Μπριγκίττα Παπασταύρου
Επιβεβλημένος ο συνολικός σχεδιασμός αγροτουριστικής ανάπτυξης
TravelDailyNews: Ο αγροτουρισμός θα μπορούσε να αποτελέσει μία εναλλακτική μορφή περιφερειακής ανάπτυξης. Σε τι βαθμό ισχύει αυτό στη χώρα μας και πόσο ικανοποιημένη είστε από τη μέχρι σήμερα πορεία των προγραμμάτων;
Μπριγκίττα Παπασταύρου: Ο Αγροτουρισμός ανταποκρίνεται ιδανικά στη σημερινή ανάγκη αναζήτησης νέων κατευθύνσεων για την αναβάθμιση του τουρισμού μας- και νέων διεξόδων για την εθνική μας ανάπτυξη. Δημιουργεί πρόσθετο εισόδημα για τον αγρότη και γενικότερα για τις τοπικές κοινωνίες, επιμηκύνει την τουριστική περίοδο καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, δίνει δουλειά και συγκρατεί τον πληθυσμό στην ύπαιθρο. Διασφαλίζει τη σύζευξη της οικονομικής ανάπτυξης με τη φυσική ομορφιά και την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου, τις παραδοσιακές δραστηριότητες με τη σύγχρονη επιχειρηματική δράση. Αποτελεί μοχλό ανάδειξης και ανάπτυξης της “άλλης Ελλάδας”, της Ελλάδας των παρθένων βουνών, των μαγικών μονοπατιών, των σπάνιων λουλουδιών και βοτάνων, της ζωντανής παράδοσης, της ζεστής φιλοξενίας. Είναι μια Ελλάδα ουσιαστικά άγνωστη που ο ξένος -αλλά και ο Έλληνας, σε μεγάλο βαθμό- τουρίστας δεν ξέρει και αξίζει να γνωρίσει.
Το νέο μοντέλο αγροτουρισμού, το οποίο προβάλλει και υλοποιεί η “Αγροτουριστική”, αποβλέπει σε μια μορφή ολοκληρωμένης ανάπτυξης, στο πλαίσιο της οποίας το αγροτουριστικό κατάλυμα συνιστά τον πυρήνα μιας συνέργειας παραγωγικών, εμπορικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων που ενεργοποιούν συνολικά την τοπική οικονομία. Στην πραγματικότητα τολμώ να πω ότι ο Αγροτουρισμός αποτελεί μονόδρομο για τη χειμαζόμενη περιφερειακή Ελλάδα. Αυτό μας διδάσκει άλλωστε και η διεθνής εμπειρία: όπου αναπτύχθηκε ο αγροτουρισμός, αναπτύχθηκε η ύπαιθρος, αναζωογονήθηκε η περιφέρεια. Ειδικά για την Ελλάδα, ο αγροτουρισμός είναι η πραγματική -αλλά αναξιοποίητη και ανεκμετάλλευτη ακόμη- “βαριά βιομηχανία” της περιφερειακής ανάπτυξης.
TDN: Ποιες είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις ώστε να διασφαλιστεί η ανάπτυξη του αγροτουρισμού στη χώρα μας; Κρίνετε ικανοποιητική τη θεσμική θωράκιση του αγροτουρισμού;
Μ.Π.: Για να αναπτυχθεί ο αγροτουρισμός πρέπει να ξεφύγουμε από τη λογική των αποσπασματικών προσπαθειών και των μεμονωμένων πρωτοβουλιών που ίσχυε μέχρι πρόσφατα, απαιτείται ένα συνολικό σχέδιο αγροτουριστικής ανάπτυξης για κάθε νόμο, και συνδυασμένες παρεμβάσεις για την υλοποίησή του, που θα προέλθουν από τη συνεργασία της πολιτείας, της τοπικής αυτοδιοίκησης και τον τοπικών φορέων.
Χρειάζεται ακόμα ένα ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο, καθώς και η αξιοποίηση των υφιστάμενων Ευρωπαϊκών κονδυλίων, με τα οποία μπορούν να γίνουν θαύματα – εφ’ όσον διατεθούν σωστά. Τους παραπάνω στόχους υπηρετεί η επικείμενη ίδρυση του Οργανισμού Ελληνικού Αγροτουρισμού – Τουρισμού Υπαίθρου, ο οποίος θα λειτουργεί ως το θεσμικό κέντρο σχεδιασμού που έλειπε απ’ τη χώρα μας. Θέλω να τονίσω ότι η ανυπαρξία, μέχρι σήμερα, ενός τέτοιου θεσμικού πλαισίου και κεντρικού οργάνου είχε ως αποτέλεσμα να μείνουν αναξιοποίητα ευρωπαϊκά κονδύλια είτε να γίνουν άστοχες και αντιπαραγωγικές τελικά επενδύσεις.
