Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΗγεσία και οργανωσιακή συμπεριφορά (Α`)

Ηγεσία και οργανωσιακή συμπεριφορά (Α`)

Ηγεσία και οργανωσιακή συμπεριφορά (Α`)

Από το ερευνητικό περιβάλλον του γενικότερου προβληματισμού που αναπτύσσεται εδώ σχετικά με τη λειτουργία των επιχειρήσεων δε θα μπορούσε να απουσιάζει -όπως είχε άλλωστε προαναγγελθεί- και μια ανάλυση αναφορικά με το ρόλο της ηγεσίας και τη συμμετοχή της ως παράγοντα στο επιχειρηματικό αποτέλεσμα. Είναι γεγονός βέβαια πως για πολλούς η ηγεσία συγχέεται με το management. Πριν επιχειρήσουμε μια προσέγγιση και αποσαφήνιση του όρου, πρέπει να επισημάνουμε ότι η αποτελεσματική ηγεσία σε κάθε περίπτωση είναι καίρια για τη μελλοντική ανάπτυξη των οργανισμών, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η παγκοσμιοποίηση απαιτεί ολοένα και μεγαλύτερα αποθέματα ταλέντου για να καλυφθούν οι διεθνείς ανάγκες των επιχειρήσεων. Οι κορυφαίες επιχειρήσεις δείχνουν να έχουν κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη αυτή σε σύγκριση με μικρότερους οργανισμούς.

Η σημασία της ηγεσίας επιβεβαιώνεται και από τον ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό των επιστημόνων που προσπάθησαν να ορίσουν την έννοιά της. Από την πληθώρα των ορισμών επέλεξα δύο που με εκφράζουν προσωπικά αλλά και περιγράφουν επαρκώς τον όρο για μια τέτοια πρωτοβάθμια προσέγγιση. Ο ορισμός που δόθηκε από τον καθηγητή γλωσσολογίας Μπαμπινιώτη (1998) παρουσιάζει την ηγεσία ως την «άσκηση εξουσίας και καθοδηγητικού ρόλου στα πλαίσια μιας ομάδας», ενώ κατά τον καθηγητή Μπουραντά (2001) «ηγεσία είναι η διαδικασία επηρεασμού των στάσεων και της συμπεριφοράς μιας μικρής ή μεγάλης, τυπικής ή άτυπης ομάδας ανθρώπων από ένα άτομο (ηγέτη) με τέτοιο τρόπο, ώστε εθελοντικά, πρόθυμα και με την κατάλληλη συνεργασία να προσπαθούν να υλοποιήσουν στόχους που απορρέουν από την αποστολή της ομάδας με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα».

Μπορούμε νομίζω πολύ εύκολα να κατανοήσουμε τα παραπάνω αν χρησιμοποιήσουμε ως παράδειγμα το όραμα του Walt Disney: «To make people happy». Τέσσερις μόνο λέξεις, δεκαετίες πιο πριν, αρκούν για να διατυπώσουν εύστοχα το νόημα της βασικότερης συνιστώσας για την επιτυχία του ρόλου/έργου του ηγέτη. Καλείται να δημιουργήσει ένα απλό και ξεκάθαρο όραμα που να εκφράζει τα μέλη της ομάδας και να θέλουν να το υλοποιήσουν. Από τα μοντέλα ηγεσίας/συντονισμού που έχουν προσδιοριστεί από τους θεωρητικούς το λεγόμενο «δημοκρατικό» εμφανίζεται ως ιδιαίτερα επιθυμητό, ρεαλιστικό και αποτελεσματικό. Σύμφωνα με αυτό, ο ηγέτης σε κάθε απόφαση λαμβάνει σοβαρά υπόψη του τις απόψεις και προτάσεις των συνεργατών του, τους συμβουλεύεται για τις ενέργειες και τις αποφάσεις και ενθαρρύνει τη συμμετοχή τους. Συμπληρωματικά εδώ χρειάζεται να επικαλεστούμε τους ειδικούς επιστήμονες Vroom και Yetton, που υποστηρίζουν ότι το αποτελεσματικό στιλ ηγεσίας/συντονισμού προσδιορίζεται από επτά παράγοντες: α) τη σπουδαιότητα της απόφασης, β) τις πληροφορίες που διαθέτει ο ηγέτης για το πρόβλημα, γ) το σωστό ορισμό του προβλήματος, δ) τη σπουδαιότητα της συναίνεσης, ε) το βαθμό αποδοχής της απόφασης από τους συνεργάτες, στ) το βαθμό αποδοχής των στόχων της οργάνωσης από όσους συμμετέχουν, ζ) την αντιμετώπιση της ενδεχόμενης σύγκρουσης μεταξύ των μελών της ομάδας, που πηγάζει από τις διάφορες λύσεις που προτιμούν για το πρόβλημα. Μεταξύ διαφόρων μοντέλων ηγεσίας, το «δημοκρατικό» -σε συνδυασμό με την προσήλωση στην επίτευξη των στόχων της ομάδας- φέρνει τα καλύτερα αποτελέσματα. Ωστόσο, ο ακριβής τρόπος συντονισμού που θα επιλεγεί μπορεί να είναι αποτελεσματικός για μια συγκεκριμένη περίπτωση, ενώ να μην είναι για κάποια άλλη. O ηγέτης/συντονιστής, δηλαδή, θα πρέπει να αξιολογήσει την κάθε κατάσταση και να επιλέξει τον πλέον κατάλληλο τρόπο συντονισμού. Κατά συνέπεια, κάθε συντονιστής πρέπει να διαθέτει ικανότητα ευελιξίας, έτσι ώστε να μπορεί να αλλάζει το στιλ του με βάση τα χαρακτηριστικά των ατόμων, του έργου, του περιβάλλοντος, κ.λπ.

