Παύλος Νάνος de profundis: Το πυροτέχνημα σαν αστερισμός εμπειρίας

“…Κι όμως, το ίδιο αυτό φως, το αστραφταβόλο, το καταιγιστικό, που αναιρεί την Ελλάδα μες στα μεσημέρια, την αποκαθιστά πάλι το ηλιοβασίλεμα κάτω από τα φαντασμαγορικά πυροτεχνήματα του δειλινού και αργότερα κάτω από την τρυφερή παρουσία της Σελήνης.
Τότε ξαναβρίσκει τον εαυτό της η Ελλάδα. Ξαναγίνεται αυτό που πραγματικά είναι. Ξαναπαίρνει στους χάρτες τη θέση που της αξίζει. Θέλω να πω τη θέση των ονείρων”
Ο. Ελύτης, Εν λευκώ, Ίκαρος.

Τη θέση αυτή ακριβώς έχει χαρίσει στην Ελλάδα, σε μία χώρα που το φως είναι από τα πιο σημαντικά της στοιχεία, ο ξεχωριστός Παύλος Νάνος. Βραβευμένος με 7 παγκόσμια βραβεία (χρυσός στο Παγκόσμιο Διαγωνισμό Πυροτεχνημάτων τα συναπτά έτη 2014-2016 στην Τσεχία, το Βέλγιο και το Σινσινάτι των ΗΠΑ και πρώτη θέση στην Κίνα και τη Γερμανία 4 φορές), φτιάχνει τα καλύτερα πυροτεχνήματα στον κόσμο, βρίσκεται στην A-list των καλύτερων σκηνοθετών και παραγωγών πυροτεχνικών παραστάσεων και ειδικών εφέ παγκοσμίως και είναι ο πρώτος διεθνώς στην πυρομελωδία, την τελευταία καινοτομία της πυροτεχνικής τεχνολογίας όπου η χορογραφία πυροτεχνημάτων στο κάθε δευτερόλεπτο της έκρηξης είναι απολύτως συγχρονισμένη με κάθε φθόγγο μουσικής και χωροχρονικά προσδιορισμένη.

Το δε επώνυμό του είναι τεράστιο σε ιστορικό βάρος.

1920 και ο προπάππους του Παύλου, ο Δημήτριος Μπουμπουλής δισέγγονος της Μπουμπουλίνας, θα καλέσει στις Σπέτσες έναν Ιταλό για να του μάθει την τέχνη και να μπορέσει να αναπαραστήσει τη βύθιση της τουρκικής ναυαρχίδας στο νησί, την περίφημη γιορτή της “Αρμάτας”. Με τον ίδιο τρόπο θα καθιερωθούν από την οικογένεια και τα Μιαούλεια στην Ύδρα. Έτσι ο προπάππους του Παύλου φέρνει τα πρώτα πυροτεχνήματα στην Ελλάδα και φτιάχνει το πρώτο εργοστάσιο πυροτεχνημάτων στο Γαλάτσι που με την παρέλευση των ετών εξελίσσεται στη σημερινή εταιρία πυροτεχνημάτων διεθνούς αναγνώρισης “Nanos Fireworks”.


Στιγμιότυπο από την πυροτεχνική χορογραφία του Παύλου για τα Μιαούλεια, Ύδρα.

Από τις πανάρχαιες ρίζες του στο καζάνι ενός Κινέζου τον 7ο μ.Χ. αιώνα που το εφηύρε τυχαία σε ένα “εκθαμβωτικό ευ” στον πιο αινιγματικό πρίγκιπα, τον ουρανό. Από την Ιταλία στη μικρή κόρη του Αργοσαρωνικού, τις Σπέτσες. Από τις girandoles στην Αρμάτα.  Από το αρχαιότερο πυροτεχνικό σόου του 15ου αιώνα στο κάστρο Saint-Angelo της Ρώμης στους Ολυμπιακούς του 2004 της Αθήνας. Από τον προπάππου του, Δημήτρη Μπουμπουλή, με αγάπη στον παππού του, τον πατέρα του και σήμερα στον ίδιο και τον αδελφό του.

