Για τους προβληματισμούς που έχει δημιουργήσει ο μόλις ψηφισθείς Νόμος του υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Ρυθμίσεις για τα κατεχόμενα ακίνητα και άλλες διατάξεις για την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου», μίλησε ο συντάκτης, με την Πρόεδρο των Ξενοδόχων Λαγανά της Ζακύνθου και Αντιπρόεδρο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Κα Χριστίνα Τετράδη, η οποία εξήγησε ότι ουσιαστικά οι διατάξεις του ψηφισθέντος πλέον νομοσχεδίου, τους ζητάνε να ξαναγοράσουν τις ιδιοκτησίες τους, για τις οποίες εκτός από νόμιμους τίτλους, καταβάλανε και συνεισφορά σε χρήμα και γη, για να ενταχθούν στο Σχέδιο Πόλης το 1988 – πριν 35 χρόνια, ενώ οι περισσότερες επιχειρήσεις είναι εγκατεστημένες και λειτουργούν νόμιμα από την περίοδο του 1970.
Αν και η κοινή αντίληψη είναι ότι ο Νόμος του υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Ρυθμίσεις για τα κατεχόμενα ακίνητα και άλλες διατάξεις για την ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου», που ψηφίστηκε προχθές (22.02.2023) στην Βουλή, αντιμετωπίζει προβλήματα κτηματογράφησης, εκκρεμοτήτων ιδιοκτησιακού χαρακτήρα, και τακτοποίησης αιγιαλίτιδος ζώνης, και λύνει πολλά προβλήματα, στην πράξη η εφαρμογή του φαίνεται ότι αγνοεί συγκεκριμένες περιπτώσεις με ιδιαιτερότητες, και ήδη έχει δημιουργήσει έντονη αντίθεση από στην τοπική κοινωνία της Ζακύνθου.
Ο Νόμος προβλέπει τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου της διαδικασίας εξαγοράς δημόσιων ακινήτων (κυρίως αυτών που έχουν καταπατηθεί) από πρόσωπα που τα κατέχουν σύμφωνα με τις προϋποθέσεις των σχετικών άρθρων. Έτσι, κατά το Νόμο, εξυπηρετούνται σκοποί δημοσίου συμφέροντος, όπως η οριστική διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και η αποκατάσταση προσώπων που διατηρούν στα ακίνητα αυτά την κατοικία τους ή τον τόπο άσκησης της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.
Στην πράξη όμως, φαίνεται ότι υπάρχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις, που δεν έχουν προβλεφθεί, και τώρα καλείται το Υπουργείο να κάνει συγκεκριμένες διορθωτικές ρυθμίσεις.
Ειδική περίπτωση είναι η εκείνη της αιγιαλίτιδος ζώνης στον Λαγανά Ζακύνθου, γνωστό τουριστικό προορισμό, όπου ο διοικητικός καθορισμός του παλαιού αιγιαλού είναι μεταγενέστερος, κατά 17 έτη περίπου, από το εγκεκριμένο Σχέδιο Πόλης, σε μια ήδη πολεοδομημένη περιοχή, έγινε δε χωρίς να ληφθεί υπ’ όψη το εν ισχύ Σχέδιο Πόλης. Η περιοχή αντιμετωπίζει επίσης το πρόβλημα ότι στον καταστροφικό σεισμό του 1953 καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά το Υποθηκοφυλακείο, με αποτέλεσμα να έχουν καταστραφεί και όλα τα έγγραφα τίτλων ιδιοκτησίας.
Ο χάρτης του παλαιού αιγιαλού στον Λαγανά που φθάνει στα 11 χλμ βάθος
ΓΡΑΜΜΗ ΑΙΓΙΑΛΟΥ (κόκκινο)
ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΛΙΑΣ (κίτρινο)
ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΛΑΙΟΥ ΑΙΓΙΑΛΟΥ (κυανό)
Ο συντάκτης επικοινώνησε με την πρόεδρο των Ξενοδόχων Λαγανά Ζακύνθου και αντιπρόεδρο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Κα Χριστίνα Τετράδη, και ρώτησε για το τί συμβαίνει με τις παραλιακές ιδιοκτησίες στον Λαγανά.
Η κα Τετράδη δήλωσε σχετικά: «Οι διατάξεις του Νόμου ουσιαστικά μας ζητάνε να ξαναγοράσουμε τις ιδιοκτησίες μας, και όχι μόνο τη γη που κληρονομήσαμε από τους γονείς μας, αλλά και τα κτίσματα που με νόμιμες άδειες και με δικές μας δαπάνες ανεγείραμε και λειτουργούμε για πάνω από 30 χρόνια, οι περισσότεροι. Πράξεις αγοραπωλησιών που έχουν γίνει στην περιοχή όλα αυτά τα χρόνια ουδέποτε αμφισβητήθηκαν. Τα κτίσματα έχουν τις νόμιμες πολεοδομικές άδειες, δεν είναι αυθαίρετα, ούτε σε καταπατημένη δημόσια γη, είναι σε οικόπεδα νόμιμης ιδιοκτησίας.
