Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΗ ξεχασμένη αγορά του προσβάσιμου τουρισμού

Η ξεχασμένη αγορά του προσβάσιμου τουρισμού

Ενώ όμως έχουν γίνει αποδεκτές οι «εναλλακτικές μορφές δραστηριοτήτων», είναι πολύ μικρή η αναφορά στις ειδικές ομάδες τουριστών που έχουν διαμορφωθεί και αναπτύσσονται διεθνώς για την κάθε μία από αυτές, και δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ουσιαστική εφαρμογή Σχέδια Δράσεων, παρά για πολύ λίγες από αυτές.

Ενώ επί πολλά χρόνια αναγνωρίζουμε την σημασία της αλλαγής της συμπεριφοράς των τουριστών – επισκεπτών διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα, σπάνια προσπαθούμε να προτρέξουμε των εξελίξεων αυτών. Έτσι, ενώ γνωρίζουμε ότι ηλικιακά ο πληθυσμός γερνάει, και αυξάνονται με ραγδαίους ρυθμούς οι δυνητικοί πελάτες που έχουν ιδιαίτερες ανάγκες διευκόλυνσης της προσβασιμότητας, δεν προτρέχουμε να προετοιμαστούμε για αυτούς, αλλά ούτε και προγραμματίζουμε να φτιάξουμε τις κατάλληλες υποδομές, ή να προσαρμόσουμε τις υφιστάμενες.
 
Ενώ όμως έχουν γίνει αποδεκτές οι «εναλλακτικές μορφές δραστηριοτήτων», είναι πολύ μικρή η αναφορά στις ειδικές ομάδες τουριστών που έχουν διαμορφωθεί και αναπτύσσονται διεθνώς για την κάθε μία από αυτές, και δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ουσιαστική εφαρμογή Σχέδια Δράσεων, παρά για πολύ λίγες από αυτές. Η κάθε μία από τις αγορές αυτές απαιτεί ειδική προσέγγιση, σε μερικές περιπτώσεις είναι αναγκαία και η επιλογή διαφορετικών μέσων επικοινωνίας (π.χ. οπτική για τους κωφούς ή ηχητική για τους τυφλούς), εξειδικευμένη πληροφόρηση και αναγνώριση των κατά περίπτωση ιδιαιτεροτήτων τους, ενώ το «μήνυμα» ή το «story telling» πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ειδικές ανάγκες και ενδιαφέροντα τους. 
 
Ο προσβάσιμος τουρισμός, μια δραστηριότητα που μόλις και μετά βίας αναφέρεται στην Ελλάδα, και σχεδόν καθόλου στην Ζάκυνθο, είναι ξεχασμένη μεταξύ των διαφόρων προτάσεων και προσπαθειών της ανάδειξης των εναλλακτικών – θεματικών μορφών τουρισμού. Βέβαια, στον τελευταίο ψηφισθέντα νόμο 4582/2018 περί «θεματικού τουρισμού» στο Άρθρο 2 Παράγραφος 2, δίδεται ο ορισμός του προσβάσιμου τουρισμού, που βασίζεται στην ορολογία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού και αναφέρει «Προσβάσιμος τουρισμός είναι ο τουρισμός που οργανώνεται κατά τρόπο ώστε οι επισκέπτες – τουρίστες ανεξαρτήτως ηλικίας, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και άτομα με ειδικές ανάγκες, να μπορούν να προσεγγίζουν και να χρησιμοποιούν τις υποδομές, τις υπηρεσίες και τα αγαθά που διατίθενται στον τουριστικό προορισμό που επισκέπτονται, αυτόνομα, με ασφάλεια και άνεση». Όμως, προδιαγραφές για την ανάπτυξή του δεν περιλαμβάνονται στην νομοθεσία αυτή.
 
