Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΗ Ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Επιπτώσεις στις Αερομεταφορέςτου Δρα Ανδρέα Παπαθεοδώρου

Η Ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Επιπτώσεις στις Αερομεταφορέςτου Δρα Ανδρέα Παπαθεοδώρου

Η Ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Επιπτώσεις στις Αερομεταφορές
του Δρα Ανδρέα Παπαθεοδώρου

Το Μάιο του 2004 η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) θα υποδεχθεί δέκα νέα κράτη-μέλη. Οι χώρες αυτές διαφέρουν έντονα ως προς τον πληθυσμό, το μέγεθος, την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση και τις πολιτισμικές τους καταβολές. Οι επιπτώσεις δε της ένταξής τους στη απελευθερωμένη Κοινή Αγορά αγαθών και υπηρεσιών αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Η Κύπρος είναι ένα από τα μικρότερα κράτη που εντάσσονται στην Ένωση. Όπως και η Μάλτα (η άλλη νήσος-κράτος της Μεσογείου που επίσης εντάσσεται στην Ένωση), χαρακτηρίζεται από το Βρετανικό αποικιακό της παρελθόν και την έντονη εξάρτησή της από τον τουρισμό που συμβάλλει περίπου το 20% του ΑΕΠ.

Ως μέλος της Ένωσης, η Κύπρος θα συμμετάσχει αυτόματα και στην Ενιαία Ευρωπαϊκή Αεροπορική Αγορά (ΕΕΑΑ) που θα αποτελείται από τα 25 κράτη-μέλη της ΕΕ, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και (ίσως αργότερα) την Ελβετία. Οι αεροπορικές εταιρείες που ανήκουν σε χώρες της ΕΕΑΑ έχουν πλήρη ελευθερία επιχειρηματικών κινήσεων εντός της ΕΕΑΑ συμπεριλαμβανομένων και των δικαιωμάτων καμποτάζ.

Από την άλλη μεριά, ωστόσο, απαγορεύεται οποιαδήποτε μορφή επιδότησης ή άλλης προνομιακής μεταχείρισης από τις κυβερνήσεις τους. Οι εξελίξεις αυτές αναμένεται να επηρεάσουν την πολιτική αεροπορία στην Κύπρο, όπου η έλλειψη εσωτερικής αεροπορικής αγοράς και ο εποχικός χαρακτήρας του μαζικού τουρισμού με έκτακτες πτήσεις (charter) εγείραν στο παρελθόν την ανάγκη για προστατευτισμό υπέρ του εθνικού αερομεταφορέα. Στη μετα-αποικιακή εποχή, οι Κυπριακές Αερογραμμές (KA) απέκτησαν θεσμικό χαρακτήρα ως παράγοντας κοινωνικής ολοκλήρωσης, εκσυγχρονισμού και αίγλης. Επιπλέον, οι ΚΑ εγγυούνταν τη σταθερότητα της παροχής αεροπορικών υπηρεσιών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους και επέτρεπαν στο Δημόσιο να αποκτήσει μερίδιο της εξαιρετικά προσοδοφόρου τουριστικής αγοράς που ελέγχεται σημαντικά από τα μεγάλα τουριστικά συγκροτήματα της Βόρειας Ευρώπης. Ωστόσο, όπως και αλλού στην Ευρώπη, η αναποτελεσματικότητα της διαχείρισης του Δημοσίου, οδήγησε στη σταδιακή άρση του προστατευτισμού και στην υιοθέτηση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων ως προς τη λειτουργία των ΚΑ: η ένταξη στην ΕΕΑΑ αναμένεται να επιταχύνει αυτές τις εξελίξεις.

Οι περισσότερες αεροπορικές συνδέσεις της Κύπρου χαρακτηρίζονται από μικρή σχετικά μεταφορική κίνηση και κατά συνέπεια η απελευθέρωση των αερομεταφορών δεν πρόκειται να έχει δραματικές επιπτώσεις. Υπάρχουν πάντως δύο βασικά σημεία στα οποία πρέπει να εστιασθεί η όποια ανάλυση:

α) Η πιθανή αύξηση της κίνησης στα δρομολόγια μεταξύ Κύπρου – Ελλάδας καθώς και Κύπρου – Ηνωμένου Βασιλείου.

