Νίκος Σκουλάς
Υψηλού επιπέδου στελέχη, προϋπόθεση για την έξοδο από την κρίση
Υψηλού επιπέδου στελέχη, προϋπόθεση για την έξοδο από την κρίση
TravelDailyNews: Πως επηρεάζει τον τουρισμό η διεθνής οικονομική κρίση;
Νίκος Σκουλάς:Ο ελληνικός τουρισμός αλλά και η ελληνική οικονομία γενικότερα είχαν εισέλθει στη δική τους δομική κρίση πολύ πριν ξεσπάσει η παγκόσμια κρίση. Πρόκειται για μια κρίση που εμείς δημιουργήσαμε και που, δυστυχώς, επιδεινώθηκε από τις διεθνείς εξελίξεις κατά την τελευταία περίοδο. Από την κρίση αυτή δεν πρόκειται να εξέλθουμε πολύ σύντομα.
TDN: Πως εξηγείτε αυτή τη δομική κρίση;
Ν.Σ.: Από πολλού δεν παράγουμε αρκετά, δεν εξάγουμε αρκετά, δεν επενδύουμε αρκετά, και δεν εκπαιδεύουμε αρκετά. Η ανταγωνιστικότητά μας συνεχώς μειώνεται (έχουμε ολισθήσει στην 71η θέση διεθνώς), το δημόσιο χρέος έχει φθάσει στα 280 δισ. Ευρώ, το δημόσιο έλλειμμα ξεπερνάει το 7% και έχει φτάσει στο 108% του ΑΕΠ, η ρευστότητα των επιχειρήσεων -που κατά τεκμήριο για τη χώρα μας είναι μικρές και πολύ μικρές – οδηγεί σε αναπτυξιακή στασιμότητα ενώ η ανεργία αυξάνεται επικίνδυνα (για τους νέους έχει φθάσει στο 25%). Η αγοραστική ικανότητα των πολιτών ιδιαίτερα των μικρομεσαίων και των ευπαθών κοινωνικών τάξεων έχει σημαντικά μειωθεί και τα κέρδη των τραπεζών αυξάνονται αδικαιολόγητα ενώ φαίνεται να απουσιάζει ο κοινωνικός έλεγχος και η κυβερνητική παρέμβαση.
Στον τουρισμό, θερίζουμε ότι σπείραμε γιατί, για πολλά χρόνια, δεν αναπτύξαμε τα αντανακλαστικά που απαιτούσε το ανταγωνιστικό περιβάλλον, μια και το παραδοσιακό, παραθεριστικό και, συνεπώς, εποχικό τουριστικό προϊόν που μας είχε εξυπηρετήσει, κατά τις προηγούμενες δεκαετίες, απώλεσε την ανταγωνιστικότητά του από άποψη σχέσης αξίας -τιμής. Νέοι ανταγωνιστές στη γειτονιά μας προσφέρουν ανάλογο προϊόν σε πολύ χαμηλότερη τιμή αφού το κόστος παραγωγής είναι πολύ μικρότερο από το δικό μας. Για παράδειγμα, στην Τουρκία, στην Τυνησία, στο Μαρόκο και σε άλλες χώρες το κόστος εργασίας στον τουρισμό αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο του δικού μας, περίπου.
Η κατάσταση αυτή αναπόφευκτα επιβάλλει την επανατοποθέτησή μας στην αγορά με ένα νέο πιο σύνθετο και πιο ποιοτικό προϊόν που θα απευθύνεται σε έναν πιο ενήμερο, πιο εκλεκτικό και, κατά τεκμήριο, πιο εύπορο τουρίστα. Αυτό προφανώς δεν μπορεί να γίνει «δια νυκτός». Θα χρειαστεί μεθοδική προσπάθεια για τη σταδιακή μετάβαση σε αυτόν τον στόχο για μια μακρά περίοδο κατά την οποία το μαζικό προϊόν θα είναι η κύρια προσφορά μας και εν πάση περιπτώσει θα είναι πάντα κομμάτι του product mix της προσφοράς μας.
