Σπύρος Γαλιατσάτος
Ο σοβαρότερος κίνδυνος για τον Ελληνικό τουρισμό από την κρίση δεν αφορά στις αφίξεις
Ο αντιπρόεδρος του ΞΕΕ και πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κεφαλονιάς – Ιθάκης Σπύρος Γαλιατσάτος μιλάει για τους πραγματικά σοβαρούς κινδύνους για τον Ελληνικό τουρισμό που εγκυμονεί μία παρατεταμένη περίοδος ανασφάλειας, λόγω του επικείμενου πολέμου στο Ιράκ, τις προοπτικές των παραδοσιακών μεγάλων αγορών αλλά και των νέων, το Ξενοδοχειακό και το Τουριστικό Επιμελητήριο, τις επενδυτικές ευκαιρίες στον τουρισμό, αλλά και τα προβλήματα απορρόφησης των προγραμμάτων, την τοπική αυτοδιοίκηση και το ρόλο της και τις νέες τεχνολογίες.
Οι πραγματικοί κίνδυνοι από την κρίση
Οι πραγματικοί κίνδυνοι από την ανασφάλεια που σκιάζει την τουριστική αγορά λόγω του επικείμενου πολέμου στο Ιράκ δεν αφορούν στην πιθανή μείωση της τουριστικής κίνησης προς την χώρα μας, αλλά, στο «σπάσιμο» αεροπορικών δικτύων λόγω ακυρώσεων πτήσεων και στις μεσομακροχρόνιες συνέπειες από την πιθανή υποχώρηση των ξενοδόχων στις πιέσεις για μείωση των τιμών.
Συγκεκριμένα, μία παρατεταμένη ανασφάλεια στην διεθνή τουριστική αγορά θα έχει ως αποτέλεσμα την σταδιακή ακύρωση προγραμματισμένων πτήσεων προς διάφορους προορισμούς με στόχο να μειωθεί το επιχειρηματικό ρίσκο των αεροπορικών εταιριών. Κάτι τέτοιο θα έχει ως άμεση συνέπεια το να «σπάσουν» αεροπορικά δίκτυα που ενώνουν ελληνικούς προορισμούς με πόλεις του εξωτερικού και αποτελούν την βάση της δημιουργίας τουριστικής ζήτησης. Ο επαναπρογραμματισμός των δρομολογίων και η δημιουργία εκ νέου δικτύων αερομεταφορών δεν είναι ούτε απλό ούτε εύκολο πράγμα. Τουρισμός και μεταφορές είναι απόλυτα αλληλένδετα. Χωρίς την ύπαρξη δικτύων μεταφορών δεν υπάρχει δυνατότητα δημιουργίας τουριστικού πακέτου.
Ένας άλλος σοβαρός κίνδυνος αφορά στην πιθανότητα να υποκύψουν οι ξενοδόχοι στις πιέσεις για μείωση των τιμών. Οι συνέπειες από αυτό το ενδεχόμενο είναι ιδιαίτερα σοβαρές, διότι κατ΄ αρχάς θα μπορούσε να μας οδηγήσει αρκετά χρόνια πίσω, αφού με τις υπάρχουσες οικονομικές συνθήκες επαναφορά των τιμών στο πριν την κρίση επίπεδο μπορεί να απαιτήσει αρκετό χρονικό διάστημα. Μια άλλη σοβαρότατη συνέπεια αφορά στο ότι η αποδοχή χαμηλότερων τιμών θα οδηγούσε εκ των πραγμάτων σε μια αντίστοιχη μείωση της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών, γεγονός που θα ακύρωνε τις προσπάθειές μας να καθιερωθούμε ως ποιοτικότερος προορισμός καθώς και τις όποιες επενδύσεις έχουν πραγματοποιηθεί –με την βοήθεια επιδοτούμενων προγραμμάτων και ιδιωτικών επενδύσεων μέσω των ΠΕΠ, ΕΠΑΝ κ.λπ.- προς αυτή την κατεύθυνση.
Η προοπτικές της τουριστικής ζήτησης και των νέων αγορών
Η τουριστική ζήτηση για την χώρα μας από τις δύο μεγάλες αγορές της Βρετανίας και της Γερμανίας παρουσίαζαν αύξηση μέχρι το τέλος του 2002. Μετά τα Χριστούγεννα υπήρξε πάγωμα της τουριστικής ζήτησης προς όλους τους προορισμούς. Ωστόσο η Ελλάδα, η Ισπανία και η Γαλλία συνέχισαν να προσελκύουν το ενδιαφέρον ως χώρες με αυξημένο βαθμό ασφάλειας, οικονομικής και πολιτικής σταθερότητας. Αντιθέτως, χώρες όπως το Μαρόκο, η Τυνησία και η Τουρκία ήταν αποδέκτες μιας σοβαρότατης πτώσης της τουριστικής ζήτησης.
Τα μηνύματα από τους Ιταλούς tour operators, τους οποίους είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε πρόσφατα στην έκθεση του Μιλάνο, είναι αισιόδοξα και αναφέρουν μια πιθανή αύξηση της τάξης του 10%.
