Σπύρος Γαλιατσάτος
Πτωτικές τάσεις σε όλη τη χώρα λόγω έλλειψης ανταγωνιστικότητας
Προοπτικές
TravelDailyNews: Πώς διαμορφώνεται η τουριστική ζήτηση για το 2005 στην περιοχή σας και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της σε ότι αφορά:
α) στις τιμές
β) στην ποσότητα των κρατήσεων.
Πώς διαφοροποιούνται τα στοιχεία αυτά ανά αγορά;
Σπύρος Γαλιατσάτος: Όπως σε όλη τη χώρα η τουριστική κίνηση και στην Κεφαλονιά φαίνεται να εμφανίζει πτωτικές τάσεις λόγω ελλείμματος ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Το πρόβλημα εστιάζεται στο κόστος ζωής και όχι στο τουριστικό πακέτο το οποίο από πλευράς τιμής συνεχίζει να είναι ανταγωνιστικό λόγω των συνεχώς υποτιμολογουμένων υπηρεσιών των καταλυμάτων, όπως ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια κτλ.
Ο ηρωισμός αυτός, όμως δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ γιατί έχει ξεκινήσει από την πολιτική της σκληρής δραχμής επί υπουργού Γ. Γεννηματά. Η είσοδος μας στο ευρώ επέφερε ακόμα δυσχερέστερες καταστάσεις διότι βρεθήκαμε να έχουμε μια προβληματική και ανίσχυρη οικονομία και ταυτόχρονα σκληρό νόμισμα. Και μόνο που είμαστε στο ευρώ είμαστε κατά50% ακριβότεροι από οποιονδήποτε άλλον που δεν έχει ευρώ. Το πρόβλημα παρουσιάζεται ακόμα και μέσα στην ίδια την ευρωζώνη λόγω δομικών προβλημάτων της οικονομίας μας, με αποτέλεσμα να έχουμε γίνει ακριβότεροι. Για να πάρουμε παράδειγμα το ασφαλιστικό, ο έλληνας επιχειρηματίας πληρώνει 43% εργοδοτική εισφορά, ο γάλλος 32%, ο ισπανός 27, και ο ιρλανδός 14 %.
Για να γίνω ακόμα πιο σαφής αναφέρω για παράδειγμα την ελληνική εμπορική ναυτιλία, η οποία αν τιμολογούσε σε ευρώ τότε όλα τα λιμάνια θα γέμιζαν με αραγμένα καράβια. Αλλά αντιθέτως, τιμολογεί σε δολάρια, πληρώνει σε δολάρια και μεταφέρει σε δολάρια.
Η μόνη αγορά που εμφανίζει μια σταθερότητα είναι της Αυστρίας, η οποία από την φύση της δεν παρουσιάζει θεαματικές αυξομειώσεις. Είναι αλήθεια ότι αυτή την αγορά πρέπει να την προσέξουμε διότι εκτός των άλλων οι Αυστριακοί είναι και έντονα φιλέλληνες.
TDN: Σε ποιες νέες αγορές – κράτη και σε ποιες ειδικές μορφές τουρισμού έχετε στρέψει τελευταία το ενδιαφέρον σας ως προορισμός;
Σ.Γ.: Για νέες αγορές δεν γίνεται ούτε λόγος, διότι και σαν χώρα ακόμα έχουμε τεράστιο πρόβλημα στα δίκτυα διάχυσης του τουριστικού ρεύματος. Ακόμα δε, είμαστε και εκτός ενδιαφέροντος των αεροπορικών εταιριών χαμηλού κόστους λόγω αποστάσεων. Οι ανταγωνίστριες χώρες σε ακτίνα 500 χιλ. έχουν τις πηγές του τουρισμού. Ας ρίξουμε μια ματιά στο χάρτη για να δούμε τι έχουμε εμείς. Πως λοιπόν να αναπτυχθούν οι ειδικές μορφές ακόμα και αν είχαμε τις εγκαταστάσεις τις κατάλληλες υπηρεσίες και το άριστο μάρκετινγκ; Πως είναι δυνατό για να επιβιώσει νέο γκολφ στην Πελοπόννησο όταν όχι μόνο το σαββατοκύριακο δεν μπορεί να το επισκεφθεί ο ενδιαφερόμενος με το αυτοκίνητο του – όπως αν ήταν στην Γαλλία ή στην Ιταλία – αλλά δεν έχει καν αεροπορικό δίκτυο για να το προσεγγίσει.