Η προσπάθεια αυτή πρέπει να περιλαμβάνει υψηλού επιπέδου εγκαταστάσεις φιλοξενίας (σε αυτό τον τομέα έχουν αναπτυχθεί αξιόλογες πρωτοβουλίες από τουριστικούς επιχειρηματίες), ενίσχυση των ειδικών τουριστικών υποδομών για την ευχάριστη απασχόληση κατά τον εκτός ξενοδοχείου χρόνο, ενίσχυση των γενικών υποδομών για τη βελτίωση της προσβασιμότητας στους τουριστικούς προορισμούς, σύνδεση με τους πλούσιους πολιτιστικούς και περιβαλλοντικούς πόρους που διαθέτουμε, και προπαντός ανάπτυξη εκπαιδευμένων και καλά καταρτισμένων στελεχών με τεχνικές δεξιότητες πρώτης γραμμής και πανεπιστημιακού επιπέδου γνώσεις και ικανότητες management που θα πάρουν στα χέρια τους την ηγεσία στην προσπάθεια της μεταμόρφωσης της ελληνικής τουριστικής προσφοράς αλλά και στην προβολή και διάθεση αυτού του προϊόντος.
Η βελτίωση της μειωμένης ανταγωνιστικότητάς μας απαιτεί αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος
TDN: Σε ποιο βαθμό ανταποκρίνεται το υπάρχον εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας στην επιθυμητή βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας;
Ν.Σ.: Δυστυχώς δεν ανταποκρίνεται επαρκώς. Το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα σε όλες του τις βαθμίδες χρειάζεται εκ βάθρων αναδιάρθρωση. Εννοώ εισαγωγή του μαθήματος «Τουριστικής – Κοινωνικής συνείδησης» στο δημοτικό σχολείο (και γιατί όχι στο νηπιαγωγείο;) με εντατικοποίηση στο γυμνάσιο και στο λύκειο, οι μαθητές του οποίου αναλώνονται σήμερα στην προσπάθεια εισαγωγής σε κάποιο πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ, αναγκαζόμενοι να βάλουν τη μάθηση και την ανάπτυξη της αναλυτικής και κριτικής ικανότητάς τους σε τριτεύουσα μοίρα. Οι αιώνιοι φοιτητές, η εμφάνιση στο αμφιθέατρο μόνο κατά την εξεταστική, η άρνηση της αξιολόγησης διδασκόντων από το καθηγητικό κατεστημένο, η υποβάθμιση της έρευνας, κ.α. είναι κάποιες από τις επιπτώσεις της άστοχης εκπαιδευτικής μας πολιτικής.
Είναι γενική η διαπίστωση ότι, ανεξάρτητα από την ποιότητα κάποιων πτυχίων, το εκπαιδευτικό μας σύστημα παράγει στρατιές ανέργων γιατί απλά δεν συνδέεται με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Είναι ενδεικτικό ότι πάνω από 40% των αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων και ΤΕΙ ετεροαπασχολούνται.
Για τον τουρισμό, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Πέρα από τις μάλλον ικανοποιητικές τεχνικές δεξιότητες που προσφέρουν οι σχολές του ΟΤΕΚ, σε επίπεδο management υστερούμε απελπιστικά. Δεν υπάρχει ούτε μία προπτυχιακή σχολή στα 17 πανεπιστήμια της χώρας για τον τουρισμό που, κατά γενική ομολογία, είναι η κινητήρια δύναμη ολόκληρης της οικονομίας της χώρας μας. Ελπίζω, οι εξαγγελθείσες δύο προπτυχιακές σχολές στα Πανεπιστήμια Αιγαίου και Πειραιώς να γίνουν σύντομα πραγματικότητα και να στηριχθούν απλόχερα από την πολιτεία. Είναι αποκαρδιωτικό να παράγουμε στρατιές ανέργων σε ειδικότητες που δεν έχουν ζήτηση όταν οι τουριστικοί επιχειρηματίες αναζητούν εναγωνίως υψηλού επιπέδου στελέχη που δεν βρίσκουν.
TDN: Τι προτείνετε δηλαδη;
Ν.Σ.: Προτείνω να δοθεί υψηλή προτεραιότητα στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα με γενναία χρηματοδότηση, σύνδεση των προγραμμάτων σπουδών με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε στενή διαβούλευση με την επιχειρηματική και επαγγελματική κοινότητα, αξιολόγηση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και διδασκόντων και διδασκομένων και απόδοση πολύ μεγαλύτερης σημασίας και ενίσχυση στα ΤΕΙ τα οποία ιδρύθηκαν για να αφεθούν στην τύχη τους με αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται από πολιτικάντηδες ως μέσα για να βελτιωθούν τα έσοδα στις καφετέριες και στις γκαρσονιέρες επαρχιακών μικρών πόλεων, αντί να εξυπηρετούν τις εκπαιδευτικές ανάγκες και την απασχόληση των νέων μας.
