Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραCommunication after crisis : Η επόμενη μέρα για τον ελληνικό τουρισμό

Communication after crisis : Η επόμενη μέρα για τον ελληνικό τουρισμό

Οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες του ΣΕΤΕ είναι αξιόλογες και κινούμενες προς τη σωστή κατεύθυνση.

Λίγα λεπτά αφότου κατέληξα στον παραπάνω τίτλο σκέφτηκα πως πολλοί θα απορήσουν που μιλάμε για την επόμενη μέρα μέσα σε μια τόσο έντονη κρίση και κλίμα εύλογης αβεβαιότητας. Το θέμα μου όμως είναι ακριβώς αυτό, δηλαδή η επικοινωνιακή διαχείριση της post-crisis εποχής του ελληνικού τουρισμού. Αφορμές ήταν αφενός η πρόσφατη σχετική συζήτηση με στελέχη του τουριστικού χώρου, αφετέρου η ειδησεογραφία, από την οποία πληροφορηθήκαμε τα σχετικά με την παρουσία του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλου Γερουλάνου στο Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΤΕ, ενόψει του Συνεδρίου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων, που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του μήνα. Όπως έχω πολλές φορές επισημάνει, παρακολουθώ συστηματικά τις δράσεις και τις πρωτοβουλίες του ΣΕΤΕ, αλλά και των υπολοίπων εμπλεκομένων φορέων και θεωρώ πως είναι αξιόλογες και κινούμενες προς τη σωστή κατεύθυνση.

Στη συγκεκριμένη συνάντηση ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού ανέφερε τους στόχους και τις προτεραιότητες που θέτει η κυβέρνηση για την δεκαετία 2011-2021, όπως προκύπτουν από τη μέχρι τώρα συνεργασία με τους φορείς και από τη μελέτη του ΣΕΤΕ «Ελληνικός Τουρισμός 2020-Πρόταση για το νέο Αναπτυξιακό μοντέλο», με την οποία έχω ασχοληθεί και στο παρελθόν. Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων, ο κ. Γερουλάνος είπε χαρακτηριστικά: «Όπως γνωρίζετε πρώτη μας προτεραιότητα είναι να αξιοποιηθεί ο τουρισμός και η δυναμική που έχει αποκτήσει για να φέρουμε περισσότερες επενδύσεις στην Ελλάδα, για να προσελκύσουμε περισσότερους επισκέπτες. Αυτοί είναι οι δυο βασικοί άξονες πάνω στους οποίους εργαζόμαστε». Το σχόλιο αυτό περί της δυναμικής του ελληνικού τουρισμού θέλησα να αξιοποιήσω και να επεκτείνω εδώ σε ό,τι αφορά την επικοινωνιακή του διάσταση. Πριν όμως σχεδιάσουμε το μέλλον -κάτι που συχνά γίνεται πολύ εύκολα, μάλλον γιατί δεν κοστίζει τόσο ή πάντα- σκόπιμο θα ήταν να κάνουμε μια διδακτική αναδρομή στο παρελθόν του ελληνικού τουρισμού, για να δούμε την επικοινωνιακή του ταυτότητα στο χρόνο και την αντιμετώπισή του ως ελληνικού τουριστικού προϊόντος από τη διεθνή κοινότητα/αγορά.

Ας επιχειρήσουμε -για καθαρά πρακτικούς λόγους- μια προσέγγιση σε επίπεδο εικοσαετιών. Άλλωστε δε χρειαζόμαστε λεπτομέρειες, αλλά μόνο το γενικό κλίμα για να κατανοηθούν καλύτερα τα παρακάτω. Την περίοδο 1960-1980 διανύαμε τα χρόνια της αθωότητας. Τότε όλοι μας «ανακάλυπταν» και οι μαγικές λέξεις ήταν Parthenon, Greek islands, sea & sun, απέραντο γαλάζιο. Όσο για μας, είμαστε σίγουρα «πτωχοί, πλην όμως τίμιοι». Η επόμενη εικοσαετία μας βρήκε με μεγάλα ξενοδοχειακά συγκροτήματα, με οργανωμένη προβολή στο εξωτερικό, με κραυγαλέες μεροληπτικές παροχές αλλά και προκλητικές τιμολογήσεις προς τους ξένους επισκέπτες μας, που προφανώς έρχονταν για να μοιραστούν μαζί μας τα χρήματά τους (!), με καλές εισπράξεις σε «σκληρά» νομίσματα, αλλά και με ταξιδιωτικές οδηγίες, των οποίων οι συνέπειες φάνηκαν αργότερα. Η τρίτη φάση είναι αυτή που διανύουμε από το 2000 ως σήμερα. Στο διάστημα αυτό -μεταξύ άλλων- γίναμε πλήρως Ευρωπαίοι, αντιληφθήκαμε τον ανταγωνισμό έντονα, μιλήσαμε πολύ για τουριστικό marketing και management, αλλά και δανειακές επιβαρύνσεις και βιωσιμότητα. Και μετά από όλα αυτά, επήλθε σταδιακά πλην όμως αναπότρεπτα η κρίση, οι μαζικές πωλήσεις ξενοδοχείων, η ανεργία, η αβεβαιότητα για το μέλλον. Οι ξένοι φίλοι μας εμφανίστηκαν τότε και βεβαίωσαν πως πράγματι (!) είμαστε ασύνετοι, σπάταλοι, χωρίς επαγγελματισμό, πως η κρίση ήταν αναμενόμενη, και για το λόγο αυτό έπρεπε ίσως να πουλήσουμε κάποιο νησί ή ακόμα και τον Παρθενώνα…