Είναι σαν να έρχεται το κράτος και αναιτίως μας παίρνει τις ιδιοκτησίες μας, που επί χρόνια λειτουργούμε, νόμιμα και με καταβολή όλων των δημόσιων τελών και φόρων και εκμεταλλευόμαστε επιχειρηματικά, στηρίζοντας την τοπική κοινωνία, παρέχοντας θέσεις εργασίας, και προβάλλοντας διεθνώς τη χώρα μας.
Δεν μπορεί η δική μας περίπτωση, που έχουμε ιδιοκτησία με τίτλους εγγεγραμμένη στο κτηματολόγιο, που έχουμε πληρώσει εισφορά σε γη και χρήμα για να ενταχθούμε στο σχέδιο πόλης και έχουμε κτίσει τα ακίνητα μας με νόμιμες πολεοδομικές άδειες, να έρχεται το κράτος 17 χρόνια μετά το Σχέδιο Πόλης και την πράξη εφαρμογής, να μας λέει ότι η περιουσία μας δε μας ανήκει και πρέπει να την ξαναγοράσουμε.
Άλλωστε, ο παλαιός αιγιαλός δημιουργείται ως φυσικό φαινόμενο και όχι ως αυθαίρετη διοικητική πράξη όπως επισημαίνεται και στη σχετική επιστημονική μελέτη του ΙΓΜΕ, που έγινε από το Δήμο, όπου αποφαίνεται ότι ουδέποτε στην περιοχή μεταβλήθηκε η ακτογραμμή και κατά συνέπεια δεν υπάρχει παλαιός αιγιαλός».
Ο Νόμος προβλέπει την δυνατότητα εξαγοράς της «καταπατημένης δημόσιας γης» αλλά αυτό δεν ισχύει στην περίπτωση του Λαγανά, όπου η γη είναι ιδιωτική – ιδιοκτησία των ατόμων και των επιχειρήσεων, με τίτλους στο εθνικό κτηματολόγιο, που λειτουργούν στην περιοχή.
Έτσι το κράτος γίνεται καταπατητής. Είναι η μοναδική περίπτωση που έρχεται το κράτος να καταπατήσει την περιουσία των ιδιοκτητών, γιατί η εφαρμογή του Νόμου – εάν δεν προβλεφθούν ειδικές ρυθμίσεις – θα καταλήξει το κράτος να υφαρπάξει ιδιοκτησίες ή να βλάψει οικονομικά το ιδιωτικό συμφέρον του επιχειρηματία και του πολίτη μέσω αυτών των νέων διοικητικών πράξεων, οι οποίες έρχονται σε αντίθεση με τις προγενέστερες διοικητικές πράξεις Σχεδίου Πόλης της περιοχής. Δηλαδή, με αυτή τη λογική κανένας ιδιοκτήτης δεν μπορεί να είναι σίγουρος, ότι του ανήκει η νόμιμη ιδιοκτησία του.
Είναι γεγονός ότι οι επιχειρηματίες και οι κάτοικοι της περιοχής, που έχουν προβεί στα προηγούμενα χρόνια, σε όλες τις δυνατές νομικές ενέργειες, συνεχίζουν να έχουν δεσμευμένες περιουσίες, που τώρα ο Νόμος τους προτείνει να τις ξαναγοράσουν, με πολύ βαρύ τίμημα.
Άποψη της παραλίας Λαγανά, όπου λειτουργούν δεκάδες τουριστικές επιχειρήσεις.
Είναι σαφές ότι η περίπτωση του Λαγανά Ζακύνθου είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση, έχει επηρεαστεί από τον καταστροφικό σεισμό το 1953, τόσα χρόνια η πολιτεία δεν μερίμνησε να τακτοποιήσει τις εκκρεμότητες, και ξαφνικά έρχεται με άδικες εισπρακτικές διαθέσεις.
Ο τοπικός Βουλευτής Ζακύνθου κ. Διονύσης Ακτύπης, ο οποίος έχει ήδη κάνει δηλώσεις για το πρόβλημα στην Ζάκυνθο, με τον οποίο επίσης επικοινωνήσαμε μας είπε: «Ο Νόμος που ψηφίσαμε είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, διευθετεί προβλήματα δεκαετιών και δίνεται η ευκαιρία σε όσους έχουν καταπατήσει δημόσια περιουσία να βρουν μια λύση και να διεκδικήσουν τα οικόπεδα αυτά.
