Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΦέρουσα Ικανότητα ως εργαλείο τουριστικής πολιτικής

Φέρουσα Ικανότητα ως εργαλείο τουριστικής πολιτικής

Το περιβάλλον, φυσικό, πολιτιστικό δομημένο, όπως τονίστηκε και παραπάνω, αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο του τουρισμού, αφού συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση των ποιοτικών προδιαγραφών και επομένως με την ανταγωνιστικότητά του.

Το 1992 έγινε στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη και το Περιβάλλον. Εκεί, αναγνωρίστηκαν τα κύρια παγκόσμια προβλήματα, τα οποία συντελούν στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Τα προβλήματα αυτά έχουν ως γενεσιουργό αιτία τα παρακάτω δεδομένα: (1) Αύξηση ανθρωπίνων δραστηριοτήτων, με συνέπειες περιβαλλοντικά προβλήματα και μείωση των φυσικών πόρων, (2) αύξηση ανισότητας μεταξύ πλουσίων και πτωχών, σε επίπεδο κρατών, αλλά και σε επίπεδο πολιτών του ιδίου κράτους και (3) Αύξηση του πληθυσμού.

Η διάσκεψη ψήφισε την Agenda 21 για την αειφόρα ή βιώσιμη ανάπτυξη (sustainable development), η οποία αποτελεί τη νέα φιλοσοφία για την παγκόσμια ανάπτυξη και τη λογική που βασίζεται. Η οικονομική ανάπτυξη δε θα πρέπει να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η Agenda 21 περιέχει τέσσερα τμήματα, τα οποία περιγράφουν αντίστοιχα: (1) Την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, (2) την διατήρηση και διαχείριση των φυσικών πόρων για την ανάπτυξη, (3) τον ρόλο των διαφόρων φορέων στην βιώσιμη ανάπτυξη και (4) τους τρόπους εφαρμογής της βιώσιμης ανάπτυξης.

Το περιβάλλον, φυσικό, πολιτιστικό δομημένο, όπως τονίστηκε και παραπάνω, αποτελεί ουσιαστικό στοιχείο του τουρισμού, αφού συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση των ποιοτικών προδιαγραφών και επομένως με την ανταγωνιστικότητά του. Με την έννοια αυτή η σχέση τουρισμού  και περιβάλλοντός πρέπει να βρίσκεται σε ισορροπία ώστε και η τουριστική ανάπτυξη να προωθείται  και το περιβάλλον να διατηρείται και να προστατεύεται, όχι μόνο για τις ανάγκες του παρόντος αλλά και του μέλλοντός.

Η χάραξη πολιτικής είναι μια δύσκολη απόφαση που ο κάθε αιρετός πρέπει να εξετάσει πολλά δεδομένα και καταστάσεις για να αποφασίσει για τον τουρισμό. Και η πρόοδος σε ένα τόπο εξασφαλίζει τη μακροημέρευση των αιρετών. Στην πολιτική υπάρχει και φήμη υπάρχουσα, αλλά και υστεροφημία.

Στους ελληνικούς προορισμούς που ζουν από τον τουρισμό έχουν όλοι γνώμη και όπως συνήθως όλοι τα ξέρουν όλα. Μόνο αν μιλάμε βάσει στοιχείων, μελετών περιπτώσεων, χαρακτηριστικών ζήτησης και προσφοράς μπορούμε να ασκήσουμε πολιτική. Επίσης πρωταρχικά οι μόνιμοι και οι σε ένα τόπο έχουν γνώμη δεδομένου ότι ο τουρισμός έχει μετατρέψει την καθημερινότητα τους σε μεγάλο βαθμό παράλληλα βέβαια με το γεγονός ότι ο τουρισμός εξασφαλίζει σε μεγάλο ποσοστό των κατοίκων ενός προορισμού είτε άμεσα είτε έμμεσα τη διαβίωση τους.

Η τουριστική πολιτική είναι οι επιλογές τους κράτους, αλλά και της τοπικής αυτοδιοίκησης για την τουριστική δραστηριότητα. Ο τουρισμός δεν είναι βιομηχανία και το ότι είναι η βαριά βιομηχανία είναι μια παρερμηνεία. Ο τουρισμός είναι από τους μεγαλύτερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας.

Η Φέρουσα Ικανότητα στον Τουρισμό αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για τη χάραξη αναπτυξιακής πολιτικής, για την προστασία του περιβάλλοντος και για τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιολόγηση των προορισμών και τη διατήρηση της τουριστικής ζήτησης για τον προορισμό.

