση ανάπτυξης και επένδυσης, με κύριο σημείο αναφοράς την αξιοποίηση του ανενεργού αποθέματος.

Το Δίκτυο ΚΑΕΣ επιδιώκει να επιτευχθεί ένα κοινωνικό ισοζύγιο ανάπτυξης και επένδυσης, με δραστηριότητες που “σέβονται και αξιοποιούν” τις περιβαλλοντικές και πολιτισμικές αξίες, και μέσω αυτών δημιουργούνται νέοι ελκυστικοί πόροι προς όφελος των πολιτών αλλά και των επενδυτών.

Οι αναπτυξιακές και επενδυτικές ευκαιρίες παρέχουν δυνατότητες για δυναμικές πρωτοβουλίες στους ΟΤΑ (και σε κάθε φορέα του Δημοσίου) να μελετήσουν και να σχεδιάσουν μία ολοκληρωμένη διαδικασία για την δημιουργία ενός διαφορετικού, αλλά σύγχρονου οικονομικού πόρου, με πολλές θετικές επιπτώσεις στο κοινωνικό γίγνεσθαι. Η συγκεκριμένη διαδικασία θα συμβάλλει σε μία διαφορετική ανάπτυξη, επ’ωφελεία όχι μόνο των ΟΤΑ, αλλά αθροιστικά, σε εθνικό επίπεδο.

Τα πεδία δραστηριότητας είναι πολλοί τομείς ή συνδυασμός δράσεων, όπου το κυρίαρχο στοιχείο είναι η τουριστική κατεύθυνση, χωρίς όμως να αποκλείεται να διερευνώνται και άλλες καινοτομικές τομεακές παραγωγικές δράσεις και ενέργειες, με οικονομικά και κοινωνικά οφέλη.

Ήδη στο Μέρος Α’ αναφέρθηκαν διάφορα είδη “αναξιοποίητου περιβαλλοντικού αποθέματος”, όπως: ανενεργά λατομεία (όπου έχει σταματήσει η εξόρυξη), ορυχεία, ερημοποιημένες περιοχές, προστατευόμενες φυσικές περιοχές, παράκτιες ζώνες, θαλάσσιο μέτωπο, υποθαλάσσιες περιοχές, βραχονησίδες, λίμνες, ποτάμια, φαράγγια και ορεινές τοποθεσίες, σπήλαια και γεωλογικά φαινόμενα. Επίσης υπάρχει εκτεταμένο πολιτισμικό απόθεμα, όπως χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής κτίρια, εκκλησίες, εγκαταλελειμμένοι παραδοσιακοί οικισμοί – χωριά και άυλη πολιτιστική κληρονομιά.

Η οποιαδήποτε διερεύνηση και προσέγγιση για μία αναπτυξιακή πρόταση, ειδικότερα του ανενεργού αποθέματος, δεν είναι μία απλή διαδικασία, αφού ως προϋπόθεση επιτυχίας τίθενται διάφοροι παράμετροι, που περιγράφονται παρακάτω. Οι βασικοί άξονες – αναφορές είναι το “περιβάλλον” και ο “πολιτισμός”, όπου, μέσα από την καινοτομία και την μοναδικότητα, θα συνδυαστούν οι επιμέρους παράμετροι σύνθεσης μιας ολοκληρωμένης πρότασης, που θα διακρίνεται για την αποδοχή της και την διάχυση στο κοινωνικό σύνολο, και συγχρόνως στην παραγωγή προστιθέμενης αξίας (νέες θέσεις εργασίας, βιώσιμη παραγωγικότητα, οικονομικά οφέλη, κ.λπ.).

Προς αυτές τις κατευθύνσεις και με το σκεπτικό της οικονομικής ανάπτυξης μέσα από τους υφιστάμενους τοπικούς πόρους, το Δίκτυο ΚΑΕΣ προσεγγίζει μέσω μίας πολυκριτηριακής ανάλυσης την διερεύνηση του αναξιοποίητου αποθέματος, κατ’εντολήν διαφόρων επενδυτικών σχημάτων ή και μεμονωμένων χρηματοδοτών, που ενδιαφέρονται για πρωτοποριακά και καινοτόμα αναπτυξιακά σχέδια. Επίσης, συνεργάζεται με πολλούς ΟΤΑ, κυρίως σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές για δημιουργία δυναμικών επενδυτικών τοπίων3, σε θέματα περιβάλλοντος και πολιτισμού, για την παραγωγή προστιθέμενης αξίας (οικονομικής και κοινωνικής). Η ενίσχυση των επενδυτικών σχεδίων αναφέρεται σε βιώσιμες προτάσεις επιχειρηματικής δραστηριότητας στη μεταποίηση, το εμπόριο, τον τουρισμό και τις υπηρεσίες.

