Ίσως τελικά φτάσαμε στην κατάλληλη εποχή για να οργανώσουμε καμπάνιες παρουσίασης των τουριστικών επαγγελματιών. Διαφημίσεις για να προωθηθούν τα τουριστικά γραφεία. Απαντήσεις σε όσους μας απαξιώνουν. Συντονισμένες ενέργειες ανάδειξης των πιστοποιήσεων και των βραβείων. Από όλους μας, φορείς και ιδιώτες. Τροφή για σκέψη.
Με αφορμή μια ανάρτησή μου που αφορούσε την απαξίωση των τουριστικών επαγγελματιών στη χώρα μας, όπως διατυπώθηκε σε ένα δημοσίευμα που ανακάλυψα στο διαδίκτυο, η επί πολλά χρόνια συνεργάτης Βίκυ Καραντζαβέλου μου ζήτησε να γράψω ένα άρθρο για το θέμα.
Θα ξεκινήσω από το επίμαχο σημείο του δημοσιεύματος. Αν κάποιος πληκτρολογήσει σήμερα στη Google το ερώτημα “Do I need a travel agent in Greece?” η μεταφρασμένη απάντηση είναι: “Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσετε τουριστικό πράκτορα ή ταξιδιωτική εταιρεία για τη διοργάνωση του ταξιδιού σας στην Ελλάδα. Θα πληρώσετε περισσότερα και θα έχετε χειρότερες επιλογές ξενοδοχείων. Ο καλύτερος τρόπος να
κλείσετε ξενοδοχεία, πτήσεις, περιηγήσεις, ακτοπλοϊκά εισιτήρια και ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα είναι μέσω εξειδικευμένων ιστοσελίδων που θα σας βρουν καλύτερες συμφωνίες και περισσότερες επιλογές”. Κατά λέξη. Αντικαθιστώντας τη χώρα Greece με τις χώρες Italy ή France, οι απαντήσεις είναι πολύ πιο μετριοπαθείς αν και πάλι ελάχιστα κολακευτικές.
Οι τουριστικοί πράκτορες δεν είναι οι μόνοι που απαξιώνονται. Όπως πολύ σωστά έθεσαν εκλεκτοί συνεργάτες με σχόλιά τους στην ανάρτησή μου, μια ολόκληρη σειρά επαγγελμάτων άρχισε να θεωρείται στην καλύτερη περίπτωση δαπανηρή, στη χειρότερη αχρείαστη. Δε χρειάζεται κανείς φωτογράφο, κειμενογράφο, σύμβουλο τουριστικού marketing, διοργανωτή εκδηλώσεων, ξεναγό, ξενοδοχοϋπάλληλο, δημοσιογράφο. Δεν είναι απαραίτητο το ξενοδοχείο, το ταξί, ο πιστοποιημένος συνοδός εναλλακτικών δραστηριοτήτων.
Υποθέτω ότι οι εισηγητές αυτών των άρθρων φιλοξενήθηκαν σε σπίτια, ανακάλυψαν μόνοι τους τα μυστικά ενός προορισμού μέσα σε λίγες μέρες ή και ώρες, ξεχώρισαν οι ίδιοι τους προορισμούς που τους ενδιέφεραν μέσα στο χάος του διαδικτύου, περπάτησαν σε αχαρτογράφητα μονοπάτια και δοκίμασαν γεύσεις που βρήκαν τυχαία. Και αφού τα βρήκαν όλα αυτά, μετέδωσαν τη γνώση στους ακολούθους τους.
Δεν υπήρξε ποτέ φορέας που να έδωσε πληροφοριακό υλικό, δε βρέθηκε κανένας τουριστικός πράκτορας στις εκθέσεις, δεν υπήρξε δημοσιογράφος για να παρουσιάσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μιας περιοχής, ούτε βέβαια ξεναγός για να τους δώσει εσωτερική πληροφόρηση. Κατά την προσφιλή έκφραση της εποχής, ήταν όλοι ηθοποιοί…
Το διαδίκτυο δέκα χρόνια πριν, ήταν ένα ακόμη κανάλι προβολής και πωλήσεων. Πλέον εξελίχθηκε σε προαπαιτούμενο. Αν δεν υπάρχεις online, δεν υπάρχεις γενικά. Μόνο που οι όροι αντιστράφηκαν. Εφόσον η διαδικτυακή παρουσία ισχύει για όλους, τι διαφοροποιεί τουριστικές επιχειρήσεις και προορισμούς; Όσο ειρωνικό κι αν ακούγεται, τη διαφορά την κάνουν οι άνθρωποι. Αυτοί που θα διασφαλίσουν την καλύτερη στρατηγική, την προσωποποιημένη υπηρεσία ταξιδιού, την εμπεριστατωμένη ξενάγηση, την πιστοποιημένη εναλλακτική δραστηριότητα, την άψογη φιλοξενία, την ασφαλή μετακίνηση, την τέλεια διοργάνωση.