Η παιδεία πρέπει να είναι μη εμπορεύσιμο, κοινωνικό αγαθό – Προτείνονται μη κερδοσκοπικά ιδιωτικά κολέγια
TDN: Ποια είναι η θέση σας για την ιδιωτική εκπαίδευση;
Ν.Σ.: Η μη κρατική, ή αφού προτιμάτε ιδιωτική παιδεία και εκπαίδευση, δεν πρέπει να έχει σκοπό να υποκαταστήσει τη δημόσια, αλλά να τη συμπληρώνει εκεί που το κράτος δεν μπορεί ή δε θέλει να ασχοληθεί σοβαρά. Παράδειγμα η τουριστική ανώτατη εκπαίδευση. Το Minoan International College που έχω την ευθύνη να διευθύνω δημιουργήθηκε από τουριστικούς επιχειρηματίες για να καλύψει ένα τεράστιο κενό που άφησε η πολιτεία επί δεκαετίες παρά τις απεγνωσμένες εκκλήσεις του τουριστικού κόσμου. Μακάρι να μην χρειαζόταν να υπάρχουμε!
TDN: Τι ποιότητα προσφέρουν σήμερα τα ιδιωτικά κολέγια τα οποία μάλιστα έχουν γίνει αντικείμενο σφοδρής αντιπαράθεσης ανάμεσα σε μέρος της δημόσιας εκπαιδευτικής κοινότητας και της κυβέρνησης;
Ν.Σ.: Ήταν καιρός να μπει μια τάξη στη χαώδη κατάσταση που επικρατούσε έως τώρα στον κόσμο των Κέντρων Ελευθέρων Σπουδών πολλά από τα οποία ονομάζονταν κολέγια ή και πανεπιστήμια. Ο νόμος 3696 του 2008 «περί ιδρύσεως και λειτουργίας κολεγίων», χωρίς να παραβιάζει το Σύνταγμα, ήταν ένα θετικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Πιστεύω ότι τα κολέγια μπορούν προσφέρουν θετικά στην υπόθεση της παιδείας και της εκπαίδευσης, κυρίως σε εξειδικευμένους τομείς, εφόσον υιοθετήσουν υψηλά πρότυπα στα προγράμματα σπουδών και πρακτικής εξάσκησης τα οποία θα δίνουν ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης και καριέρας στους νέους μας.
Υπάρχουν στην Ελλάδα αρκετά καλά κολέγια, κάποια μέτρια, και λίγα πολύ μέτρια… δεν είμαι εγώ εκείνος που θα τα αξιολογήσει. Είναι όμως μια σημαντική εξέλιξη η απόφαση του Υπουργείου να τα θέσει υπό την εποπτεία και τον έλεγχό του θεσμοθετώντας παράλληλα και κανόνες για τα προγράμματα σπουδών, τις κτηριολογικές εγκαταστάσεις, και τα προσόντα των διδασκόντων.
TDN: Πού εμπίπτουν τα παραρτήματα ξένων κολεγίων και πανεπιστημίων;
Ν.Σ.: Η οδηγία 36 του 2005 της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελεί και υπερεθνικό δίκαιο, το οποίο δεσμεύει και την Ελλάδα, που συναίνεσε στο Συμβούλιο Υπουργών Παιδείας της ΕΕ, μας υποχρεώνει να αναγνωρίζουμε επαγγελματικά δικαιώματα των παραρτημάτων των ξένων πανεπιστημίων που λειτουργούν με το σύστημα franchise χωρίς όμως να μας παρέχει το δικαίωμα παρέμβασης στο περιεχόμενο των σπουδών. Ήδη έχουμε συρθεί και καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο που μας έχει επιβάλει και τσουχτερά πρόστιμα. Αυτή είναι η πικρή πραγματικότητα. Το ότι υποχρεούμαστε να αναγνωρίσουμε τα επαγγελματικά δικαιώματα αυτών των παραρτημάτων, ανεξάρτητα από τη βούλησή μας, είναι δεδομένο. Είναι όμως ένα οξύμωρο έως εξοργιστικό φαινόμενο να αρνείται η Πολιτεία να παραχωρήσει επαγγελματικά δικαιώματα σε αποφοίτους 22 σχολών ΤΕΙ που εκείνη δημιούργησε. Δύο μέτρα και δύο σταθμά! Γιατί;
Σε ό,τι αφορά στο Μινωικό Κολέγιο, το οποίο εκπροσωπώ, σπεύδω να διευκρινίσω ότι δεν έχουμε καμία σχέση με αυτή την αντιπαράθεση. Δεν βρισκόμαστε σε σχέση εξάρτησης από κανένα ξένο πανεπιστήμιο ή κολέγιο. Συνεργαζόμαστε, σε ισότιμη βάση, με πολλά από τα καλύτερα Αμερικανικά και Καναδικά Πανεπιστήμια με τα οποία έχουμε αμοιβαία αναγνώριση και ανταλλαγή φοιτητών και καθηγητών. Τελούμε, και θέλουμε να τελούμε, υπό την εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Παιδείας που μας έχει παράσχει άδεια ιδρύσεως.