Η ακολουθούμενη διαδικασία περιέχει 4 επίπεδα προσέγγισης, με έμφαση στην προώθηση της καινοτομίας, στην προστασία του περιβάλλοντος και την περιβαλλοντική διαχείριση, στη διαφοροποίηση ή την εφαρμογή κατάλληλων χρήσεων με πρακτικές δημιουργίας ή βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας:

1. Επίπεδο έρευνας για το απόθεμα και τις δυνατότητες αξιοποίησης
2. Επίπεδο αξιολόγησης όπου η διερευνητική διαδικασία εξετάζει τις “εν δυνάμει” δράσεις και ενέργειες
3. Επίπεδο προτάσεων, που υποβάλλονται με βάση τα συμπεράσματα και τις κατευθύνσεις που προέρχονται από τα προηγούμενα
4. Επίπεδο υποστήριξης του ενδιαφερόμενου φορέα, ΟΤΑ, επενδυτή, για την μετεξέλιξη των προτάσεων σε επενδυτικά υλοποιήσιμα σχέδια.

Στην ακολουθούμενη διαδικασία περιλαμβάνονται βήματα που εξετάζουν επιμέρους παραμέτρους:

  • Το ιδιοκτησιακό καθεστώς, όταν ο συγκεκριμένος ανενεργός χώρος δεν περιλαμβάνεται στο Δημοτικό περιουσιολόγιο, ή δεν βρίσκεται σε ζώνες ειδικής προστασίας.
  • Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο ειδικότερα σήμερα, που, όπως φαίνεται, προσαρμόζεται στις νέες δομές και “δημιουργεί” προϋποθέσεις για μία βιώσιμη αειφορική ανάπτυξη.
  • Ο σχεδιασμός για το αναξιοποίητο απόθεμα, στο επιχειρησιακό πρόγραμμα της Δημοτικής Αρχής4, που πρέπει να συμπεριλαμβάνεται ως μία δυναμική διέξοδος, για την δημιουργία νέων πόρων και κατ’επέκταση, και οικονομικών ωφελειών
  • Οι “καλές πρακτικές” (το Δίκτυο ΚΑΕΣ αναφέρεται σ’ αυτές από το 2010), που είναι απαραίτητο συστατικό στοιχείο σε όλες τις διαδικαστικές κατευθύνσεις, που με συντονισμένες και συγκροτημένες ενέργειες θα “συνθέσουν μία ολοκληρωμένη πρόταση”, στοχεύοντας σε μία σωστή αναπτυξιακή μετεξέλιξη, μέσα από ένα ευέλικτο μοντέλο προσαρμογής.
  • Η βιωσιμότητα της επενδυτικής πρότασης που πρέπει να γίνεται με πραγματικά δεδομένα, όπου λαμβάνονται υπόψη όλες οι τοπικές ιδιαιτερότητες, αλλά και οι υπάρχουσες δομές ανάπτυξης.
  • Η κοινωνική συναίνεση και η αποδοχή με “διαβούλευση” σε πραγματικό πεδίο, δηλαδή οι απόψεις, οι συζητήσεις, με τους δημότες, με σκοπό να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις συναντίληψης για κάθε νέα αναπτυξιακή επενδυτική πρωτοβουλία.

Η συγκεκριμένη, και σωστά δομημένη, διαδικασία “παρέχει” τη δυνατότητα μίας συγκροτημένης βάσης, που δύσκολα καταργείται σε επόμενες χρονικές περιόδους. Μία πρόταση, μέσα από την συναντίληψη με σωστή δομή, βιωσιμότητα και πολυμορφική μετεξελικτική ανάπτυξη, γίνεται ΟΡΑΜΑ και δύσκολα εγκαταλείπεται.