TDN: Σε τι επίπεδο κινούνται οι επενδύσεις σε αγροτουριστικές μονάδες; Πόσο εύκολή είναι η διαδικασία ένταξης σε προγράμματα;
Μ.Π.: Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται έντονη αύξηση του ενδιαφέροντος για επενδύσεις στον αγροτουριστικό τομέα. Μόνο στην “Αγροτουριστική” έχουν κατατεθεί τους τελευταίους λίγους μήνες περί τις 250 αιτήσεις ενδιαφέροντος από επενδυτές.
Χρηματοδοτικές ευκαιρίες για αγροτουριστικές επιχειρήσεις δίνουν τα εξής προγράμματα:
Leader +: Σε συνέχεια των δύο προηγούμενων κοινοτικών πρωτοβουλιών Leader I και II, το Leader + ενισχύει επενδυτικά σχέδια μικρής κλίμακας σε αγροτικές περιοχές – περιοχές παρέμβασης. Υλοποιείται από το Υπουργείο Γεωργικής Ανάπτυξης και Τροφίμων μέσω των κατά τόπους Ομάδων Τοπικής Δράσης. Δεν αφορά σε όλη την Επικράτεια.
ΟΠΑΑΧ: Τα Ολοκληρωμένα Προγράμματα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου εφαρμόζονται σε επιλεγμένες περιοχές παρέμβασης, κυρίως σε ορεινές και μειονεκτικές. Δίνουν τη δυνατότητα σε αγρότες και μη αγρότες να υλοποιήσουν επενδυτικά σχέδια μικρής κλίμακας. Υλοποιούνται από το Υπουργείο Γεωργικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και τις Περιφέρειες (μέσω ΠΕΠ).
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα “Ανταγωνιστικότητα” του ΥΠΑΝ: Χρηματοδοτεί επενδυτικά σχέδια υφιστάμενων επιχειρήσεων με τα Μέτρα 2.2. και 2.8. για την Ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας καθώς και με το Μέτρο 5.2.2., που αφορά φορείς του Δημοσίου, για τον Εναλλακτικό Τουρισμό και την Τουριστική Προβολή.
Πρόγραμμα Νεανική και Γυναικεία Επιχειρηματικότητα: Δίνει κάποιες μικρές ενισχύσεις για τουριστικά γραφεία και πρατήρια χειροτεχνικών προϊόντων πιστοποιημένων από τον ΕΟΜΜΕΧ.
Εξάλλου, ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος καλύπτει επενδύσεις του τουριστικού τομέα γενικότερα και του τομέα εναλλακτικού τουρισμού ειδικότερα. Χρηματοδοτεί την ίδρυση νέων επιχειρήσεων αλλά και τον εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων. Έχουν εκδοθεί Υπουργικές Αποφάσεις που εξειδικεύουν το περιεχόμενο, τους όρους και τα κριτήρια εφαρμογής του Νόμου, ανάλογα με τον τομέα της επένδυσης και την περιοχή στην οποία αυτή υλοποιείται.
Γεγονός παραμένει βέβαια ότι η γραφειοκρατία και η πολυπλοκότητα των προγραμμάτων αποθαρρύνουν συχνά τους ενδιαφερόμενους. Προς τούτο η “Αγροτουριστική Α.Ε.” έχει δημιουργήσει ευέλικτες δομές για την ενημέρωση των ενδιαφερόμενων επενδυτών, και τη διευκόλυνσή τους στην αναζήτηση των κατάλληλων χρηματοδοτικών μέσων και τη συμμετοχή τους στα επενδυτικά προγράμματα.
Για να ενταχθεί ένας επιχειρηματίας στα σχετικά προγράμματα πρέπει κατ’ αρχήν να έχει ένα συγκεκριμένο και ολοκληρωμένο επενδυτικό σχέδιο, και βέβαια να εξασφαλίσει έγκαιρη ενημέρωση για την προκήρυξη των προγραμμάτων.
Πρέπει επίσης να διαθέτει την απαιτούμενη από το πρόγραμμα ίδια συμμετοχή, και να ενημερωθεί για όλες τις διαδικασίες αδειοδότησης από τον ΕΟΤ.
Εάν θέλει να προχωρήσει στην δημιουργία ενός αγροτουριστικού καταλύματος, καλό θα ήταν να ενημερωθεί από πριν για το Σήμα Ποιότητας. Η τελευταία αυτή προϋπόθεση, αν και όχι απαραίτητη για την ένταξη σε κάποιο πρόγραμμα, είναι ιδιαίτερα σημαντική για κάθε επιχειρηματία που θέλει να δώσει βάρος στην ποιότητα των υπηρεσιών που θα παρέχει καθώς και στην προβολή της επιχείρησής του.
TDN: Ποιες είναι οι ενέργειες που έχετε λάβει με στόχο την ενημέρωση των αγροτών που επιθυμούν να συμμετάσχουν στα προγράμματα;
Μ.Π.: Τον τελευταίο 1 χρόνο έχουμε αναλάβει μια εκστρατεία ενημέρωσης με συνέδρια και ημερίδες ανά την Ελλάδα. Αποκορύφωμα όμως αυτής της προσπάθειας ενημέρωσης είναι η δημιουργία της πρώτης ελληνικής διαδικτυακής “Πύλης” για τον αγροτουρισμό-τουρισμό υπαίθρου που εγκαινιάσθηκε από την Υπουργό Τουριστικής Ανάπτυξης κυρία Φάνη Πάλλη-Πετραλιά πριν από λίγες ημέρες.