TDN: Ασκείται κριτική από πολλές κατευθύνσεις ότι τα κολέγια είναι κερδοσκοπικοί οργανισμοί, τι απαντάτε;
Ν.Σ.: Πράγματι, αυτό αληθεύει για τα πλείστα κολέγια. Εμείς πιστεύουμε ότι η παιδεία, η εκπαίδευση, και η κατάρτιση των νέων μας δεν πρέπει να είναι εμπορεύσιμο αγαθό. Η επιδίωξη του κέρδους ή έστω η ελαχιστοποίηση της ζημίας αποτελεί ένα επικίνδυνο δέλεαρ που τείνει να οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας των προσφερόμενων σπουδών. Γι αυτό προχωρούμε στη μετατροπή του Μινωικού Κολεγίου σε κοινωφελούς χαρακτήρα μη κερδοσκοπικό εκπαιδευτικό οργανισμό στην υπηρεσία της ανάπτυξης της χώρας.
Έχουμε απευθυνθεί στην επιχειρηματική και επαγγελματική κοινότητα, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στους συνεταιρισμούς, και στους πολίτες προσφέροντας τους την ευκαιρία να συμμετάσχουν στο μετοχικό κεφάλαιο τής μη κερδοσκοπικής εταιρείας ώστε από κοινού να διαμορφώσουμε το μέλλον του Κολεγίου κατά τρόπο που θα μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις εκπαιδευτικές ανάγκες της κοινωνίας.
Ήδη υπάρχει ανταπόκριση από ένα μεγάλο αριθμό επιχειρηματιών και πολιτών, οι οποίοι, σε τελευταία ανάλυση, θα δρέψουν και τους καρπούς αυτού του εγχειρήματος. Είναι βαθιά η πίστη μας ότι η εκπαίδευση πρέπει να είναι κοινωνικό αγαθό και επομένως κοινωνική ευθύνη. Εξάλλου, κάποια από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου (Harvard, Oxford, MIT, Yale, Stanford, Berkeley, κ.α) είναι μη κερδοσκοπικά. Αυτονόητα, η οικονομική εισφορά των επιχειρήσεων και των πολιτών με τη μορφή συμμετοχής στο κεφάλαιο (η οποία δεν απολαμβάνει μερίσματος) ή και οι χορηγίες πρέπει να αφαιρείται από τη φορολογητέα ύλη κατά την πάγια πρακτική σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες.
Παράλληλα, το κάθε εκπαιδευτικό ίδρυμα οφείλει να υπηρετεί την κοινωνία που το φιλοξενεί παράγοντας ερευνητικό έργο, και αποφοίτους που θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας. Αυτόν τον σκοπό θεωρούμε ότι υπηρετούμε εμείς διεξάγοντας έρευνες δωρεάν για ΟΤΑ και άλλους κοινωνικούς φορείς.
TDN: Τι είδους εκπαίδευση συγκεκριμένα προσφέρει το Minoan College;
Ν.Σ.: Το Μινωικό Κολέγιο προσφέρει τα εξής προγράμματα σπουδών που εξασφαλίζουν επαγγελματική αποκατάσταση και καριέρα στους νέους μας, ιδιαίτερα σε περίοδο οικονομικής κρίσης και ανεργίας:
1. Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων – Bachelor of Business Administration (BBA)
με εξειδίκευση στους τομείς:
- Μάρκετινγκ και
- Διαχείρισης και Ανάπτυξης Ανθρώπινων Πόρων
2. Τμήμα Τουριστικού και Ξενοδοχειακού Μάνατζμεντ – Bachelor in Tourism and Hospitality Management με εξειδίκευση στους τομείς:
- Διοίκηση Τουριστικών και Ξενοδοχειακών Επιχειρήσεων
- Διοίκηση Επισιτιστικών Τμημάτων και
- Οργάνωση και Διοίκηση Συνεδρίων, Εκδηλώσεων και Εκθέσεων
3. Προσφέρει επίσης Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα μονοετούς διάρκειας στο Τουριστικό και Ξενοδοχειακό Μάνατζμεντ – Master of Science in Tourism and Hospitality Management.