Αναλυτικότερα, η διαδικασία του Δικτύου ΚΑΕΣ, περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
1. Διασφάλιση χώρου εγκατάστασης (π.χ. παραχώρηση με αντάλλαγμα)
2. Εφαρμογή Δράσης (Θεσμικό Πλαίσιο)
3. Επιχειρησιακός Σχεδιασμός
4. Ανάλυση Δράσης (γενική Αναφορά)
5. Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις
6. Συνέργεια και αποδοχή με την Δημοτική Αρχή
7. Συναίνεση-διαβούλευση Πολιτών
8. Σύνταξη προμελετών
9. Διερεύνηση υπαγωγής σε χρηματοδοτικά εργαλεία
10. Σύνταξη μελετών
11. Υλοποίηση Δράσης

Οι συγκεκριμένες διαδικασίες, για ένα μεγάλου φάσματος έργο, στηρίζονται στο υφιστάμενο Νομοθετικό Πλαίσιο, που ενδεχόμενα να χρειάζεται, σε ορισμένες περιπτώσεις, να εκδοθούν εγκύκλιοι και αποφάσεις υπουργείων (με τη σωστή μετεξέλιξη και προσαρμογή, που εν μέρει έχει ανακοινωθεί από τους κυβερνητικούς φορείς). Αυτό είναι προϋπόθεση, ως ένα καλό εργαλείο υποστήριξης αναπτυξιακών και επενδυτικών σχεδιασμών.

Το πρόβλημα της συνολικής διαδικασίας εντοπίζεται στην δυνατότητα απεμπλοκής των πολλών υπηρεσιών, και στην διαδικασία που ισχύει για την επιτάχυνση των στρατηγικών επενδύσεων. Είναι αρκετοί οι τομείς που έχουν συνάφεια μεταξύ τους και μπορούν να εξετασθούν από κοινού, όπως:

  • Βιοποικιλότητα, πανίδα-χλωρίδα
  • Προστατευόμενες αναξιοποίητες περιοχές
  • Πληθυσμός, ανθρώπινη διαβίωση και υγεία
  • Απόθεμα, εδαφικό και υδάτινο
  • Κατάσταση εδαφών και τοπίο,
  • Πολιτιστική κληρονομιά – υλική και άυλη.

Η προστιθέμενη αξία είναι ζητούμενο, σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, καθώς ζητούμενο και σημαντικό στοιχείο είναι η διατήρηση του περιβαλλοντολογικού ισοζυγίου. Έτσι μπορεί να επιτύχει η αξιοποίηση των περιβαλλοντικών και πολιτιστικών πόρων των περιοχών παρέμβασης, ώστε να γίνουν πραγματικότητα:

  • Η ορθολογική αξιοποίηση και διαχείριση των φυσικών περιβαλλοντικών πόρων με προστασία και σεβασμό στη φέρουσα ικανότητα.
  • Η ανάδειξη του υδάτινου μετώπου, παραθαλάσσιου, παραλίμνιου ή παραποτάμιου, ως πόλων έλξης.
  • Η διαφύλαξη, ανάδειξη και προβολή των τοπικών ιστορικών πολιτιστικών αξιών και πόρων, σε συνδυασμό με το περιβάλλον
  • Η ενίσχυση των προοπτικών ανάπτυξης τουρισμού ειδικών ενδιαφερόντων βασισμένου στις περιβαλλοντικές και πολιτιστικές αξίες και πόρους.
  • Η συμμετοχικότητα των τοπικών κοινωνιών και η εξωστρέφεια των περιοχών εφαρμογής.
  • Η ενδυνάμωση του ανθρώπινου δυναμικού και του τοπικού πληθυσμού, αφού με κατάλληλη κατάρτιση στην επιχειρησιακή εκμετάλλευση του αποθέματος θα κερδίσει θέσεις εργασίας και πρόσθετο εισόδημα.

Το Δίκτυο ΚΑΕΣ, μέσω της πολυκριτηριακής προσεγγιστικής ανάλυσης, εντοπίζει, αναλύει, καταγράφει, συγκρίνει, ιεραρχεί, αξιολογεί, στηριζόμενο στο θεσμικό πλαίσιο και τις Κοινοτικές Οδηγίες. Αξιοποιώντας την σχετική αναφορά, το Δίκτυο ΚΑΕΣ προτείνει δράσεις αξιοποιώντας το ανενεργό απόθεμα με βασικά κριτήρια την μη συσσώρευση παρόμοιων δράσεων, την βιωσιμότητα, την χρηματοδότηση και την συναντίληψη από τους δημότες. Ο στόχος του συνδυασμού της “επιχειρησιακής τελειότητας” με προσανατολισμένη στην αξία στρατηγική, είναι να συμβάλλει σε μία σταθερή ανάπτυξη μέσα από ένα ευρύ φάσμα θετικών οικονομικών συνθηκών.