Ή πως είναι δυνατόν να επιβιώσει το καλύτερο συνεδριακό κέντρο στην Κεφαλονιά, ακόμα και αν υποστηρίζεται από το καλύτερο CBV όταν τα αεροπλάνα της γραμμής δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τις καθημερινές ανάγκες ακόμα και των κατοίκων.
TDN: Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία των αφίξεων δείχνουν μια τάση για διεύρυνση της τουριστικής περιόδου ιδιαίτερα σε μερικές περιοχές. Είναι ορατή αυτή η τάση στην περιοχή σας;
Σ.Γ.: Αντιθέτως, τα σημεία είναι για συρρίκνωση. Και από ετών έχω κάνει τον κακό προφήτη τότε που όλοι εκφράζανε το ευχολόγιο για επιμήκυνση εγώ έλεγα τουλάχιστον μη συρρίκνωση.
TDN: Αν ναι ποιες απαιτήσεις από πλευράς υπηρεσιών και τιμολογιακής πολιτικής έχουν οι tour operators για να προωθήσουν την επέκταση της τουριστικής περιόδου;
Σ.Γ.: Αντιθέτως, τα σημεία είναι για συρρίκνωση. Και από ετών έχω κάνει τον κακό προφήτη τότε που όλοι εκφράζανε το ευχολόγιο για επιμήκυνση εγώ έλεγα τουλάχιστον μη συρρίκνωση.
TDN: Ποιές είναι οι δυνατότητες του εσωτερικού τουρισμού σε σύγκριση με τη διεθνή αγορά;
Σ.Γ.: Ο εσωτερικός τουρισμός έχει τη δυναμικότητα του αλλά μη ξεχνάμε ότι το ευρώ επέφερε μεγάλο πλήγμα κυρίως από τη μέση κοινωνική τάξη και κάτω. Βέβαια αυτό έγινε και σε άλλα άλλα κράτη της ευρωζώνης σε βαθμό μάλιστα που τείνει να εξαφανίσει τη μέση κοινωνική τάξη.
Ανταγωνιστικότητα – Επενδύσεις
TDN: Πόσο ανταγωνιστικό είναι το τουριστικό προϊόν της περιοχής σας στη διεθνή τουριστική αγορά; Πόσο και πως μπορεί να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της περιοχής σας;
Σ.Γ.: Η ανταγωνιστικότητα του τουριστικού προϊόντος τόσο στη δική μας περιοχή όσο και γενικότερα, μπορεί να βελτιωθεί με οργανωμένη προβολή και διαφήμιση που μπορεί να βασίζεται σε σωστή μελέτη μάρκετινγκ, πρόβλημα το οποίο παρατηρείται με ελάχιστες εξαιρέσεις σε όλες τις τουριστικές περιοχές της χώρας μας. Το να αποκτήσει ένας τουριστικός προορισμός ταυτότητα-image πάνω στο οποίο θα κτίσει τη προβολή του, τις δημόσιες σχέσεις του, και την στόχευση του, τόσο στις αγορές που ήδη έχει όσο και σε αυτές που μπορεί να διεισδύσει είναι εκ των ων ουκ άνευ. Επίσης, οι υποδομές παρουσιάζουν μεγάλο έλλειμμα έναντι όλων των ανταγωνιστικών χωρών αλλά και οι εγκαταστάσεις μας πλέον είναι αναχρονιστικές. Για π.χ. οι τάσεις σήμερα της μάζας του τουρίστα επισκέπτη είναι οι διακοπές σε ξενοδοχείο 3 και 4 αστέρων και all inclusive. Οι ανταγωνίστριες χώρες διαθέτουν τέτοιες μονάδες, οι οποίες είναι φτιαγμένες από την αρχή για τέτοιου είδους υπηρεσίες, ενώ εμείς αντιθέτως αναγκαστικά μετατρέπουμε τις από δεκαετιών υφιστάμενες μονάδες σε all inclusive οι οποίες εκ των πραγμάτων σε καμία περίπτωση δεν μπορούν πλησιάσουν τις μονάδες των ανταγωνιστικών χωρών.