Ας μη βαυκαλιζόμαστε ότι ζούμε στην εποχή του “Do-It-Yoursef” όπου όλοι είμαστε καλοί στα πάντα, μπορούμε και αντέχουμε να τα κάνουμε μόνοι μας επειδή θα εκπαιδευτούμε με κάποια σεμινάρια. Δε γίνεται να λειτουργήσουμε μ’αυτήν τη μονοκαλλιέργεια. Δεν μπορούμε να προικιστούμε ξαφνικά με την πένα του αρθρογράφου, τη διπλωματία του τουριστικού πράκτορα, τη ματιά του φωτογράφου, τη φαντασία του διαφημιστή, την εμπειρία του συμβούλου. Και δεν αντέχουμε να γίνουμε όλα αυτά ταυτόχρονα και συμπληρωματικά με την όποια κύρια εργασία μας, αυτή που μας βιοπορίζει και μας καθιστά επαγγελματίες στο είδος μας.
Καλό είναι να παρακολουθήσουμε όσα σεμινάρια μπορούμε για να εναρμονιστούμε με τις τάσεις της αγοράς, για να μάθουμε πώς θα ανταπεξέλθουμε στην καθημερινότητα, για να αποκτήσουμε τις βάσεις που θα μας βοηθήσουν να λειτουργήσουμε καλύτερα. Καλό όμως είναι και να συνεργαστούμε με τους ειδικούς. Αυτούς που αποδεικνύουν κάθε μέρα ότι κανένα τουριστικό προϊόν δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την τιμή πώλησής του αλλά από την ποιότητά του.
Οι ειδικοί, όπως δείχνουν τα στοιχεία, κερδίζουν διαρκώς έδαφος στην παγκόσμια τουριστική σκηνή μετά το ξέσπασμα της πανδημίας. Με πρωταρχικό μέλημα την ασφάλεια, η Ένωση Τουριστικών Γραφείων της Μ. Βρετανίας (ABTA) αναφέρει σε μελέτη που δημοσίευσε το Νοέμβριο του 2021 ότι οι τουρίστες που θα επιλέξουν τουριστικό γραφείο για να κλείσουν τις διακοπές τους το 2022, μπορεί να είναι μέχρι και 30% περισσότεροι. Σύμφωνα με την ASTA (American Society of Travel Advisors) το ποσοστό αυτών που δήλωσαν ότι μάλλον θα χρησιμοποιήσουν τουριστικό πράκτορα ανέρχεται στο 44%. Την ίδια περίοδο (Νοέ. 21), η USTOA (United States Tour Operators Association) ανακοίνωσε σε μελέτη της ότι το πιο δημοφιλές τουριστικό προϊόν τους είναι τα μικρά οργανωμένα γκρουπς, ακολουθούμενα από τα μεγαλύτερα σε συμμετοχές ταξίδια περιηγήσεων. Αυτά τα ταξίδια που χρειάζονται DMC, λεωφορείο για τις μετακινήσεις και πιστοποιημένο ξεναγό. Οι οργανωμένες περιηγήσεις της USTOA αποτελούν το 73% της τουριστικής δραστηριότητας των μελών της.
Οι μεγάλοι παίκτες της τουριστικής αγοράς, δε θα στηρίξουν το προϊόν τους σε ερασιτεχνικές φωτογραφίσεις και λυρικά κείμενα. Ούτε φυσικά πρόκειται να προκρατήσουν αεροπορικές θέσεις βασισμένοι στο πόσο όμορφο είναι ένα τοπίο χωρίς να υπάρχουν οι απαραίτητες και ει δυνατόν πιστοποιημένες υποδομές. Η οργάνωση και προώθηση κάθε προορισμού επιβάλλεται επίσης να παραδοθεί στα χέρια των ειδικών. Οι αγορές που στοχεύουμε είναι εξοικειωμένες με τον επαγγελματία, μ’αυτόν που θα τους δώσει τα εργαλεία για να προωθήσουν έναν προορισμό τον οποίο μέχρι πρότινος πιθανότατα δεν είχαν ακούσει ή δεν είχαν επιλέξει ποτέ.
Σε καμία περίπτωση δεν υποβαθμίζω τη δύναμη του διαδικτύου και δεν απορρίπτω τις απευθείας κρατήσεις ή τη δυνατότητα επιλογών σε έναν προορισμό. Όσο περισσότερα κανάλια διανομής ή παρουσίασης υπάρχουν, τόσο περισσότερο ενδυναμώνεται ο προορισμός και σε επίπεδο προώθησης και σε πωλήσεις. Δεν πιστεύω όμως ότι υπάρχει επαγγελματίας στον κλάδο μας που απαξιώνει κατά τον τρόπο του επίμαχου άρθρου, τη συμβολή χιλιάδων συναδέλφων.