Για τους ΟΤΑ, ο στόχος της όλης διαδικασίας είναι η δημιουργία ενός αναπτυξιακού και επενδυτικού τοπίου που θα συμβάλλει στην δημιουργία ή την υποστήριξη της οικονομικής αυτοδυναμίας.

Όλα αυτά απαιτούν και μία αλλαγή νοοτροπίας, και δουλειά όχι μόνο στα δημοτικά σχήματα, αλλά και στην κεντρική εξουσία. Αν και πρακτικά δεν γίνεται να επιτευχθούν αυτά “από την μία μέρα στην άλλη”, σίγουρα μόνο με παρόμοιες διαδικασίες μπορεί να δημιουργηθεί ένα άλλο βιώσιμο αναπτυξιακό μοντέλο.

Στο επόμενο και τελευταίο Μέρος Γ’, θα αναφερθούμε ειδικότερα στην δραστηριότητα του έχει ήδη αναπτύξει το Δίκτυο ΚΑΕΣ με παραδείγματα προτάσεων για την αξιοποίηση διαθέσιμου αποθέματος σε διάφορους Δήμους της χώρας.

Σημειώσεις:
1. Το ΔΙΚΤΥΟ (ΟΜΑΔΑ) Κ.Α.Ε.Σ. αποτελείται από μια ομάδα Επιστημόνων, Συμβούλων και Μελετητών, με αντικείμενο τις Αναπτυξιακές Επενδυτικές Πρωτοβουλίες. Οι συγκεκριμένες Πρωτοβουλίες, διακρίνονται για την συμβολή τους στην Βιώσιμη Αειφορική Ανάπτυξη, μέσα από την Καινοτομία και την Εξειδικευμένη Τεχνογνωσία. Η Διερεύνηση συγκεκριμένων πρωτοβουλιών, έχει ως αποδέκτες Έλληνες και Ξένους Επενδυτές, καθώς και Αυτοδιοικητικούς Φορείς.
2. Πρέπει να σημειωθεί ότι και στην Κύπρο υπάρχουν πολλά σημαντικά δείγματα αναπτυξιακής προσέγγισης για το περιβαλλοντικό απόθεμα, που υλοποιείται με ικανοποιητικούς ρυθμούς, ενώ έχουν μελετηθεί θέματα αειφορικής διαχείρισης δασών, θαλάσσιου περιβάλλοντος, κτιριακού αποθέματος, κ.λπ.
3. Δημοσίευμα της 25.11.2012 στην Εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ανέφερε ότι η αξία των ακινήτων που ελέγχουν οι ΟΤΑ είχε εκτιμηθεί προ της κρίσης σχεδόν σε 12 δισ. Ευρώ, και ότι η περιουσία αυτή στο μεγαλύτερο μέρος της παραμένει αναξιοποίητη, λόγω των πολλών αγκυλώσεων και των στρεβλών σχέσεων που αναπτύχθηκαν μεταξύ κράτους και Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
4. Σύμφωνα με την ισχύουσα Δημοτική Νομοθεσία (Νόμος 3463/2006) και την Νέα Αρχιτεκτονική Αυτοδιοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης (Νόμος 3852/2010), σε κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα του Δήμου (Άρθρα 203-207/Άρθρο266 των αντίστοιχων Νόμων).


Ο κ. Κωνσταντίνος Μπερτζουάνης είναι αρχιτέκτονας – μηχανικός , συντονιστής του Δικτύου ΚΑΕΣ. Ο κ. Χρήστος Πετρέας εμπειρογνώμονας, σύμβουλος τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης και μέλος του Δικτύου ΚΑΕΣ.

Special Features Editor - TravelDailyNews Media Network | Ιστοσελίδα | + Άρθρα

Ο Χρήστος Πετρέας είναι συνεργάτης Σύνταξης – Special Features Editor του Travel Daily News Media Network. Ως επιστημονικός / επιχειρησιακός / τουριστικός / στρατηγικός / εκπαιδευτικός / σύμβουλος σε υπουργεία, φορείς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επιχειρήσεις, επαγγελματικά ασχολείται με θέματα στρατηγικής επιχειρηματικής, τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης και μάρκετινγκ προορισμών καθώς και ειδικών – εναλλακτικών μορφών, με υπέρ 25ετή εμπειρία στην Ελλάδα και σε ξένες χώρες (Βαλκάνια, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αφρική, Μεσόγειο). Έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ και έχει εκτεταμένο επιστημονικό, συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο, από το 1988 (>200 συγγραφές – εργασίες – δημοσιεύσεις), στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα.

28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024
20/03/2024