Αυτή η χρονική περίοδος που η Ελλάδα βρίσκεται στο προσκήνιο και βάλλεται από παντού μας προκαλεί θλίψη και αμηχανία. Αν όμως μελετήσουμε την ιστορία και αξιοποιήσουμε περισσότερο τη λογική θα διαπιστώσουμε εύκολα πως οι κρίσεις είτε έρχονται και παρέρχονται είτε άλλες μεγαλύτερες εμφανίζονται σε άλλες περιοχές του χάρτη και συγκεντρώνουν εκεί τα βλέμματα. Η επόμενη μέρα δε μπορεί πια να είναι χρόνος αναμονής ή αναβολής. Το διακύβευμα είναι δεδομένο: όταν όλα τα φώτα είναι πάνω μας για οποιοδήποτε λόγο, τότε είναι η ώρα για την κατάλληλη επικοινωνιακή διαχείριση της δημοσιότητας. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε πως στο σημείο αυτό γίνονται και τα μεγαλύτερα λάθη. Δε μπορείς να επικοινωνήσεις -και πολύ περισσότερο να πουλήσεις- κάτι που δεν έχεις!

Για τον λόγο αυτό επιβάλλεται να επικεντρωθούμε στον εντοπισμό και συνακόλουθα στην ενίσχυση όλων εκείνων των παραγόντων/κριτηρίων που οι μετρήσεις δείχνουν πως επηρεάζουν τον σύγχρονο τουρίστα στην επιλογή προορισμού. Η παρακάτω πρόσφατη έρευνα της βρετανικής Kelkoo είναι ιδιαίτερα διαφωτιστική και πρέπει να μελετηθεί προσεκτικά, αν όχι στο σύνολό της, τουλάχιστον όμως στη φιλοσοφία της. Συγκεκριμένα, η Kelkoo (του ομίλου Yahoo) παρουσιάζει κάποιους παράγοντες που μπορούν να λειτουργήσουν ως μέσο καθορισμού στρατηγικής. Ως κριτήρια έχουν οριστεί -μεταξύ άλλων- τα παρακάτω: ασφάλεια, τοπικές τιμές αγαθών και υπηρεσιών, ποιότητα διατροφής και κόστος διαμονής. «Τα κριτήρια που έχουν μεγαλύτερη σημασία για τους σύγχρονους τουρίστες είναι value for money, καλό κλίμα και ασφάλεια» δήλωσε στέλεχος της Kelkoo, στρέφοντας την προσοχή κάθε ενδιαφερόμενου και -λογικά- περισσότερο τη δική μας στις δράσεις που πρέπει να αναληφθούν προκειμένου να ενισχύσουμε τον ελληνικό τουρισμό τα επόμενα χρόνια.