Οι δύο αυτές αγορές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την Κύπρο και τις Κυπριακές Αερογραμμές τόσο από επιχειρηματικής άποψης όσο και για λόγους αναψυχής, σπουδών, επίσκεψης φίλων και συγγενών και ιατρικής περίθαλψης. Η απελευθέρωση της αγοράς θα άρει το θεσμικό δυοπώλιο Ολυμπιακής Αεροπορίας (ΟΑ) και ΚΑ στην προσοδοφόρα τακτική σύνδεση Αθήνας – Λάρνακας, με αποτέλεσμα την πιθανή είσοδο νέου αερομεταφορέα όπως η Aegean – Cronus, η Helios, ή κάποιας εταιρίας χαμηλού κόστους τύπου easyJet.

Τόσο η ΟΑ όσο και οι ΚΑ έχουν μειώσει σημαντικά τις τιμές τους τα τελευταία χρόνια στη γραμμή αυτή. Είναι, όμως, αμφίβολο, αν θα εντάσσονταν σε πόλεμο τιμών με κάποιον άλλο υποψήφιο, τη στιγμή μάλιστα που η ΟΑ επιδιώκει την αναδιοργάνωση της και οι ΚΑ αναπτύσσουν νέα επιχειρηματικά σχέδια, όπως για παράδειγμα με τη δημιουργία της Hellas Jet.

Η τελευταία φαίνεται πως αποτελεί την απάντηση των ΚΑ στην πρόσφατη ατελέσφορη ιδιωτικοποίηση της ΟΑ. Με έδρα της την Αθήνα, η Hellas Jet πετά σε βασικούς Ευρωπαϊκούς προορισμούς και αποτελεί το παράθυρο των ΚΑ προς την Ευρώπη. Με την ένταξη μάλιστα της Κύπρου στην ΕΕ, ο έλεγχος της Hellas Jet αναμένεται να περάσει καθ’ ολοκληρία στη μητρική ΚΑ. Ωστόσο, η βιωσιμότητα της Hellas Jet δεν είναι αυταπόδεικτη: σημαντικές εταιρίες στον ελληνικό αεροπορικό χώρο όπως η Axon χρεοκόπησαν, ενώ άλλες όπως η Aegean – Cronus αναγκάστηκαν να συγχωνευθούν και να αποσυρθούν από Ευρωπαϊκούς προορισμούς, όπως το Λονδίνο.

Ως προς την αγορά απευθείας τακτικών συνδέσεων μεταξύ Κύπρου και Ηνωμένου Βασιλείου, οι ΚΑ αναμένεται να αντιμετωπίσουν κυρίως ανταγωνισμό από την Helios – η είσοδος κάποιας εταιρείας χαμηλού κόστους φαίνεται αρκετά δύσκολη δεδομένου ότι η απόσταση μεταξύ των δύο χωρών είναι πέρα από το καθιερωμένο Ευρωπαϊκό πρότυπο των 2 -21/2 ωρών πτήσης (στα πλαίσια αυτά η σύνδεση Λονδίνου – Αθήνας με easyJet απλά επιβεβαιώνει τον κανόνα). Η αγορά μεταξύ Κύπρου και Ηνωμένου Βασιλείου αναμένεται πάντως να επηρεαστεί από την απελευθέρωση των εκτάκτων πτήσεων.

H άρση των όποιων υφιστάμενων περιορισμών στην αγορά πακέτων απλής αεροπορικής θέσης (seat only tickets) και η δυνατότητα των Κυπρίων να αγοράζουν εισιτήρια τέτοιων πτήσεων με αφετηρία την Κύπρο, θα εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των αερομεταφορέων ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο και ενδεχομένως να οδηγήσει σε μείωση των τιμών.

β) Η δυνατότητα ανάδειξης της Κύπρου σε περιφερειακό αεροπορικό κέντρο (regional gateway/hub).

Με την ένταξη της στην ΕΕΑΑ η Κύπρος μπορεί να εκμεταλλευτεί το γεωγραφικό της πλεονέκτημα και να ενισχύσει σημαντικά την αγορά των αερομεταφορών της στα πρότυπα του Dubai και της Σιγκαπούρης. Ήδη, η Κύπρος έχει προσοδοφόρες συνδέσεις με τη Ρωσία (σε μεγάλο βαθμό λόγω της ύπαρξης υπεράκτιων εταιρειών) καθώς και με χώρες της Μέσης Ανατολής.