Από τους νεότερους και πιο εμβληματικούς σχεδιαστές πυροτεχνικών σόου σε διεθνές επίπεδο, στα 21 του χρόνια αναλαμβάνει τα πυροτεχνήματα της τελετής έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Από τότε διατυπώνει σε κάθε του έργο μία ώριμη εκδοχή του πυροτεχνήματος σαν έντεχνη δημιουργία ενώ σε κάθε μεγάλο, διεθνές και εγχώριο, event που σκηνοθετεί (Special Olympics 2011, TomorrowLand, TomororrowWorld, συναυλία AC/DC, Roger Waters, Tiesto, JLo, Eurovision 2006, Mad Video Music Awards κ.ά.) μέσα από τα φαντασμαγορικά του σόου, εξερευνά πώς συνδέεται η ομορφιά των ανθρώπων με την ομορφιά της τέχνης.

Ο Παύλος είναι αυτό που θα λέγαμε “ανεξάντλητος” και για εκείνον το 24ωρο έχει πολύ περισσότερες από 24 ώρες. Κάθε μέρα διατυπώνει και από ένα νέο ορίζοντα ονείρων και με ταπεινότητα, το συνθετικό λόγο των πραγμάτων και φιλοσοφία “carpe diem”, δημιουργεί την πιο γοητευτική ουρανογραφία που ούτε κρύβει, ούτε φανερώνει, αλλά σημαίνει.

Κάθε δε χορογραφία πυροτεχνημάτων του μία μικρή γιορτή Τέχνης, Φιλοσοφίας, Κοινωνικών Νοημάτων, Μαθηματικών, Σημειολογίας και σωματικών κινήσεων που  εντυπώθηκαν στον ουρανό με μέτρο, αρμονία, τάξη, λογική, συγκίνηση, γεωμετρία, τρυφερότητα, συμμετρία στις εντάσεις αλλά και μία αναπάντεχη εναλλαγή.

Αγαπά να φιλοσοφεί για οτιδήποτε και από τις αγαπημένες του πράξεις ζωής είναι το καρτεσιανό “Cogito Ergo Sum”. Πιστεύει στο κάλλος της γνώσης, την ελευθερία της φαντασίας και στόχος του είναι να συνεγείρει τους χιλιάδες θεατές που τον παρακολουθούν κάθε φορά σε μία συναισθηματική εμπειρία της ουράνιας ομορφιάς που διαταράσσεται με πύρινες εικόνες.

Προετοιμάζοντας με τον αδελφό του Φίλιππο το εκθαμβωτικό σόου στην Οττάβα, Καναδά.

Οι παγκόσμιες πρωτοπορίες
3,2,1. Είναι περίπου 10 η ώρα Τσεχίας. Αρχές καλοκαιριού, Ιούνιος του 2014 στην πανέμορφη λίμνη Brno της Τσεχίας. Υπό τους ήχους του “Black Black Heart” και άλλων τραγουδιών και με ομιλίες σημαντικών προσωπικοτήτων, ο Παύλος μέσα από μία μαγευτική θεατρική παράσταση με πυροτεχνήματα θα περάσει το δικό του μήνυμα για την κοινωνική κρίση, τη φτώχεια, τον πόλεμο, θα προβληματίσει, θα κινητοποιήσει στο όνειρο και την αλλαγή και τελικά θα «καθάρει» πνευματικά, με όρους αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, το κοινό των 150.000 θεατών του. H χρήση σχημάτων στην πύρινη αυτή αλληγορία είναι εντυπωσιακή: ένα θλιμμένο πρόσωπο μετατρέπεται σε χαμογελαστό, ένα πυροτέχνημα για το οποίο ο Παύλος έκανε ειδική παραγγελία σε εργοστάσιο της Ισπανίας και χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία των βεγγαλικών. 17 λεπτά και 3000 πυροτεχνήματα μετά θα ακουστεί ο εθνικός μας ύμνος.

