Ένα ποτήρι κρασί στην Κύπρο
του Πέτρου Μαύρου
Κτύπημα: Παράδοση, αυθεντικότητα και εμπειρία, οι βασικοί άξονες της αειφόρου τουριστικής συμπεριφοράς
Πριν λίγες μέρες είχα μια πάρα πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με θέμα την αειφόρο τουριστική συμπεριφορά και ανάπτυξη του κυπριακού τουρισμού. Μπροστά από ένα τζάκι κοντά στην πράσινη γραμμή και σε ένα χαλαρό περιβάλλον, ο συνομιλητής μου μού ανέπτυξε την θεωρία του για το τι σημαίνει για αυτόν αειφόρος τουριστική συμπεριφορά (sustainable tourism behaviour).
Κατά την συζήτηση διαφάνηκε ότι το όλο θέμα γυρνούσε γύρω από τρεις βασικούς άξονες: την παράδοση, την αυθεντικότητα και την εμπειρία.
Η εμπειρία του στην Κύπρο, αν και πολύ θετική, είχε ένα μικρό «μελανό» σημείο. Κατά την επίσκεψη του σε μια παραδοσιακή ταβέρνα του προσφέρθηκε χιλιανό κρασί. Και η ερώτηση του ήταν πόσο πετρέλαιο χρειάστηκε για να φτάσει αυτή η μπουκάλα κρασί στο τραπέζι του. Ως άνθρωπος του τουρισμού με δεκάδες χρόνια εμπειρίας στα τουριστικά δρώμενα της ευρύτερης Μεσογείου διερωτήθηκε πως φτάσαμε σε αυτό το σημείο. Πως είναι δυνατό να έχουμε παραμερίσει ένα τόσο σημαντικό Κυπριακό προϊόν από τα μενού των τάχα παραδοσιακών ταβερνών;
Αυτό το σχόλιο με πήρε πίσω στην δεκαετία του 90 όταν ένα-ένα τα παραδοσιακά επαγγέλματα και προϊόντα εξαφανίζονταν για χάρη του λεγόμενου εξευρωπαϊσμού μας. Τότε που το μαχαλεπί αντικαταστάθηκε από την crème brulle, τότε που οι πλασιέ κρασιών πρόσφεραν στους ξενοδόχους δύο κασόνια Beaujolais σε εξευτελιστικές τιμές και τότε που οι υγειονομικές υπηρεσίες κατακρεούργησαν τους παραδοσιακούς «κούπατζηδες», ζαχαροπλάστες, «λουκουματζήδες» για χάρη του HACCP.
Τελικά φαίνεται ξεκάθαρα ότι η αειφορία δεν είναι παρά η επιστροφή μας στην αυθεντικότητα των υπηρεσιών μας, στην παραδοσιακή παραγωγή των προϊόντων μας μαζί έτσι ώστε οι εμπειρίες να είναι μοναδικές. Ο τουριστικός τροχός εκτός από τον κεντρικό άξονα που είναι ο ήλιος και η θάλασσα χρειάζεται δυνατές ακτίνες να περιβάλλουν αυτόν τον άξονα έτσι ώστε το τελικό προϊόν να είναι ελκυστικό αλλά ταυτόχρονα να σέβεται και να προβάλλει την αυθεντικότητα που θα πρέπει να επανακτήσουμε. Η Κύπρος δεν έχει κάτι να ντραπεί από την παράδοσή της, και τα παραδοσιακά προϊόντα. Εξάλλου, αυτά αναζητούν πολλοί τουρίστες.
Οικονομικά είναι πολύ πιο φθηνό να επιστρέψουμε σε παλιά λημέρια παρά να εφεύρουμε νέα τάχα ελκυστικά προϊόντα. Ο μύθος των γκολφ και παρόμοιων προϊόντων καταρρέει, σιγά-σιγά, ειδικά μετά την οικονομική κρίση. Οι επενδύσεις είναι πιο αποδοτικές αν είναι βασισμένες στην υπάρχουσα τεχνογνωσία και στις υποδομές που έχουν λιγότερο κόστος κατασκευής.
Η αναστύλωση παλιών σπιτιών και υποστατικών (βλέπε Χαρουπόμυλο στην Λεμεσό) δίνει πιο πολλή τουριστική αίγλη παρά η μετατροπή τεράστιων εκτάσεων σε γκολφ, waterparks και συναφών «αξιοθέατων».
Το 2010 σίγουρα θα είναι ένας χρόνος δύσκολος για το τωρινό μας τουριστικό μοντέλο. Εάν όμως συγκεντρωθούμε στο να στηρίξουμε τον τουριστικό μας τροχό στους τρείς άξονες που ανέφερε ο συνομιλητής μου (παράδοση, αυθεντικότητα, εμπειρία) τότε ίσως το 2011 να ξαναμπούμε στον τουριστικό χάρτη αυτή την φορά με σχέδιο και προγραμματισμό που σίγουρα θα είναι πιο διαχρονικό.
Αν θέλουμε να είμαστε ανταγωνιστικοί μας χρειάζεται ακόμα ένα σημαντικό στοιχείο που είναι η εκπαίδευση όλων εκείνων που εμπλέκονται στην εξυπηρέτηση του πελάτη έτσι ώστε να μπορούν να απαντούν στις απαιτήσεις των ντόπιων και ξένων περιηγητών με σαφήνεια, επαγγελματικότητα και αίσθημα φιλοξενίας. Στην εποχή που η οικονομία αιμορραγεί οι μόνες επενδύσεις που μπορούν να αποφέρουν είναι αυτές που έχουν μικρό κόστος και αποτείνονται σε εξειδικευμένες αγορές. Με τη φιλοσοφία του «φασούλι-φασούλι γεμίζει το σακούλι».
Η συμβολή όλων των φορέων στην διεξαγωγή της πρώτης Εβδομάδας Αειφόρου Τουρισμού που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές του 2010 με πρωτοβουλία του e-Tourism Forum Cyprus και με την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κέντρου Καταναλωτή Κύπρου θα είναι το πρώτο δείγμα αν πραγματικά η τουριστική βιομηχανία και οι φορείς που την περιβάλλουν έχουν την διάθεση να συμβάλουν στην αλλαγή της τουριστικής μας εικόνας.
Όλοι οι μεγάλοι περίπατοι ξεκινούν με το πρώτο βήμα. Το e-Tourism Forum Cyprus παίρνει αυτή την πρωτοβουλία, έτσι ώστε να δοθεί η πρώτη σπίθα αλλαγής στην αρχή του χρόνου με σκοπό την ενθάρρυνση των τουριστικών φορέων, και επιχειρηματιών να δουν το εγγύς μέλλον με αισιοδοξία και να καταλάβουν ότι η μετατροπή του τουριστικού μας προϊόντος από αδιάφορο σε αειφόρο περνά μέσα από μικρές αλλά συνεχείς δραστηριότητες και πρωτοβουλίες.
Περιμένουμε όλους τους φορείς να τους κεράσουμε ένα ποτήρι κυπριακό κρασί.
Πέτρος Μαύρος
Διευθύνων σύμβουλος Avantless (Επίσημος Αντιπρόσωπος ΤΜΑ στη Κύπρο)