Στην ομιλία μου στην Βουλή αναγνωρίζω τα θετικά σημεία του Νόμου, με τον οποίο δίνεται μία οριστική και βιώσιμη λύση στο πρόβλημα για να υπάρξουν επιτέλους νόμιμοι τίτλοι ιδιοκτησίας, και για να σταματήσουν οι δικαστικές διαμάχες που διαρκούν χρόνια ανάμεσα σε δημόσιο και ιδιώτες, και προβλέπει και απαλλαγή καταβολής ΕΝΦΙΑ για το έτος 2023 για τους ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται σε περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.
Όμως η περίπτωση της Ζακύνθου είναι μία ιδιαίτερη περίπτωση. Υπάρχουν πολλές περιοχές, παραθαλάσσιες περιοχές, μεταξύ αυτών ο Λαγανάς, το Τσιλιβί, ο Βασιλικός, που είναι περιοχές οι οποίες πραγματικά δεν έχουν καταπατηθεί. Από τη δεκαετία του 1970 κυρίως, αλλά και έκτοτε, αγοράστηκαν παραθαλάσσιες εκτάσεις με συμβόλαια και τίτλους στην παραλία του Λαγανά, στο Τσιλιβί, στο Βασιλικό και σε άλλες περιοχές, και χτίστηκαν με πολεοδομικές άδειες μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, τουριστικές εγκαταστάσεις αλλά και απλά σπίτια πολιτών.
Προσωπικά έκανα παρέμβαση και στη συζήτηση για το νομοσχέδιο στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, και ζήτησα να προβλεφθεί ειδική ρύθμιση που να διασφαλίζει τους ιδιοκτήτες ακινήτων αντί να ζητείται από τους ιδιοκτήτες αυτούς να ξανά-αγοράσουν τα ακίνητά τους. Αντίθετα θα πρέπει να αναγνωρισθεί από την πολιτεία πως οι ίδιοι νόμιμα απέκτησαν, νόμιμα έχτισαν και έκτοτε παραμένουν συνεπείς στις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κράτος. στα προβλήματα που ανακύπτουν με τη χάραξη του παλαιού αιγιαλού στη Ζάκυνθο, μια ζώνη αιγιαλού που καθορίστηκε το 2011, 17 χρόνια μετά το Σχέδιο Πόλης, και η οποία είναι εξόφθαλμα αυθαίρετη αφού μπαίνει δύο χιλιόμετρα μέσα, με τεθλασμένες γραμμές που δεν έχουν πραγματικά καμία σχέση με την πραγματικότητα.
Οι πολίτες του Λαγανά ξεκάθαρα κινήθηκαν προβαίνοντας σε όλες τις απαραίτητες νόμιμες ενέργειες. Δεν σταμάτησαν ποτέ να είναι να είναι συνεπείς απέναντι στις υποχρεώσεις τους, διατήρησαν οικογένειες την πίστη και την πεποίθηση ότι είναι πλήρεις και αποκλειστικοί κύριοι των ακινήτων αυτών και εν τέλει βρέθηκαν μπροστά σε ένα παράδοξο, ότι το Δημόσιο σήμερα εμφανίζεται να τους λέει ότι δεν τους ανήκουν οι ιδιοκτησίες τους.
Επίσης, εξήγησα προσωπικά στον Υπουργό πως, ιδίως στην περιοχή του Λαγανά, όπου λόγω των σεισμών και στις πυρκαγιάς του 1953, έχουν χαθεί οι τίτλοι ιδιοκτησίας, καθίσταται πρακτικά αδύνατο για τους ιδιοκτήτες να αποδείξουν την κυριότητά τους επί των ακινήτων που τους ανήκουν. Συνεπώς, πρέπει η πολιτεία να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να δοθεί μία πρακτική, δίκαιη και απλή λύση, για τη διασφάλιση των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων των πολιτών».
Η πρόεδρος των Ξενοδόχων Λαγανά κα Χριστίνα Τετράδη, με τον βουλευτή κ. Διονύση Ακτύπη σε παλαιότερη φωτογραφία τους
Αν και είναι σωστή η απόφαση του υπουργείου Οικονομικών να ρυθμιστούν οι εκκρεμότητες, όπου υπάρχουν, στις παραλιακές ιδιοκτησίες, είναι εξίσου σωστό ότι πρέπει να εξεταστούν όλες οι περιπτώσεις που έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως η περίπτωση του Λαγανά Ζακύνθου, του Τσιλιβί, του Βασιλικού και άλλες περιοχές αμιγώς τουριστικές, σε ένα νησί διεθνώς προβεβλημένο και τουριστικά αναγνωρίσιμο.
Η τακτοποίηση των τυχόν παρατυπιών, όπου υπάρχουν, σωστό είναι να γίνει, όχι όμως με τη δημιουργία νέων προβλημάτων, και δη όταν συνδυάζεται με υπέρογκα οικονομικά βάρη προς τις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες, που μόλις πριν μερικούς μήνες, ουσιαστικά ξανάρχισαν να δουλεύουν με σχετική ομαλότητα.