Από τα πολυσυζητημένα βασικά χαρακτηριστικά ενός επιτυχημένου ηγέτη θα αναδείξω εδώ τρία, που κατά τη γνώμη μου θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά. Το πρώτο αναφέρεται στην ανάγκη να πιστέψει ο ηγέτης στην αξία του καθενός από τα μέλη της ομάδας. Δύο σχολές management και ηγεσίας τοποθετούνται για το θέμα αυτό. Η μια θεωρεί ότι οι άνθρωποι είναι οκνηροί, αποφεύγουν την εργασία και επιδιώκουν να εξαπατήσουν τον προϊστάμενό τους. Η άλλη υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι βλέπουν την εργασία ως κάτι φυσιολογικό και με την κατάλληλη καθοδήγηση και ευκαιρία μπορούν να αναδειχθούν σε ό,τι και αν κάνουν. Δεν υπάρχει στην πραγματικότητα δίλημμα για το ποιά άποψη είναι σωστή. Αν ο ηγέτης πιστέψει στην πρώτη, τότε εκείνη θα επαληθεύεται, γιατί ο ίδιος με τη συμπεριφορά του θα το προκαλεί. Αν όμως ενστερνιστεί τη δεύτερη, σύντομα θα δει ότι η ομάδα θα τον εκπλήξει. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό είναι η στάση του ηγέτη αναφορικά με τις συγκρούσεις που προκύπτουν. Τα μέλη της ομάδας πρέπει να προτρέπονται να παίρνουν θέση σε συγκρούσεις. Όταν μία σύγκρουση προκύπτει, οι εργαζόμενοι επιβάλλεται να εκφράζουν άποψη και να αναλαμβάνουν την ευθύνη της. Τέλος, ο ηγέτης πρέπει να ενεργεί δίκαια και με απόλυτη ακεραιότητα. Είναι λάθος να παρασύρεται από προσωπικές συμπάθειες και να δημιουργεί «ομάδες» μέσα στο εργασιακό περιβάλλον. `Ακρως απαραίτητο είναι, επίσης, να κρατά το λόγο του με οποιοδήποτε κόστος και όχι να παρουσιάζει ευμετάβλητη συμπεριφορά.

Ολοκληρώνοντας το γενικό θεωρητικό μέρος της προσέγγισής μας, συμπεραίνουμε ότι όταν οι ομάδες αποδίδουν πάνω από το προσδοκώμενο, αυτό συμβαίνει τόσο εξαιτίας των μεγάλων δυνατοτήτων των μελών τους, όσο και του ικανού ηγέτη τους. Τα διευθυντικά στελέχη των επιχειρήσεων καλούνται να αναλάβουν αυτό το ρόλο του ηγέτη και να συντονίσουν τα μέλη της ομάδας τους, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Για να είναι όμως αποτελεσματικοί ηγέτες πρέπει να αναπτύξουν κατάλληλα τις δεξιότητές τους και να ακολουθήσουν μεθόδους οι οποίες θα συμβάλλουν στην ομαλή πορεία της εργασίας με τα αντίστοιχα επιθυμητά αποτελέσματα.

Το ζήτημα της ηγεσίας στην ξενοδοχειακή επιχείρηση έχει απασχολήσει ιδιαίτερα την έρευνα εξαιτίας των ιδιαιτεροτήτων του ιδίου του τουριστικού προϊόντος. Η ποιότητα πολλών τουριστικών υπηρεσιών εξαρτάται απόλυτα από τη συμπεριφορά των εργαζομένων, ειδικά στις περιπτώσεις που η υπηρεσία ως προϊόν καταναλώνεται τη στιγμή που παράγεται. Στις περιπτώσεις αυτές η φιλοσοφία της ηγεσίας μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα εξασφάλισης καλού κλίματος εργασίας, θετικής ψυχολογίας των εργαζομένων και -κατά συνέπεια- μηχανισμού που μπορεί να διασφαλίσει παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας. Στο σημείο αυτό η σύγχρονη επιστημονική αντίληψη εισάγει τη λεγόμενη «ηγεσία με χιούμορ».

Συνεχίζεται…

Την επόμενη εβδομάδα στο β΄ μέρος: Η ηγεσία της ξενοδοχειακής επιχείρησης / «ηγεσία με χιούμορ» / η σημασία των συναισθημάτων στο έργο του ηγέτη / η διαδικασία διαχείρισης παραπόνων στο σύγχρονο ξενοδοχείο (complaints management).

* Ο Φώτης Παντόπουλος είναι Ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Για τυχόν ερωτήσεις ή παρατηρήσεις, επικοινωνείτε μαζί του στο info@prsolutions.gr

Εκπαιδευτικός - Επικοινωνιολόγος - Σύμβουλος Ασφαλείας - INVESTIMA LLC | + Άρθρα

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Είναι δημιουργός του έργου Innovatebiz στην Ολλανδία και της εταιρείας INVESTIMA στις ΗΠΑ, όπου και δραστηριοποιείται σε πεδία που άπτονται της Επικοινωνίας. Ακόμη, ερευνητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής Ασφαλείας, Ψηφιακού Μετασχηματισμού & Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ) και επιστημονικός υπεύθυνος του “Σχολείου Διδακτικής”.

29/03/2024
28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024