Πρωτοπόρος σε παγκόσμιο επίπεδο, εισάγει καινοτομίες όπως το “pyrotechnic mapping” το οποίο του επιτρέπει να σχεδιάζει με μεγάλη πιστότητα στον ουρανό λέξεις, γράμματα και σχήματα μέσω τρισδιάστατων πυροτεχνικών pixels ή το πολύ πρόσφατο “Aerial Dance in Pyrotechnics” με το οποίο ανοίγει ένα νέο αντιληπτικό ορίζοντα για το πυροτέχνημα και τις χρήσεις του. Με αυτό δείχνει για πρώτη φορά πως η έναστρη γλαφυρότητα των πυροτεχνημάτων μπαίνει σε έναν κλειστό χώρο, συναντά μία άλλη τέχνη, τον εναέριο χορό, και αιφνιδιάζει την πραγματικότητα, ακριβώς ως οφείλει η τέχνη. Έτσι με την τέλεια ποσότητα από εφέ και την τέλεια ποσότητα από χορό αρθρώνει ένα νέο πολιτισμικό κώδικα στα performing arts, μία καινοτομία που γεννήθηκε στην Ελλάδα και φιλοδοξεί να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για τους νόμους της αρμονίας του σώματος και τη μαθηματικοποίηση της τέχνης μέσα από τα πυροτεχνήματα και τα ειδικά εφέ που ήρθαν για πρώτη φορά τόσο κοντά σε άνθρωπο.

 

– Ο Νίτσε έλεγε πως μεγαλύτερη σημασία έχει η “τέχνη των δημιουργών” και όχι η “τέχνη των δημιουργημάτων”, δηλαδή μεγαλύτερη σημασία έχει η ποιοτική δραστηριότητα, η δημιουργία, και η σκέψη πίσω από αυτή παρά τα ίδια τα έργα τέχνης. Ποια είναι η σκέψη του Παύλου πίσω από την τέχνη του ως δημιουργός; Τι, δηλαδή, είναι αυτό που εμπνέει τη δική σου δημιουργική δραστηριότητα;

Ο Νίτσε είπε ότι “ένα είναι αυτό που πρέπει κάποιος να έχει, είτε ψυχή που είναι χαρούμενη εκ φύσεως, είτε μια ψυχή που έγινε χαρούμενη μέσα από δουλειά, αγάπη, τέχνη και γνώση. Και εγώ ανήκω στην δεύτερη κατηγορία. Και δεν εννοώ την εξέλιξη του “εγώ” που υπαγορεύει η σύγχρονη κοινωνία του ανταγωνισμού που έχει γίνει η κινητήριος δύναμη του σύγχρονου κόσμου. Μιλάω για την αυτο-καλλιέργεια σε όλες τις πτυχές της ζωής που οδηγούν στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ατόμου ως ατομικό και συλλογικό υποκείμενο.

– Νομίζω μια παράγραφος της συζήτησής μας αξίζει να αφιερωθεί δικαιωματικά στην Αρμάτα. Μία γιορτή μέσω της οποίας ο προπάππους σου, ο παππούς σου, ο πατέρας σου και σήμερα εσύ και ο αδελφός σου αναδεικνύετε το πυροτέχνημα σαν όχημα για τον πολιτισμικό τουρισμό. Μία εμπειρία και ένα μέσο, δηλαδή, που βιωματικά διεγείρει τη γνώση και παράγει πολιτισμό ενώ παράλληλα αποτυπώνει και κρατά ζωντανή την ιστορία: Μέσα από ένα εντυπωσιακό θέαμα, έναν ευμνημόνευτο τρόπο, το παιδάκι μαθαίνει ιστορία, ο νέος διατυπώνει νέους ορίζοντες αγάπης για τον τόπο του, επειδή ακριβώς μαθαίνει την ιστορία του βιωματικά, και ο μεγαλύτερος ανακινεί τις αφηγήσεις των προγόνων. Θέλεις να μας πεις μερικά λόγια για την Αρμάτα και αυτή την πτυχή των πυροτεχνημάτων ως πολιτιστικών αγαθών;