Ήταν μία έκπληξη λοιπόν, και κατά κάποιο τρόπο και συμβολισμός, την περασμένη εβδομάδα, στην πτήση προς την Ζάκυνθο – έναν από τους δημοφιλείς ελληνικούς προορισμούς – η παρουσία, στην αναπηρική του καρέκλα, του κ. Στέλιου Κυμπουρόπουλου, Έλληνα ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, και μάλιστα πρώτο σε ψήφους στα χρόνια της σταυροδοσίας των Ευρω-εκλογών, που ταξίδευε για να συμμετάσχει στην Ζάκυνθο, στα εγκαίνια του εκλογικού κέντρου της αντιπροέδρου του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, τουριστικής επιχειρηματίας στον Λαγανά Ζακύνθου και υποψήφιας βουλευτού Ζακύνθου της Νέας Δημοκρατίας, κας Χριστίνας Τετράδη. Ενώ περιμέναμε να ξεκινήσει η πτήση, είχα την τιμή να τον συναντήσω και την ευκαιρία να ανταλλάξω, με τον κ. Κυμπουρόπουλο, μερικές απόψεις για την υστέρηση της ανάπτυξης του προσβάσιμου τουρισμού στην Ελλάδα, για τις προοπτικές και για τις δικές του προτεραιότητες στην Ευρωβουλή, στο θέμα αυτό.
 
Στο Αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος, ο ευρωβουλευτής κ. Στέλιος Κυμπουρόπουλος με τον συντάκτη του άρθρου και την αντιπρόεδρο του ΞΕΕ και υποψήφια βουλευτή Ζακύνθου Νέας Δημοκρατίας, κα Χριστίνα Τετράδη
 
Η Ειδική Συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες του 2006, που έχει υπογραφεί μέχρι το 2016 από 166 χώρες, προβλέπει στο Άρθρο 30 «ισότιμη προσβασιμότητα στην πολιτιστική ζωή, συμπεριλαμβανομένης της αναψυχής, του τουρισμού και των αθλημάτων», ενώ Έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας εκτιμούσε το 2011 ότι παγκοσμίως 1 στα 7 άτομα είχε κάποιας μορφής αναπηρία.
 
Σε ειδική Έκθεση (του 2016) για τα μεγέθη και τις ανάγκες και προοπτικές του προσβάσιμου τουρισμού, η εταιρεία Amadeus, αναφέρει ότι μέχρι το 2020 εκτιμάται ότι το 15% του παγκόσμιου πληθυσμού, θα εντάσσεται σε άτομα με κάποιας μορφής μεγάλη ή μικρή αναπηρία ή δυσκολία (κινητικότητας, αντίληψης, ασθένειας, κλπ.) που αντιστοιχεί σε μία αγορά 1,2 δις άτομα, και μόνο στην Ευρώπη και ΗΠΑ με πρόβλεψη δαπανών τάξεως $70 δισεκ. δολλαρίων. 
 
Ήδη από πολλά χρόνια, αλλά και πιο πρόσφατα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού – ΠΟΤ έχει ευαισθητοποιηθεί και στο αριθμητικό μέγεθος και στις ιδιαιτέρες απαιτήσεις, ανάγκες και επιθυμίες, του «προσβάσιμου τουρισμού» και εκπόνησε Ειδική Έκθεση για τα χαρακτηριστικά της αγοράς και Ειδικό Εγχειρίδιο (UNWTO – (2016) MANUAL ON ACCESSIBLE TOURISM FOR ALL: PUBLIC-PRIVATE PARTNERSHIPS AND GOOD PRACTICES, Madrid) απευθυνόμενο σε τουριστικούς προορισμούς για την «προσβασιμότητα».
 
Ο ευρωβουλευτής κ. Κυμπουρόπουλος με την κα Χριστίνα Τετράδη κατά τον Αγιασμό των γραφείων της στην Ζάκυνθο
 
Όμως η παροχή πληροφόρησης προς τους δυνητικούς πελάτες με τα κατάλληλα μέσα και μεθοδολογία, είναι ακόμη ανεπαρκής στη χώρα μας, όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα, παρά το γεγονός ότι η Συνομοσπονδία ΑΜΕΑ της Ελλάδος είναι πολύ δραστήρια, ο πρόεδρός της κ. Ιωάννης Βαρδακαστάνης, που κατάγεται από την Ζάκυνθο, είναι και ο πρόεδρος από την 1η Ιουλίου 2012, της Παγκόσμιας Οργάνωσης Ατόμων με Αναπηρία (International Disability Alliance), και έχει επισημάνει την υποστήριξη του προσβάσιμου τουρισμού από την δημοσίευση της Ευρωπαϊκής Πράξης Προσβασιμότητας, στις 7.6.2019, στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, που με την εφαρμογή της θα βελτιώσει την προσβασιμότητα και στην Ελλάδα. 
 