Το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας στον τουρισμό, απασχολεί πολλούς επιστήμονες στη διεθνή βιβλιογραφία και είναι ο τρόπος συλλογής στοιχείων για τη δημιουργία συμπερασμάτων για τη χάραξη πολιτικής.

Φέρουσα ικανότητα είναι ο αριθμός των ειδών ή μονάδα ενός είδους που μπορούν να συντηρηθούν επ’άπειρον από ένα οικοσύστημα χωρίς την υποβάθμισή του. Υπό τη συστημική της έννοια, η φέρουσα ικανότητα ορισμένου συστήματος ή υποσυστήματος που διατηρεί την ισορροπία του μείζονος συστήματος. Πάντως, η ιδέα που εκλύει ο ορισμός αυτός προκειμένου περί των έμβιων συστημάτων δηλαδή η πεπερασμένη χωρητικότητα και αντοχή των υποσυστημάτων έχει προδήλως γενικότερη αξία και για αυτό λαμβάνεται ως θεμελιώδες κριτήριο για τη διασφάλιση της επιθυμητής ισορροπίας τόσο των οικοσυστημάτων όσο και των ανθρωπογενών συστημάτων πράγμα, που αποτελεί και άλλο μέτρο της βιωσιμότητάς του.

Την Αρχή της Φερούσης Ικανότητος που θέσπισαν ρητώς οι αρχές 3 και 6 της διακήρυξης της Στοκχόλμης και δέχονται εμμέσως και οι κείμενες διατάξεις που αναφέρονται αορίστως στη βιολογική ισορροπία αναγνώρισε  Το Πέμπτο Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας ως εφαρμοστέα κατά την ίδρυση οικισμών, ραγδαίως εξαπλωμένων εις βάρος της υπαίθρου εξ αιτίας της αχαλίνωτης κερδοσκοπίας της γης και απουσίας χωροταξικών σχεδίων. Το δικαστήριο διέγνωσε ορθώς ότι η αλόγιστη οικιστική ανάπτυξη αποτελεί την κυριότερη απειλή του περιβάλλοντος.

Με το ευρύτερο λοιπόν περιεχόμενο της, η Αρχή της Φερούσης Ικανότητος λέγει ότι η κατασκευή και διαχείριση των ανθρωπογενών συστημάτων δεν πρέπει να παραβιάζει τη φέρουσα ικανότητα αυτών των ιδίων και των οικοσυστημάτων – χερσαίων –υδάτινων- θαλασσίων- που επηρεάζονται από αυτά, διότι όλα τα ανθρωπογενή συστήματα κατασκευάζονται μεν και εξελίσσονται αναλώμασι των οικοσυστημάτων, αλλά συναποτελούν με αυτά μείζονα ενιαία συστήματα ενός του μεγασυστήματος της γαίας.

Με την εκτίμηση Φέρουσας Ικανότητας στον τουρισμό μπορούμε να αξιολογήσουμε την υπάρχουσα κατάσταση του περιβάλλοντος σε συνδυασμό με την ανάπτυξη τουριστική και μη. Ολοκληρωμένες περιβαλλοντικές υποδομές, όπως τα περιβαλλοντικά πάρκα σχετίζονται με τη φέρουσα ικανότητα μιας και θέτουν όρια; Που βασίζονται σε δείκτες και δεδομένα ποιότητας που ορίζουν και καθορίζουν τη φέρουσα ικανότητα. Η φέρουσα ικανότητα έχει ιστορία στα θέματα περιβαλλοντικών πόρων αλλά και τουριστικών περιοχών θέλγητρων.

Οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι και οι περιορισμοί της φέρουσας ικανότητας οδηγούν κυβερνήσεις και οργανισμούς να λειτουργούν δίκτυα εμπλεκομένων φορέων, με σκοπό τη συνεργασία για τη διαχείριση και την προστασία του περιβάλλοντος.

Ο δρ. Δημήτρης Προκοπίου είναι διδάκτορας του Τμήματος Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου και σύμβουλος τουρισμού της Πάρου. Μέλος της Sustainable Planning and Development International Scientific Advisory Committee στο Wessex Institute, Southampton UK και μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Θεσσαλονίκης.

Σύμβουλος Τουρισμού - Τοπική Αυτοδιοίκηση | Ιστοσελίδα | + Άρθρα

Ο δρ. Δημήτρης Προκοπίου είναι εκπαιδευτής ενηλίκων, Ναυτιλιακών Σπουδών και Τουριστικών και Ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Είναι σύμβουλος τουρισμού στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024
20/03/2024