Το all inclusive ξεκίνησε σαν μια απάντηση στην εξωξενοδοχειακή αύξηση του κόστους ζωής, γιατί παρέχει τη δυνατότητα στο τουρίστα όχι μόνο να προσδιορίσει τον ακριβή προϋπολογισμό των διακοπών του, αλλά και να περιορίσει και το αυτό κόστος. Επίσης έγινε και ένας μοντέρνος ‘τρόπος διακοπών΄.
TDN: Ποιες μορφές τουρισμού ή είδη καταλυμάτων παρουσιάζουν επενδυτικό ενδιαφέρον στην περιοχή σας; Πού προσανατολίζονται οι περισσότερες τουριστικές επενδύσεις στην περιοχή σας; Με ποιο τρόπο και σε τι βαθμό το Β’ και Γ’ ΚΠΣ αλλά και τα υπόλοιπα προγράμματα επιδοτήσεων έχουν συμβάλει στην αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του τουριστικού προϊόντος και των τουριστικών επιχειρήσεων στην περιοχή σας;
Σ.Γ.: Αναμφίβολα τα προγράμματα και ο αναπτυξιακός νόμος το ΠΕΠ και το ΕΠΑΝ έχουν συμβάλει στην αισθητή βελτίωση των καταλυμάτων, αλλά αυτό τελικά δεν αρκεί διότι όπως είπαμε και παραπάνω γίνεται εντονότερο το πρόβλημα της ανομοιογένειας του τουριστικού μας προϊόντος. Θα πρέπει να υπάρχει βελτίωση σε όλη την πυραμίδα παροχής υπηρεσιών στον τουρίστα επισκέπτη (κράτος, αυτοδιοίκηση, ιδιωτικός τομέας).
Τα είδη των καταλυμάτων που εμφανίζουν ζήτηση είναι οι μονάδες 3 και 4 αστέρων. Δυστυχώς λόγω γραφειοκρατικών εμποδίων και κόστους εγκατάστασης και λειτουργίας, η πλειοψηφία των καταλυμάτων είναι φτιαγμένα για να μην παρέχουν υπηρεσίες ώστε να μην έχουν υψηλό κόστος λειτουργίας. Δηλαδή όταν ακόμα και σήμερα φτιάχνουμε ενοικιαζόμενα δωμάτια ή διαμερίσματα ή βίλες ακόμα και με πισίνα ή ακόμα και τα δήθεν αγροτουριστικά επειδή αυτά τα καταλύματα δεν έχουν όπως προείπαμε λειτουργικό κόστος άρα πάσχουν τρομακτικά στην παροχή υπηρεσιών, πώς είναι δυνατό να σταθούμε στον ανταγωνισμό και στη σημερινή συμπεριφορά του τουρίστα όπως ποιο πάνω περιγράψαμε.
Συνεργασία με κράτος και τοπική αυτοδιοίκηση
TDN: Είστε ικανοποιημένος από την συνεργασία σας με τους φορείς του Κράτους και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης; Πώς κρίνετε τις ενέργειες και πρωτοβουλίες της τοπικής αυτοδιοίκησης για την τουριστική ανάπτυξη και την τουριστική προβολή και προώθηση της περιοχής σας; Λειτουργεί αποτελεσματικά η νομαρχιακή επιτροπή τουρισμού στην περιοχή σας; Λειτουργεί ανταποδοτικά το εισπραττόμενο τέλος παρεπιδημούντων; Πόσο και πώς πιστεύετε ότι θα μπορούσαν να βελτιωθούν;
Σ.Γ.: Εδώ είναι ένα από τα μεγάλα προβλήματα του ελληνικού τουρισμού αλλά και του Έλληνα πολίτη. Θα ήμουν σε ευχάριστη θέση αν μπορούσα να διαψεύσω τον «Συνήγορο του Πολίτη». Ο οποίος στις ετήσιες εκθέσεις του καταχωρεί την τοπική αυτοδιοίκηση σαν δυνάστη του Έλληνα πολίτη. Πολλοί «άρχοντες» ξεχνούν ότι καλούνται να υπηρετήσουν τον πολίτη και κινούμενοι μέσα στο ότι δεν υπάρχει πλαίσιο ελέγχου και προπάντων επιβολής τιμωρίας όχι μόνο δεν πραγματώνουν το σκοπό της αυτοδιοίκησης που είναι η αμεσότερη δημοκρατία και ο καλύτερος δυνατόν συντονισμός και προγραμματισμός έργων και υπηρεσιών, αλλά γίνονται όπως τα περιγράφουν οι εκθέσεις του Συνηγόρου του Πολίτη.