Η δυνητική αγορά του προσβάσιμου τουρισμού είναι πολύ μεγάλη. Ενδεικτικά και μόνο αναφέρουμε ότι το Ευρωπαϊκό Forum για την Αναπηρία (European Disability Forum – EDF – http://www.edf-feph.org/about-us), εκτιμούσε το 2013, ότι υπήρχαν περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι με κάποιας μορφής αναπηρία στην Ευρώπη, και αυξάνονταν όπως και ο μέσος όρος ζωής καθώς και τα άτομα άνω των 65 ετών. Ενώ, αντίστοιχα, εκτιμούσε ότι περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια Γερμανοί ΑΜεΑ ταξιδεύουν κάθε χρόνο. Στην Ελλάδα, που τουριστικά έχει ενδιαφέρον η αγορά της Βόρειας Αμερικής, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι με βάση αντίστοιχες αναφορές, οι Αμερικανοί με κινητικές δυσκολίες έως το 2030, θα αυξηθούν κατά  30 εκατομμύρια, και ποσοστό λίγο άνω του 40% των Αμερικανών ταξιδιωτών ταξίδεψαν στην Ευρώπη (σε διάφορες χώρες, με πρώτες την Γερμανία, Μεγάλη Βρετανία, και Γαλλία).
 
Στην Διεθνή Έκθεση WTM στο Λονδίνο το 2016 η εταιρεία Amadeus, σε παρουσίαση όπου είχε περιγράψει την ανάπτυξη «τουρισμού ειδικών ενδιαφερόντων» (AMADEUS – Voyage of Discovery Report – 2016), έδωσε στοιχεία, μεταξύ των οποίων και για την αγορά του προσβάσιμου τουρισμού,  επισημαίνοντας ότι ο προσβάσιμος τουρισμός δεν αναφέρεται μόνο σε προβλήματα κινητικότητας, και εκτιμούσε ότι το 2019, δηλαδή εφέτος, θα αντιστοιχεί στο 25% της συνολικής αγοράς.
 
Η Ζάκυνθος έχει το πλεονέκτημα ότι το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού όπου δραστηριοποιείται ο παράκτιος τουρισμός είναι πεδιάδα, και εύκολα μπορούν να κατασκευαστούν οι υποδομές για την κινητική προσβασιμότητα, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει και τουριστικό προορισμό που θα αναδείξει την φιλικότητα και προς τις άλλες «αναπηρίες», που καλύπτουν άτομα με προβλήματα προσβασιμότητας και δυνατότητας απόλαυσης των τουριστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Άλλωστε, ήδη υπάρχει και το παράδειγμα στο Δήμο Βόλβης, που είναι υπό εξέλιξη να μετατραπεί σε έναν από τους δήμους με τη μεγαλύτερη προσβασιμότητα για ΑΜεΑ – Άτομα Με Αναπηρίες (και ειδικές ανάγκες), μέσω των πολλαπλών παρεμβάσεων του προγράμματος «Μονοπάτια προσβάσιμου τουρισμού πολιτιστικής κληρονομίας» (Pathways of accessible heritage tourism – Access2Heritage) – 2017 (Interreg Ελλάδα- Βουλγαρία). 
 
Η κα Χριστίνα Τετράδη, με την οποία επίσης συζητήσαμε ειδικότερα για την Ζάκυνθο, μας δήλωσε ότι προτίθεται να προωθήσει ενέργειες και δημιουργία κατάλληλων υποδομών και υποστήριξη των αντίστοιχων προσαρμογών στις τουριστικές υπηρεσίες για τον προσβάσιμο τουρισμό στην Ζάκυνθο, σε συνεργασία με τον κ. Στέλιο Κυμπουρόπουλο, και άλλους αρμόδιους αλλά και τοπικούς φορείς και επιχειρήσεις. 
 
Παράδειγμα λανθασμένης εφαρμογής προσβασιμότητας – εμπόδια – σε οδική αρτηρία οικιστικής περιοχής
 
Η κα Τετράδη επεσήμανε το τουριστικό ενδιαφέρον, ειδικά γιατί η Ζάκυνθος έχει ιδιαίτερη αναγνωρισιμότητα στην βρετανική αγορά, που είναι χώρα με ανάπτυξη στον προσβάσιμο τουρισμό. Έκθεση της Τουριστικής Έρευνας του Βρετανικού Τουριστικού Οργανισμού Visit Britain (The Great Britain Day Visits Survey – 2013) αναφέρει ότι οι «προσβάσιμοι τουρίστες» στην Μεγάλη Βρετανία καλύπτουν περίπου το 10% των ταξιδίων με διανυκτέρευση, και περιλαμβάνουν όλων των ειδών τις «αναπηρίες – δυσχέρειες», όπως φαίνεται στο ακόλουθο διάγραμμα.
 