Μια κρυφή πτυχή των πυροτεχνημάτων είναι ότι η ιστορία τους είναι συνδεδεμένη με τον πολιτισμό από την χρήση τους στην αρχαία Κίνα για την εκδίωξη κακών πνευμάτων, για την πρόκληση Θρησκευτικής κατάνυξης στη χριστιανική Ρώμη έως και την εφαρμογή τους σε θεατρικές παραστάσεις και πολιτιστικά δρώμενα στη σύγχρονη εποχή. Η επιτυχία της εκδήλωσης της Αρμάτας έγκειται τόσο στους σκοπούς της όσα και στα μέσα. Προάγει το εθνικό φρόνημα, αναπαράγει την ιστορία, διαφημίζει το νησί και διασκεδάζει τους επισκέπτες. Άρα παράλληλα εξυπηρετεί σκοπούς γνωστικούς, οικονομικούς και ψυχολογικούς. Και τους επιτυγχάνει επειδή χωρίς εμπόδια και περιορισμούς, το κάθε πρόσωπο που συμμετέχει δίνει όλες του τις δυνάμεις για να οργανωθεί αυτή η τελετή. Ένα από αυτά τα πρόσωπα είμαι και εγώ που με δικές μου ύλες συμβάλλω σε αυτό το τόσο σημαντικό γεγονός για τον τόπο μου. Εδώ και μερικά χρόνια η Αρμάτα αποτελεί το ομορφότερο θέαμα πυροτεχνημάτων που μπορεί να δει κανείς στην χώρα μας, που πολλοί το χαρακτηρίζουν αντίστοιχο με τα firework show τελετών των Ολυμπιακών αγώνων.

Στιγμιότυπο από την πυροτεχνική χορογραφία του Παύλου για την Αρμάτα, Σπέτσες.

– Φαντάζομαι πως η δημιουργία του σόου είναι τόσο εντυπωσιακή όσο και ο ίδιος ο τίτλος που η λέξη “πυροτεχνήματα” απηχεί. Με λίγα λόγια μπορείς να μας περιγράψεις το ταξίδι που ακολουθείς μέχρι την παράσταση;
Η δημιουργική σύλληψη καθώς και ο αριστοτεχνικός σχεδιασμός αποτελούν τα πιο συναρπαστικά τμήματα της δουλειάς μου αντίστοιχα ακόμα και με το βίωμα του αποτελέσματος. Είμαι ένας από τους λίγους σκηνοθέτες που δεν χρησιμοποιούν λογισμικό εικονικής προσομοίωσης στον σχεδιασμό των shows. Η όλη διαδικασία εκπονείται μέσα στο κεφάλι μου, και αυτό μου δίνει μεγάλο πλεονέκτημα αφού η φαντασία δεν έχει όρια. Τη στιγμή εκείνη νιώθω ένα “χάσιμο”, μια απορρόφηση που αποκόπτει κάθε επικοινωνία με τον εξωτερικό κόσμο και συγκεντρώνομαι μόνο στο θέμα μου. Αφού λοιπόν γεννάω τις ιδέες, τις κινήσεις και τους σχηματισμούς περνώ στην μαθηματική τους τακτοποίηση ή αλλιώς βελτιστοποίηση ώστε να πετύχω το μέγιστο αντίκτυπο στις αισθήσεις του θεατή μου με τα δεδομένα του χώρου και των υλικών που διαθέτω. Εξάλλου δεν είμαι καλλιτέχνης αλλά ένας μαθηματικός που αγαπάει την τέχνη.