Η “Πύλη” περιλαμβάνει 3 ξεχωριστά sites:
- Το επενδυτικό site (www.ruralinvest.gr), το οποίο αποτελεί έναν εφαρμοσμένο οδηγό αγροτουριστικών επενδύσεων και περιλαμβάνει όλες τις χρήσιμες πληροφορίες για ένα μελλοντικό επενδυτή. Για πρώτη φορά, σε συνεργασία με τη ΜΟΔ Α.Ε., όλες οι σχετικές με τον αγροτουρισμο-τουρισμό υπαίθρου προκηρύξεις, από όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα, βρίσκονται συγκεντρωμένες σε ένα δικτυακό τόπο.
- Το ταξιδιωτικό site (www.agrotravel.gr), το οποίο περιέχει πάνω από 800 αγροτουριστικά καταλύματα, παραδοσιακούς ξενώνες, επισκέψιμα αγροκτήματα, επιχειρήσεις παραδοσιακής εστίασης, εργαστήρια τυποποίησης αγροτικών προϊόντων και πρατήρια τοπικής παραγωγής, δυνατότητες δραστηριοτήτων και ψυχαγωγίας, συνδυασμένα με χάρτες και χρήσιμες πληροφορίες για την κάθε περιοχή.
- Το εταιρικό site (www.agrotour.gr), το οποίο παρουσιάζει τις δραστηριότητες της εταιρείας μας, τις μελέτες που αναλαμβάνει, τις πρωτοβουλίες που προωθεί, τις επενδύσεις που διαχειρίζεται.
TDN: Υπάρχει αγροτουριστική συνείδηση στους υποψηφίου επενδυτές ή την αντιμετωπίζουν περισσότερο ως μία επένδυση δημιουργίας ενοικιαζόμενων δωματίων; Πώς διασφαλίζετε την λειτουργία τους με βάση συγκεκριμένα ποιοτικά κριτήρια;
Μ.Π.: Ο αγροτουρισμός, πέρα από μορφή τουρισμού ή επένδυσης,, είανι και στάση ζωής, γι’ αυτό και προσελκύει υψηλού επιπέδου τουρίστες και συνειδητοποιημένους επενδυτές. Πάντως μια από τις βασικές αρμοδιότητες του υπό ίδρυση του Οργανισμού Ελληνικού Αγροτουρισμού – Τουρισμού Υπαίθρου, θα είναι να ορίσει τις προδιαγραφές των αγροτουριστικών καταλυμάτων και της εν γένει αγροτουριστικής ανάπτυξης και να εποπτεύσει την ορθή εφαρμογή τους.
TDN: Ο υπό ίδρυση Οργανισμός Ελληνικού Αγροτουρισμού – Τουρισμού Υπαίθρου θα δώσει ουσιαστική ώθηση στον αγροτουρισμό;
Μ.Π.: Ο νέος οργανισμός έρχεται να καλύψει ένα μεγάλο κενό και θα λειτουργήσει ως το θεσμικό κέντρο σχεδιασμού που έλειπε απ’ τη χώρα μας. Όπως έχει τονίσει και η ίδια η υπουργός τουριστικής ανάπτυξης, έργο του νέου οργανισμού θα είναι:
- Να σχεδιάζει και να υλοποιεί προγράμματα προβολής των ήπιων, εναλλακτικών μορφών τουρισμού της υπαίθρου της χώρας στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.
- Να προτείνει δράσεις για την προώθηση του τουρισμού της υπαίθρου σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και να συνεργάζεται μαζί τους για την υλοποίησή του.
- Να συνεργάζεται με τις οργανώσεις των τουριστικών επιχειρήσεων, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τους Οργανισμούς του Δημοσίου για την επεξεργασία, σχεδίαση και εφαρμογή προγραμμάτων διαφημιστικής προβολής σύγχρονων μορφών τουρισμού της υπαίθρου και αγροτουριστικών προορισμών της χώρας.
- Να εκπονεί και θα εισηγείται τις προδιαγραφές των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις μορφές τουρισμού, να τις πιστοποιεί και να ασκεί και τον έλεγχο για την τήρηση των προδιαγραφών.
- Να στηρίζει τις προσπάθειες ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού των ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα του αγροτουρισμού και των άλλων μορφών που είναι συναφείς με τον αγροτουρισμό.
- Να μελετά, να εισηγείται και να εκτελεί έργα ολοκληρωμένης αγροτουριστικής ανάπτυξης και υποδομής, τα οποία χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους ή πόρους Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ή χωρίς συνεργασία άλλων φορέων.
- Να παρέχει πληροφόρηση, επιμόρφωση και συμβουλευτική στήριξη στους παράγοντες της τουριστικής αγοράς, τους επενδυτές και τους εργαζόμενους τον τομέα του εναλλακτικού τουρισμού της υπαίθρου.