Το άνοιγμα των νέων αγορών σκοντάφτει σε μία σειρά από πρακτικά προβλήματα όπως είναι η έλλειψη πτήσεων και σοβαρά προβλήματα που αφορούν στην έκδοση βίζας. Είναι αβάσιμη και αναποτελεσματική η όποια προσπάθεια για το άνοιγμα π.χ της αγοράς της Κίνας ή της Ιαπωνίας όταν δεν υπάρχει ούτε μία αεροπορική απευθείας σύνδεση με την χώρα μας. Καλές προοπτικές έχουν οι αγορές της Ουγγαρίας της Τσεχίας, της κεντρικής Ευρώπης και της Σκανδιναβίας. Όμως, χρειάζονται δίκτυο αεροπορικών συνδέσεων καθώς και συγκεκριμένο εξειδικευμένο marketing. Ο Αγ. Δομίνικος για παράδειγμα έχει επενδύσει 50.000 δολάρια ΗΠΑ σε συνδιαφήμηση με μεγάλο σκανδιναβό tour operator (Apollo).
Ανταγωνιστικότητα και προβολή του τουριστικού μας προϊόντος
Η ανταγωνιστικότητα του τουριστικού μας προϊόντος φαίνεται από την αύξηση που είχαμε στην ζήτηση μέχρι το τέλος του 2002 όπου η αγορά κινήτο υπό κανονικές συνθήκες σε σχέση με άλλες χώρες. Η Ελλάδα μπορεί να είχε αύξηση της τάξης του 6% από τις μεγάλες αγορές της Ευρώπης αλλά οι Ισπανία Τουρκία Ιταλία Κύπρος και Μάλτα είχαν αντίστοιχα διψήφιο αριθμό. Γεγονός που συνεπάγεται την μειωμένη ανταγωνιστικότητα μας. Ένας βασικός λόγος για αυτό είναι τα σχετικά λίγα χρήματα που επενδύουμε στην διαφήμιση μας σε σχέση με άλλες χώρες.
Αλλά και ο τρόπος που δαπανώνται τα όποια πόσα για προβολή και διαφήμιση δεν είναι ο πλέον αποδοτικός. Περιφέρειες, νομαρχίες και δήμοι κατασπαταλούν πολύτιμους πόρους σε αμφιβόλου αποτελεσματικότητας τουριστική προβολή.
Επενδύουν χωρίς προγραμματισμό σε νέες αγορές. Για να επενδύσεις αποδοτικά σε μία αγορά δεν αρκεί το να το επιθυμείς. Θα πρέπει να διαθέτεις και το κατάλληλο προϊόν που επιθυμεί να αγοράσει η συγκεκριμένη αγορά. Όλοι επιθυμούν να απευθυνθούν να προσελκύσουν τουρισμό πολυτελείας όμως αυτό είναι ουτοπία και άσκοπα έξοδα, εάν δεν διαθέτεις την απαραίτητη υποδομή. Η ρωσική αγορά για παράδειγμα δεν μπορεί να προσεγγιστεί αποτελεσματικά, εάν δεν έχει στο τουριστικό σου προϊόν ξενοδοχεία 5 αστέρων, δορυφορική τηλεόραση κλαμπ κλπ. Ο μόνος νομός που διαθέτει φυλλάδια στα Τσέχικα είναι η Κεφαλονιά, όμως ,πολλοί επενδύουν στην παρουσία τους σε εκθέσεις εκεί. Για να ανοίξεις μια αγορά θα πρέπει να διαθέτεις το κατάλληλο marketing plan , τα κατάλληλα εργαλεία και προϊόν που να μπορεί να ανταποκριθεί στην συγκεκριμένη ζήτηση. Ουδέν ηλιθιοδέστερον της έκφρασης «να δούμε τι τουρισμό θέλουμε» Το να δούμε πρώτα τι υποδομές έχουμε και τι δίκτυα έχει νόημα, αλλιώς ονειροβατούμε ασκόπως.
Η Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Κεφαλονιάς Ιθάκης τα τελευταία 5 χρόνια είχε καλή συνεργασία με τουριστικούς φορείς με καλά αποτελέσματα, τα οποία μπορεί κανείς να διαπιστώσει. Η τοπική αυτοδιοίκηση δεν συνεργάζεται το ίδιο ικανοποιητικά με τις τουριστικές επιχειρήσεις. Aλλοι συνεργάζονται λίγο καλύτερα, άλλοι όχι. Τα τέλη παρεποιδημούντων που εισπράττονται από τις τουριστικές επιχειρήσεις και θα έπρεπε να έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα συνήθως οδεύουν προς μαύρες τρύπες. Η λύση για αυτό το φαινόμενο είναι να υπάρξει ένα πλαίσιο έλεγχου για τα οικονομικά των δήμων και προπάντων επιβολή κυρώσεων. Εάν δεν υπάρξουν τέτοια μέτρα δεν πρόκειται να δούμε να βελτιώνονται οι υποδομές και οι υπηρεσίες που εξαρτώνται από τους δήμους όπως η καθαριότητα, η ύδρευση, η προβολή, η κατάσταση στα πεζοδρόμια, η ανυπαρξία των οποία αποτελεί ένα από τα συχνότερα παράπονα των τουριστών κ.λπ. Όπου δε υπάρχουν πεζοδρόμια, αυτά ενοικιάζονται από τους δήμους για εισπρακτικούς λόγους η ενίοτε για ρουσφετολογικούς λόγους.