– Από τον ρόλο σου ως σκηνοθέτης πυροτεχνικής, απολαμβάνεις την ξεχωριστή ομορφιά του να μπορείς να κάνεις κάθε χώρο δυνητικά παραστασιακό. Και όταν λέω κάθε χώρο εννοώ πραγματικά κάθε χώρο αφού ο ουρανός είναι παντού. Αυτό όμως που θέλω να σε ρωτήσω είναι αν ο τόπος/προορισμός παίζει ρόλο στα χρώματα, τα είδη πυροτεχνημάτων και τους συνδυασμούς που χρησιμοποιείς. Για παράδειγμα αν σε καλούσαν να σκηνοθετήσεις ένα σόου για ένα γάμο στη Τζια που ο ουρανός της θα είναι ο καθαρότερος στον κόσμο, εφάμιλλος με το Παρανάλ της Χιλής, θα συνυπολόγιζες αυτή την πληροφορία στις χορογραφίες σου συνιστώσες;
Όλα τα δεδομένα συνυπολογίζονται για τη σκηνοθεσία και τη σύνθεση μιας πυροτεχνικής παράστασης. Κάποια από αυτά μπορεί εν δυνάμει να αλλάξουν ακόμα και τη στιγμή του show όπως οι καιρικές συνθήκες, η κατεύθυνση και η ένταση του ανέμου, η υγρασία. Αυτή η αξιολόγηση και η εκμετάλλευση του περιβάλλοντος και των συνθηκών είναι βασικά για το αποτέλεσμα, τόσο το αισθητικό αλλά σημαντικότερα για την ασφάλεια. Εκεί φαίνεται η σωστή μελέτη και η πείρα του σκηνοθέτη καθώς και του πυροτέχνη που θα εκτελέσει το show. Πριν το σχεδιασμό, λοιπόν, συλλέγω όλες τις πληροφορίες για το χώρο, το χρόνο και κάνω υποθέσεις, παίρνω περιπτώσεις και πρωτίστως εκμηδενίζω τον κίνδυνο σε όλα τα πιθανά σενάρια. Κατόπιν περνάω στη φάση της επιλογής των κατάλληλων υλικών που θα είναι αποδοτικότερα στη συγκεκριμένη περίπτωση. Εδώ απαιτείται ένα ζύγισμα, για παράδειγμα σε φωτεινές συνθήκες καταλληλότερα είναι τα πυροτεχνήματα μεγάλης φωτεινότητας όμως αυτά καταναλώνουν περισσότερο οξυγόνο κατά την καύση τους, οπότε παράγουν περισσότερο καπνό. Σε συνθήκες υγρασίας και άπνοιας ο καπνός μπορεί να κρύψει όλο το show. Στη δουλειά μου, λοιπόν, όλοι οι παράγοντες παίζουν ρόλο.

Πάσχα στην Κέρκυρα. Μία φαντασμαγορική χορογραφία του Παύλου για τον εορτασμό της Ανάστασης.

– Τέλος, θέλω να σε ρωτήσω για την πιο χαρούμενη ανάγκη, αυτή των ονείρων. Να υποθέσω ότι τα δικά σου είναι γεμάτα τεχνη- (ι) τά αστέρια σε ένα σκοτεινό ουρανό;
Δε θα έλεγα ότι είμαι οπαδός των ονείρων ή των μεγάλων προσδοκιών, στο βαθμό τουλάχιστον που αυτό με κάνει να χάνω το πραγματικό και με εμποδίζει να ζω το παρόν. Όχι ότι δεν προετοιμάζομαι για το μέλλον αλλά το αντιλαμβάνομαι ως μία πραγματικότητα σε έτερο χρόνο. Κοιτώ λοιπόν, όπως προείπα, να μαθαίνω, να εξελίσσομαι και να αναπλάθομαι έτσι ώστε όταν μου δοθεί η ευκαιρία για ένα μεγάλο έργο, κάτι που θα έχει ευρεία απήχηση, κάτι που μέσω των αισθήσεων μπορώ να σημάνω με νόημα, να μπορώ να δώσω τον καλύτερό μου εαυτό. Όταν, λοιπόν, καταφέρω να ανάγω την εμπειρία του θεατή μου σε επίπεδο τέτοιο ώστε να ερεθίσω συγκινησιακά τα βαθύτερα στρώματα του ψυχισμού του, τότε θα έχω εκπληρώσει τον υψηλότερό μου στόχο.

Σε κάθε κείμενο ψάχνεις να βρεις ένα μικρό επίλογο, ένα μικρό στίχο να αφηγηθεί την ουσία του ανθρώπου για τον οποίο μιλάς. Θα αφήσω τους Beatles να αφηγηθούν τον Παύλο και την αγάπη για την τέχνη του.

Περισσότερα για πυροτεχνήματα, αγορά πυροτεχνημάτων, τιμές πυροτεχνημάτων, πυροτεχνήματα γάμου και προϊόντα πυροτεχνημάτων και ειδικών εφέ.
http://www.nanosfireworks.gr
http://www.fireworks.gr
https://www.facebook.com/NanosFireworksOfficial
https://www.youtube.com/user/NanosFireworks
https://gr.pinterest.com/nanosfireworks