Ίσως τελικά φτάσαμε στην κατάλληλη εποχή για να οργανώσουμε καμπάνιες παρουσίασης των τουριστικών επαγγελματιών. Διαφημίσεις για να προωθηθούν τα τουριστικά γραφεία. Απαντήσεις σε όσους μας απαξιώνουν. Συντονισμένες ενέργειες ανάδειξης των πιστοποιήσεων και των βραβείων. Από όλους μας, φορείς και ιδιώτες. Τροφή για σκέψη. Αυτή η άυλη κληρονομιά τουριστικής κατάρτισης που μεταδίδεται από τους παλαιότερους στους νεότερους και καθιστά ήδη τη χώρα μας έναν ώριμο προορισμό, μπορεί και πρέπει να αξιοποιήσει κάθε είδους πόρο προκειμένου να διαμορφώσει τις εξελίξεις όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην παγκόσμια τουριστική αγορά.
Υπάρχει ένα hashtag στο twitter, το #TravelDIY (Travel Do-It-Yourself). Θα ήθελα πολύ να δω ένα άλλο hashtag να κερδίζει έδαφος: το #TourismPros (Tourism Professionals)!
H Σοφία Μπουρνατζή ειδικεύεται στο Τουριστικό Μάρκετινγκ από το 1999. Το 2004 ίδρυσε την εταιρεία της PASS PARTOUT – Tourism Marketing που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Διετέλεσε διευθύντρια Μάρκετινγκ του Τουριστικού Οργανισμού Χαλκιδικής και προϊσταμένη Περιφερειακού Γραφείου Σ.Ε.Τ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας. Η κύρια δραστηριότητά της είναι η συνεργασία με φορείς και επιχειρήσεις για διαμόρφωση ολοκληρωμένης στρατηγικής, από την οργάνωση του τουριστικού προϊόντος και την εκπόνηση της μελέτης μέχρι τη διαχείριση και την προώθηση προορισμών. Σχεδιάζει και υλοποιεί τουριστικές καμπάνιες ειδικού ενδιαφέροντος όπως: “Aristotle – The 5th Element”, “Urban Centers Greece”, και “War Memorial Tourism” για την οποία απέσπασε το Ασημένιο Βραβείο στην κατηγορία “Πολιτιστικός Τουρισμός” στα Tourism Awards 2019. Είναι μέλος της Ε.Δ.Ι.Π.Τ.( Ένωση Δημοσιογράφων Ιδιοκτητών Περιοδικού Τύπου) και του I.F.W.T.W.A. (International Food, Wine & Travel Writers Association) με έδρα τις ΗΠΑ και το μοναδικό μέλος στην Ελλάδα του πιστοποιημένου ευρωπαϊκού δικτύου Ιστορικής Μνήμης Liberation Route Europe, με έδρα τις Βρυξέλλες.
H Σοφία Μπουρνατζή ειδικεύεται στο Τουριστικό Μάρκετινγκ από το 1999. Το 2004 ίδρυσε την εταιρεία της PASS PARTOUT - Tourism Marketing που εδρεύει στη Θεσσαλονίκη. Διετέλεσε διευθύντρια Μάρκετινγκ του Τουριστικού Οργανισμού Χαλκιδικής και προϊσταμένη Περιφερειακού Γραφείου Σ.Ε.Τ.Ε. Κεντρικής Μακεδονίας. Η κύρια δραστηριότητά της είναι η συνεργασία με φορείς και επιχειρήσεις για διαμόρφωση ολοκληρωμένης στρατηγικής, από την οργάνωση του τουριστικού προϊόντος και την εκπόνηση της μελέτης μέχρι τη διαχείριση και την προώθηση προορισμών. Σχεδιάζει και υλοποιεί τουριστικές καμπάνιες ειδικού ενδιαφέροντος όπως: “Aristotle – The 5th Element”, “Urban Centers Greece”, και “War Memorial Tourism” για την οποία απέσπασε το Ασημένιο Βραβείο στην κατηγορία “Πολιτιστικός Τουρισμός” στα Tourism Awards 2019. Είναι μέλος της Ε.Δ.Ι.Π.Τ.( Ένωση Δημοσιογράφων Ιδιοκτητών Περιοδικού Τύπου) και του I.F.W.T.W.A. (International Food, Wine & Travel Writers Association) με έδρα τις ΗΠΑ και το μοναδικό μέλος στην Ελλάδα του πιστοποιημένου ευρωπαϊκού δικτύου Ιστορικής Μνήμης Liberation Route Europe, με έδρα τις Βρυξέλλες.