 
Γενικώς «προσβάσιμοι τουρίστες» είναι οι εξής κατηγορίες με «δυσχέρειες»:
 – Άτομα με αμαξίδια 
 – Μειωμένη Κινητικότητα 
 – Μειωμένη Όραση 
 – Μειωμένη Ακοή 
 – Άσθμα & Αλλεργίες 
 – Νοητικές Δυσκολίες 
 – Δυσκολίες Ανάγνωσης
 
Ο συντάκτης του άρθρου (Χρήστος Πετρέας) συζητώντας με τον ευρωβουλευτή κ. Κυμπουρόπουλο, επιβεβαίωσε και την πρόθεση του να προωθήσει στην Ευρωβουλή ενέργειες και διάθεση κονδυλίων για την ανάπτυξη του προσβάσιμου τουρισμού, που περιλαμβάνουν διαφόρων ειδών δράσεις, όπως οι ακόλουθες: 
 
• ενημέρωση και πληροφόρηση των ατόμων με αναπηρίες με την παροχή κατάλληλων μέσων και μεθόδων αντίληψης (π.χ. ακουστική πληροφόρηση για τους τυφλούς, κ.α.)
• διευκόλυνση σε όλο το τουριστικό κύκλωμα: ενδεικτικώς, συστήματα κρατήσεων, κατάλυμα, μεταφορές, επισκεψιμότητα, κ.α.
• ευκολία στην τοπική μετακίνηση 
• παροχή εγκαταστάσεων με πρόβλεψη για αποφυγή ατυχημάτων των ΑΜεΑ
• προσαρμογή συμπεριφοράς προς τα άτομα με αναπηρία, που προϋποθέτει ανάλογη εκπαίδευση και κατάρτιση
• σχεδιασμό των προσβάσιμων προορισμών και των αναγκαίων υποδομών για τα επισκέψιμα μνημεία, αξιοθέατα, κλπ.
• ανάλογες νομοθετικές ρυθμίσεις
• προσαρμοσμένες ενέργειες για την τουριστική προβολή και προώθηση 
 
Η αγορά του προσβάσιμου τουρισμού, εκτιμάται σε περισσότερα από 100.000.000 δυνητικούς πελάτες, περιλαμβάνει και άτομα τρίτης ηλικίας, έχει πολύ μέλλον αλλά και δυνατότητες για την Ελλάδα και μπορεί σαφώς να συμβάλει στην επίτευξη του επιθυμητού «τουρισμού 365 ημερών».
 
 
Ο κ. Χρήστος Πετρέας είναι οικονομολόγος – εμπειρογνώμων – EU Expert / σύμβουλος τουριστικού σχεδιασμού και ανάπτυξης, συγγραφέας και αρθρογράφος, σε θέματα επιχειρηματικής και τουριστικής ανάπτυξης, και συνεργάτης – special features editor – του Travel Daily News. Έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τον στρατηγικό σχεδιασμό για την ανάπτυξη και μάρκετινγκ πολλών ειδικών – θεματικών μορφών τουρισμού, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε πολλές χώρες του εξωτερικού.
Special Features Editor - TravelDailyNews Media Network | Ιστοσελίδα | + Άρθρα

Ο Χρήστος Πετρέας είναι συνεργάτης Σύνταξης – Special Features Editor του Travel Daily News Media Network. Ως επιστημονικός / επιχειρησιακός / τουριστικός / στρατηγικός / εκπαιδευτικός / σύμβουλος σε υπουργεία, φορείς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επιχειρήσεις, επαγγελματικά ασχολείται με θέματα στρατηγικής επιχειρηματικής, τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης και μάρκετινγκ προορισμών καθώς και ειδικών – εναλλακτικών μορφών, με υπέρ 25ετή εμπειρία στην Ελλάδα και σε ξένες χώρες (Βαλκάνια, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αφρική, Μεσόγειο). Έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ και έχει εκτεταμένο επιστημονικό, συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο, από το 1988 (>200 συγγραφές – εργασίες – δημοσιεύσεις), στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα.

19/03/2024
15/03/2024
14/03/2024
13/03/2024
12/03/2024
11/03/2024