Το κακό επίσης είναι ότι επάνω που κάποια νομαρχιακή θητεία μπαίνει στο νόημα του τουρισμού και στην συναίσθηση της ευθύνης της αλλάζει και τότε ξανά γυρίζουμε πάλι στις «παιδικές αρρώστιες».
Βέβαια υπάρχουν και οι εξαιρέσεις όσο και αν είναι ελάχιστες όπου οι Δήμοι, που στην πλειοψηφία τους έχουν τεράστια έσοδα από τον τουρισμό, πρωτοστατούν στην προβολή και προώθηση του τουριστικού προϊόντος της περιοχής τους όπως π.χ. στην Ρόδο. Ενώ άλλοι από το έσοδα του τουρισμού όχι μόνο τα ρίχνουν στις μαύρες τρύπες τους αλλά με την εκμίσθωση των παραλιών εκτινάσσουν το κόστος ζωής του τουρίστα προς τα πάνω δηλ. όταν εκμισθώνουν κάποια τετραγωνικά μέτρα παραλίας αντί εκατομμυρίων τότε ο εκμισθωτής εκμισθώνει την ομπρέλα και την ξαπλώστρα ακριβότερες ακόμα και από το τι πληρώνει ο τουρίστας το δωμάτιο του.
Για να μην αναφερθούμε στα προσφερόμενα είδη φαγητό, αναψυκτικά κτλ. Εδώ θα πρέπει να μπουν αυστηρότερες προδιαγραφές και κριτήρια στις δημοπρασίες των παραλιών αλλά πρωτίστως να μπει οροφή στις υπηρεσίες που υπάρχουν στον καταναλωτή. Η Νομαρχίες δε παρότι είναι υπεύθυνες για τη χάραξη και άσκηση της τουριστικής πολιτικής στο Νομό τους δεν έχουν πόρους πλην αυτών των οποίων δίνει κάθε χρόνο το υπουργείο Ανάπτυξης. Εδώ λοιπόν θα πρέπει αφ΄ ενός μεν να διευρυνθεί η βάση των τελών σε όλες τις επιχειρήσεις (σήμερα μόνο πληρώνουν τα καταλύματα και τα επισιτιστικά καταστήματα) και να γίνει ορθολογικότερη διάθεση των κονδυλίων αυτών για δράσεις προβολής και μελέτης μάρκετινγκ κάθε περιοχής.
Τεχνολογία
TDN: Οι κρατήσεις μέσω internet αυξάνονται διεθνώς. Μπορεί το internet να λειτουργήσει ως ένα ισχυρό κανάλι προβολής και πωλήσεων των ελληνικών ξενοδοχείων σε Ελλάδα και εξωτερικό ή σε κάθε περίπτωση οι tour operators θα εξακολουθήσουν να είναι το κύριο κανάλι πωλήσεων;
Σ.Γ.: Είναι γεγονός ότι το internet σε συνάρτηση με τους low cost carriers έχουν φέρει μια επανάσταση στον τρόπο διακοπών του καταναλωτή ο οποίος κάθεται στον Η/Υ και δημιουργεί το πακέτο διακοπών του με τρόπο συναρπαστικό όπως θέλει αυτός (dynamic packaging) αλλά, όπως προείπαμε, η χώρα μας έχει μεγάλο έλλειμμα αεροπορικών δικτύων. Παρά ταύτα οι Έλληνες ξενοδόχοι θα πρέπει να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα και να μπορούν να δεχθούν ηλεκτρονικές κρατήσεις. Βέβαια οι tour operators θα συνεχίσουν για αρκετό ακόμα διάστημα να έχουν το κύριο κανάλι πωλήσεων.
Εδώ εμφανίζεται και η ανυπαρξία στρατηγικής αερομεταφορών της χώρας μας, η οποία θα πρέπει άμεσα να δώσει κίνητρα στους αερομεταφορείς.
Η συντακτική ομάδα του TravelDailyNews Greece & Cyprus διαθέτει πάνω από 35 χρόνια εμπειρία σε Β2Β τουριστική ειδησεογραφία καθώς επίσης και σε θέματα marketing και επικοινωνίας.