Στην συζήτηση επί του νομοσχεδίου στην Βουλή, ακόμη και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην ομιλία του, αναφέρθηκε στην περίπτωση αυτή λέγοντας «…δεν το γνώριζα, το έμαθα στη διάρκεια της επεξεργασίας του νομοσχεδίου – στη Ζάκυνθο, στη Λευκάδα ή στη Μαγνησία όπου είχαμε χάραξη παλιού αιγιαλού, που περιλάμβανε, όμως, ακίνητα τα οποία ήταν ήδη ενταγμένα στο σχέδιο…» αναφερόμενος και σε άλλες περιοχές της χώρας, που έχουν ιδιαιτερότητες και πρέπει να αντιμετωπισθούν με ειδικές ρυθμίσεις. Άρα φαίνεται ότι το σωστό είναι να εξεταστούν οι περιπτώσεις και να προβλεφθούν οι ανάλογες διατάξεις και σε άλλες παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας, όπου ο παλαιός αιγιαλός χαράχθηκε εσφαλμένα σε θέση, τέτοια ώστε να περιλαμβάνει και υφιστάμενες νόμιμες ιδιοκτησίες εντός σχεδίου πόλεως.
Ενώ βρισκόμαστε στην έναρξη ουσιαστικά της τουριστικής περιόδου και προσβλέπουμε στη συνέχεια της πορείας ανάκαμψης, ξαφνικά, οι ιδιοκτησίες είναι στον αέρα, οι προβλεπόμενες επιβαρύνσεις που θα πρέπει να καλύψουν οι ιδιοκτήτες για να ξαναγοράσουν τις ιδιοκτησίες τους, είναι ουσιαστικά σε εξωφρενικά μεγέθη, και διερωτώνται εάν όντως το κράτος καταλαβαίνει, ή τους οδηγεί στην επιλογή ως καλύτερη λύση την προσφυγή ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων, προς οριστική επίλυση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος του ακινήτου τους.
Οι αρμόδιοι υπουργοί, οφείλουν να επανεξετάσουν τις περιπτώσεις αυτές και να εισηγηθούν τις κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένων, είτε επαναπροσδιορισμού του «παλαιού αιγιαλού» όπου είναι λανθασμένη χάραξη, είτε να αντιμετωπίσουν περιπτώσεις – όπως της Ζακύνθου – που από μεγάλη φυσική καταστροφή – σεισμός και πυρκαγιά δημόσιων εγγράφων – στερούνται οι πολίτες, δυνατότητας να αποδείξουν τις ιδιοκτησίες τους, προ του 1953, ενώ έχουν προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες.
Είναι και παράλογο αλλά και άδικο, τελικά να φρενάρονται, με νομοθετικές ρυθμίσεις, επειδή δεν έγιναν οι απαραίτητες προβλέψεις, επιλεκτικά τουριστικές περιοχές, όταν η ανάκαμψη και η αναπτυξιακή πορεία του τουρισμού, όλοι συμφωνούμε, ότι είναι η ατμομηχανή της εξέλιξης της οικονομίας.
[i] Ο Χρήστος Πετρέας, ήδη στο πρώτο του βιβλίο «ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ» (Εκδόσεις Γαλαίος, 1η έκδοση 1989, 2η έκδοση 2991, εξαντλημένες) περιγράφει κεφάλαιο προς κεφάλαιο την Ζάκυνθο ως case study στρατηγικής τουριστικού μάρκετινγκ. Έκτοτε έχει συνεργαστεί σε πολλά έργα τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, και δραστηριοποιείται ως σύμβουλος σε δημόσιους και αυτοδιοικητικούς φορείς.
[ii] Δηλώσεις Βουλευτού Διονύση Ακτύπη στην Εφημερίδα «ΗΜΕΡΑ ΖΑΚΥΝΘΟΥ» στις 20.02.2023
Ο Χρήστος Πετρέας είναι συνεργάτης Σύνταξης – Special Features Editor του Travel Daily News Media Network. Ως επιστημονικός / επιχειρησιακός / τουριστικός / στρατηγικός / εκπαιδευτικός / σύμβουλος σε υπουργεία, φορείς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επιχειρήσεις, επαγγελματικά ασχολείται με θέματα στρατηγικής επιχειρηματικής, τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης και μάρκετινγκ προορισμών καθώς και ειδικών – εναλλακτικών μορφών, με υπέρ 25ετή εμπειρία στην Ελλάδα και σε ξένες χώρες (Βαλκάνια, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αφρική, Μεσόγειο). Έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ και έχει εκτεταμένο επιστημονικό, συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο, από το 1988 (>200 συγγραφές – εργασίες – δημοσιεύσεις), στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα.