Φορείς, όπως η ΕΤΙΝ, είναι θνησιγενή σχήματα όσο εξυπηρετούν τοπικιστικά συμφέροντα. Θα μπορούσε, εν δυνάμει, να γίνει ένα αποτελεσματικό συντονιστικό εργαλείο, εάν είχε καθαρά επαγγελματική υπόσταση.
Η δημιουργία Γραφείων Συνεδριακού Τουρισμού (CVB) θα είναι θετική, εάν αυτά λειτουργήσουν ως φορέας συντονισμού των εμπλεκομένων επιχειρήσεων στην προσφορά υπηρεσιών για την διοργάνωση ενός συνεδρίου, αλλιώς, σήμερα, είναι της μόδας και αναφέρονται όλοι σε αυτά, αλλά αύριο θα έχουν ξεχαστεί όπως έγινε με τον οικοτουρισμό, που πέρσι μίλαγαν όλοι για αυτόν, αλλά, φέτος δεν μιλάει κανείς, εκτός από τον Γεωργακόπουλο. Σε πρώτη φάση, πάντως, είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν CVB σε όλες τις Ολυμπιακές πόλεις.
ΞΕΕ και Τουριστικό Επιμελητήριο
Είναι η κατάλληλη εποχή να συζητηθεί από το ΞΕΕ η διεύρυνσή του μέσω της συμμετοχής των ενοικιαζομένων δωματίων και των επισιτιστικών επιχειρήσεων. Επίσης, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στην δημιουργία ενός μηχανισμού πιστοποίησης, αδειοδότησης και αστεροποίησης πιστοποίησης και ελέγχου των μελών μας. Οι προαναφερόμενοι φορείς πιστεύω ότι θα πρέπει να εξετάσουν την πρόταση του ΞΕΕ με ενδιαφέρον. Η εναλλακτική λύση, η οποία προβάλλεται, της συμμετοχής τους στο Τουριστικό Επιμελητήριο κρύβει τον κίνδυνο – τον οποίο θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά – της απομόνωσης είτε της εμπλοκής τους με ετερόκλιτους εταίρους.
Προγράμματα επιδοτήσεων και τουριστικές επενδύσεις
Τα ΠΕΠ δεν προχωράνε ικανοποιητικά επειδή, μέχρι σήμερα, κυρίως στα ενοικιαζόμενα δωμάτια, το φορολογικό πλαίσιο έδινε κίνητρα φοροδιαφυγής, αφού δεν εξανάγκαζε τις επιχειρήσεις που διαθέτουν μικρό αριθμό δωματίων να κρατάνε βιβλία και τους φορολογούσε με ένα σταθερό ποσό. Έτσι σήμερα πολύ λίγες επιχειρήσεις από αυτές που έχουν πραγματικά ανάγκη από εκσυγχρονισμό μπορούν να καλύψουν τις προϋποθέσεις που θέτουν τα εν λόγω προγράμματα.
Πιστεύω, ότι οι επενδύσεις που είναι ελκυστικές αυτή την στιγμή στο τουρισμό αφορούν σε μονάδες που υπακούουν στις νέες τάσεις της αγοράς. Συγκεκριμένα, μονάδες υψηλών κατηγοριών 4-5 αστέρων με ειδικές υποδομές για χώρους αναψυχής και άθλησης, spa, αίθουσες συνεδρίων και πολλαπλών χρήσεων. Από πλευράς μεγέθους η εμπειρία έχει δείξει ότι οι μονάδες αυτές θα πρέπει να διαθέτουν 400-500 κρεβάτια κατ΄ ελάχιστο.
Τρομακτικές διαστάσεις θα πάρει η χρήση του Internet στο τουρισμό σε ότι αφορά τις κρατήσεις σε ξενοδοχεία, όταν θα εξαπλωθούν περισσότερο και αναπτυχθούν τα δίκτυα των αεροπορικών εταιριών χαμηλού κόστους. Τότε, θα απεγκλωβιστεί ο καταναλωτής από τον τουριστικό πράκτορα. Προς το παρόν η χρήση του internet περιορίζεται κατά κύριο λόγο στην άντληση πληροφοριών.
Η συντακτική ομάδα του TravelDailyNews Greece & Cyprus διαθέτει πάνω από 35 χρόνια εμπειρία σε Β2Β τουριστική ειδησεογραφία καθώς επίσης και σε θέματα marketing και επικοινωνίας.