Η απόφαση της ΕΕ να εκχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή δικαίωμα συλλογικής αντιπροσώπευσης των κρατών-μελών στις συμφωνίες αερομεταφορών με τρίτα κράτη αναμένεται να ενισχύσει το ρόλο της Κύπρου στην αγορά μετεπιβιβαζομένων επιβατών (transit). Για να επιτύχει, ωστόσο, το εγχείρημα αυτό είναι απαραίτητη και η βελτίωση της σχετικής υλικοτεχνικής υποδομής, ιδιαίτερα σε ότι αφορά στα αεροδρόμια και στις υποστηρικτικές υπηρεσίες.

Το αεροδρόμιο της Λάρνακας θα μπορούσε να αποτελέσει έναν ικανό ανταγωνιστή έναντι των υπολοίπων σημαντικών αεροδρομίων της ευρύτερης περιοχής (Αθήνα, Κωνσταντινούπολη, Κάιρο και Βηρυτός) αν γίνουν οι κατάλληλες επενδύσεις. Επί σειρά ετών οι κυπριακές κυβερνήσεις δίσταζαν να επιτρέψουν τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στο χώρο αυτό: τον τελευταίο καιρό πάντως έχει επιτευχθεί σημαντική σχετική πρόοδος. Η ανάπτυξη της Κύπρου ως περιφερειακό κέντρο επηρεάζεται βέβαια άμεσα και από την επίλυση του πολιτικού ζητήματος.

Μία ευτυχής κατάληξη θα επιτρέψει την ευρεία σύνδεση της Τουρκίας με την Κύπρο και την ελεύθερη πρόσβαση των τουριστών στις περιοχές υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο. Εγείρονται βέβαια δύο σημαντικά ερωτήματα σε αυτή την περίπτωση. Πρώτον, ποιος θα θεωρείται ο εθνικός αερομεταφορέας της ενιαίας Κύπρου, οι ΚΑ ή η αντίστοιχη Τουρκοκυπριακή εταιρεία; Το θέμα αυτό μπορεί να επιλυθεί μέσα από συγχώνευση. Πιο σημαντικό, λοιπόν, δεσπόζει το δεύτερο ερώτημα: σε ποιο αεροδρόμιο θα κατευθυνθούν οι πλείστες επενδύσεις; Οι Τουρκοκύπριοι μπορεί να μην αποδεχτούν τη Λάρνακα και οι Ελληνοκύπριοι πιθανότατα θα απορρίψουν το αεροδρόμιο Ερκάν στα κατεχόμενα. Η επαναλειτουργία του αεροδρομίου της Λευκωσίας θα μπορούσε να αποτελέσει μία συμβιβαστική λύση – ωστόσο, αυτό θα ήταν εξαιρετικά δαπανηρό (λόγω της πλήρους εγκατάλειψης) ενώ υπάρχουν και προβλήματα χωρικής επέκτασης και οικιστικών περιορισμών.

Εν κατακλείδι, η απελευθέρωση της αγοράς των αερομεταφορών στην Κύπρο αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς μεταξύ άλλων θα οδηγήσει και σε περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού. Κάτι τέτοιο, ωστόσο, ελλοχεύει και κινδύνους καθώς σε ορισμένες περιοχές του νησιού η τουριστική επέκταση έχει υπερβεί τα όρια της φέρουσας ικανότητας με αρνητικές περιβαλλοντικές συνέπειες. Προκειμένου, λοιπόν, η απελευθέρωση των αερομεταφορών να μην γίνει θύμα της ίδιας της επιτυχίας της, είναι απαραίτητο να υπάρξει σωστός σχεδιασμός και προγραμματισμός στον άμεσα συμπληρωματικό τομέα του τουρισμού.

Editors - Travel Media Applications | Ιστοσελίδα | + Άρθρα

Η συντακτική ομάδα του TravelDailyNews Greece & Cyprus διαθέτει πάνω από 35 χρόνια εμπειρία σε Β2Β τουριστική ειδησεογραφία καθώς επίσης και σε θέματα marketing και επικοινωνίας.

28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024
20/03/2024