TDN: Πληροφορούμαστε ότι είστε υπό μεταστέγαση. Τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
Ν.Σ.: Από τη νέα ακαδημαϊκή περίοδο που αρχίζει στις 21 Σεπτεμβρίου 2009, το το Minoan College μεταστεγάζεται σε νέο σύγχρονο, αυτόνομο κτήριο στη γωνία των οδών Ελ Γκρέκο και Δαιδάλου, στην Αμμουδάρα Γαζίου, Ηράκλειο Κρήτης (απέναντι σε τρία πολυτελή ξενοδοχεία).
Ερχόμαστε πιο κοντά στο μεγάλο πληθυσμιακό κέντρο της περιοχής για εξασφάλιση ευκολότερης πρόσβασης και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στους φοιτητές και φοιτήτριες, εν όψει μάλιστα της επέκτασης του προγράμματος σπουδών και στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και στα Ελληνικά. Ούτως ή άλλως, έχουμε την υποχρέωση να προσαρμοστούμε στις κτηριολογικές προδιαγραφές του Υπουργείου Παιδείας σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου Νόμου περί Κολεγίων, εντός ενός έτους, πράγμα που αποφασίσαμε να πράξουμε αμέσως.
TDN: Τι θα συμβουλεύατε τους νέους και τους γονείς που προβληματίζονται αυτή την περίοδο για την επιλογή προγράμματος σπουδών και καριέρας;
Ν.Σ.: Η απόκτηση ΅πτυχίου για το πτυχίοΆ δεν μπορεί να είναι πια βιώσιμη επιλογή. Θα πρότεινα στους γονείς να μην πιέζουν τα παιδιά τους να μπουν σε μια οποιαδήποτε σχολή απλώς για να αποκτήσουν ένα πτυχίο που συχνά δεν έχει αντίκρισμα στην αγορά εργασίας. Πάλαι ποτέ στην εποχή της στέρησης όταν η προσβασιμότητα στο πανεπιστήμιο ήταν πολύ περιορισμένη και όλοι οι απόφοιτοι αποροφούνταν στο Δημόσιο, αυτό ίσως είχε κάποιο νόημα. Στον διογκωμένο και σπάταλο δημόσιο τομέα που επιτηρείται από διεθνείς οργανισμούς δεν υπάρχουν πλέον τέτοιες ευκαιρίες.
Με την γνώση που μου δίνει η πολύχρονη εμπειρία, καλή και κακή, θα πρότεινα στους νέους να μην δεχτούν να πάνε σε σχολή που δεν τους εκφράζει και τους κάνει δυστυχείς. Εάν καταφέρουν να αποφοιτήσουν δεν θα πετύχουν επαγγελματικά. Ας κάνουν τις επιλογές τους ελεύθερα επιδιώκοντας έναν τομέα σπουδών που ανταποκρίνεται στις επιθυμίες και τα όνειρά τους. Αυτό όμως δεν είναι από μόνο του αρκετό, εκτός εάν έχουν πολύ πλούσιο πατέρα. Είναι απαραίτητο να προσπαθήσουν να συνδυάσουν το αντικείμενο σπουδών που τους ενδιαφέρει με τις δυνατότητες για αποσχόληση και επιτυχή καριέρα.
Μια τελευταία παρατήρηση: Για όσους να πάνε στο εξωτερικό, χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην επιλογή τους εκπαιδευτικού ιδρύματος. Ό,τι είναι ακριβό δεν είναι κατΆ ανάγκη καλό. Η έρευνα που θα οδηγήσει στην επιλογή αυτή πρέπει να περιλαμβάνει την αξιοπιστία του εκπαιδευτικού ιδρύματος, το περιεχόμενο των σπουδών, τις ευκαιρίες που προσφέρει για πρακτική και αμοιβόμενη εξάσκηση, τη βοήθεια που προσφέρει για εύρεση απασχόλησης και βεβαίως το κόστος των σπουδών.
Κάποια εκπαιδευτικά ιδρύματα στην Ελλάδα μεταξύ των οποίων και το Minoan, προσφέρουν δυνατότητες πραγματοποίησης μέρους των σπουδών στο εξωτερικό που βοηθούν στην διεύρυνση του διεθνούς ορίζοντα των φοιτητών χωρίς αυξημένο κόστος.
Η συντακτική ομάδα του TravelDailyNews Greece & Cyprus διαθέτει πάνω από 35 χρόνια εμπειρία σε Β2Β τουριστική ειδησεογραφία καθώς επίσης και σε θέματα marketing και επικοινωνίας.