Αν στην παραπάνω έρευνα μελετήσουμε τη σημαντικότητα των κριτηρίων όπως αυτά βαθμολογήθηκαν από το κοινό και θεωρήσουμε δεδομένο για μας το καλό κλίμα, θα διαπιστώσουμε πως το επίπεδο τιμών στον προορισμό (87%), το κόστος διαμονής (86%), η ασφάλεια (81%) και η ποιότητα διατροφής (77%) είναι παράγοντες που ενδιαφέρουν πλέον έντονα οποιοδήποτε κοινό και υπάρχει προφανής λόγος να ασχοληθούμε με αυτούς. Πριν από ένα χρόνο η ειδησεογραφία παρουσίαζε -για παράδειγμα- την Αθήνα ως ακριβότερη από τη Ρώμη και το Λονδίνο και γενικά ως μια από τις ακριβότερες πόλεις του κόσμου. Φέτος διαβάζουμε πως «έπεσε θύμα της οικονομικής κρίσης και για πρώτη φορά από το 1988 δεν περιλαμβάνεται στον πίνακα με τις 20 ακριβότερες πόλεις του κόσμου που καταρτίζει η ελβετική τράπεζα UBS». Θεωρώ πως η διαφορά δεν είναι συγκινητική και η γενική παρατήρηση θα έπρεπε να μας προβληματίσει περισσότερο. Αναφορικά με την ασφάλεια υστερούμε μάλλον υπό το πρίσμα μιας ανησυχητικής εγκληματικότητας που πρέπει άμεσα να ελέγξουμε. Άσχετα αν δεν είμαστε το Άμστερνταμ με 2,2 αστυνομικούς και 144 εγκλήματα ανά 1000 κατοίκους, η ασφάλεια κατά κοινή παραδοχή απασχολεί πλέον όλους και η απουσία της σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό κοστίζει. Τέλος, σχετικά με την ποιότητα διατροφής, η επαγγελματική μας εμπειρία επιβάλλει να παραδεχτούμε πως η απόσταση από τα σχόλια που ακούγονταν στο παρελθόν δεν είναι εντυπωσιακή και τα περιθώρια βελτίωσης είναι μεγάλα. Η παράμετρος του κόστους είναι φυσικά σημαντική και υπολογίσιμη, αλλά τουλάχιστον πρέπει να πάψει να αποτελεί τη μόνιμη επωδό/άλλοθι για την κακή ποιότητα ή/και την υπερτιμολόγηση. Το παρελθόν επέτρεψε υπερκέρδη υπό γνωστές και συγκεκριμένες συνθήκες, το μέλλον όμως είναι βέβαιο πως θα κερδηθεί με πολύ κόπο και θυσίες και αυτό είναι κάτι που επιβάλλεται να κατανοηθεί επειγόντως.

Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ημερησία», ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού δήλωσε πως «προσπαθούμε να ανεβάσουμε το κύρος της χώρας σε διεθνή φόρα», αναφερόμενος στους στόχους της Ελλάδας για συμμετοχή σε δύο από τα πιο ισχυρά φόρα για τον τουρισμό παγκοσμίως. Όλοι βέβαια γνωρίζουμε πως αυτό δεν αρκεί αν δεν αναβαθμιστεί σημαντικά το τουριστικό μας προϊόν. Παρουσιάζοντας το όραμα για τον ελληνικό τουρισμό του 2020, ο ΣΕΤΕ -τόσο στη σχετική μελέτη όσο και σε πολλές άλλες δράσεις του- επισημαίνει ιδιαίτερα εύστοχα πως το σλόγκαν «sea and sun» δεν ανταποκρίνεται πια στον ορισμό του τουριστικού προϊόντος που ζητούν σήμερα οι αγορές. Ο στόχος πλέον είναι να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας μέσα από ένα ποιοτικό, value for money, παγκόσμιας κλάσης «greek lifestyle experiences» τουριστικό προϊόν. Κάτι τέτοιο απαιτεί φυσικά αλλαγή νοοτροπίας και υποδομές ποιότητας σε ολόκληρη την Ελλάδα. Θα επιτρέψει όμως ταυτόχρονα την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη, την αναβάθμιση του κύρους της επιχειρηματικότητας στην κοινωνία, τη βιωσιμότητα και κερδοφορία των επιχειρήσεων, τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της Ελλάδας μέσα από τη δημιουργία απασχόλησης και εισοδήματος, το δικαίωμα σε ποιοτικές διακοπές για όλους. Με λίγα λόγια, η επικοινωνία της επόμενης μέρας δεν είναι άλλη από ένα συνολικό επαναπροσδιορισμό της στάσης μας, μια νέα ταυτότητα με σύγχρονη απήχηση, μια ουσιαστική προσπάθεια επανασύνδεσης της αρχαίας ελληνικής φιλοξενίας με το σύγχρονο τουριστικό πρότυπο, που μπορεί πράγματι να καταστήσει τον τουρισμό «ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας».

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι Ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Για τυχόν ερωτήσεις ή παρατηρήσεις, επικοινωνείτε μαζί του στο info@prsolutions.gr.

Εκπαιδευτικός - Επικοινωνιολόγος - Σύμβουλος Ασφαλείας - INVESTIMA LLC | + Άρθρα

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Είναι δημιουργός του έργου Innovatebiz στην Ολλανδία και της εταιρείας INVESTIMA στις ΗΠΑ, όπου και δραστηριοποιείται σε πεδία που άπτονται της Επικοινωνίας. Ακόμη, ερευνητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής Ασφαλείας, Ψηφιακού Μετασχηματισμού & Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ) και επιστημονικός υπεύθυνος του “Σχολείου Διδακτικής”.

28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024
20/03/2024