Invisible Hotel
Ακροβατώντας ανάμεσα σε πραγματικό και φανταστικό
Θεσσαλονίκη 21 Νοεμβρίου 2005
Στο ελληνικό τοπίο το νέο ξενοδοχείο αναλαμβάνει μια επανόρθωση. Επανόρθωση από τη χαοτική εικόνα της πόλης, από την αισθητική παραφωνία, από την αστική βοή. Το νέο ξενοδοχείο αναλαμβάνει μια καίρια αναθεώρηση και ως προς βαθιά εδραιωμένες αντιλήψεις:
H αστική πολυτέλεια είχε με κεκτημένη ταχύτητα ταυτιστεί με νεοκλασσικά ξενοδοχεία και τα ξενοδοχειακά καταφύγια με παραδοσιακούς ξενώνες. Είναι σε αυτό το κλίμα που το design ξενοδοχείο έχει μόλις αρχίσει να κάνει τα πρώτα του δειλά βήματα, όντας ίσως η μόνη ευκαιρία η ιδιωτική πρωτοβουλία να αποδώσει (τα ιδιαίτερα δυσεύρετα) κτίρια δημόσιας κλίμακας μέσα στη πόλη.
Διεθνώς το design ξενοδοχείο έχει γίνει ένας μαγνήτης που συγκεντρώνει ένα ιδιαίτερα ενημερωμένο κοινό επισκεπτών αλλά και την επιμέλεια των κορυφαίων αρχιτεκτόνων και designers . Τα εντυπωσιακά ξενοδοχεία που σχεδιάστηκαν από τον Philippe Starck και τον Antonio Citterio μέχρι τους Jean Nouvel , Rem Koolhaas και Herzog & de Meuron , δημοσιοποίησαν εκείνο που οι δημιουργοί τους θεώρησαν την ιδανική κατοικία ενός ατόμου.
Tο design ξενοδοχείο έχει μόλις αρχίσει να κάνει τα πρώτα του βήματα. Ποιο ξενοδοχείο συνοψίζει τον μοντέρνο τρόπο ζωής, ποιο προσφέρει μια νέα εμπειρία; Τι είναι εκείνο που θα έκανε ένα ξενοδοχείο της Αθήνας να μπει στον παγκόσμιο χάρτη του design ; Μπορεί η αρχιτεκτονική να συμβάλει ουσιαστικά στην εμπειρία ενός ξενοδοχείου που ως τώρα αντιμετωπίζεται με την απλή εισαγωγή επίπλων design μέσα σε υπάρχοντα κελύφη; Μπορεί να δώσει η αρχιτεκτονική κάτι το διαφορετικό;
Την απάντηση θα δώσουν οι 10 συμμετέχοντες αρχιτέκτονες στην έκθεση Invisible Hotel , η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 21 Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, στο Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας (6 ο χλμ Οδού Θεσσαλονίκης- Θέρμης, τηλ 2310 – 483 000).
Έναυσμα για την έκθεση αποτέλεσε η διεθνής άνοδος των μπουτίκ hotels και των design hotels, τα οποία έχουν την υπογραφή κορυφαίων ονομάτων της αρχιτεκτονικής και του design.
Οι στόχοι της έκθεσης , είναι να μάθει τι σκέφτονται οι 10 συμμετέχοντες – αρχιτέκτονες, να οργανωθεί, να προβληθεί και να προωθηθεί το όραμα της design αρχιτεκτονικής τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό και να μάθουν οι δημιουργοί να δέχονται την κριτική.
Συγκεκριμένα η έκθεση θα περιλαμβάνει 10 ξεχωριστά ξενοδοχεία, που σχεδίασε ο κάθε αρχιτέκτονας, τα οποία άλλοτε είναι τοποθετημένα στον Ισθμό της Κορίνθου, άλλοτε στην Ομόνοια, άλλοτε στην Β. Σοφίας, κτλ. . ώστε να δείχνουν το χώρο και να τον εξηγούν καλύτερα στον πελάτη.
Για την έκθεση οι 10 αρχιτέκτονες, κλήθηκαν να σχεδιάσουν το ξενοδοχείο των ονείρων τους, με αποτέλεσμα η έκθεση να αποτελεί γεγονός μοναδικό για τα Ελληνικά αρχιτεκτονικά δρώμενα .
Η έκθεση Invisible Hotel προσκαλεί αυτή τη νέα γενιά αρχιτεκτόνων να κάνουν ορατό εκείνο που ως τώρα παρέμενε αόρατο. Δίνει έμφαση σε ποιότητες του χώρου που θα ξεπερνάνε το ορατό, ποιότητες που γίνονται ολοένα και περισσότερο (ταξιδιωτικός) προορισμός. Επανεξετάζει το ξενοδοχείο ως το κτίριο μεταίχμιο ανάμεσα στην ιδιωτική πρωτοβουλία και τη δημόσια χρήση (όντας το «δημόσιο» σπίτι).
Δύο έγκυρες επιτροπές αξιολόγησαν τις προτάσεις των αρχιτεκτόνων, απονέμοντας αντίστοιχα βραβεία.
Συγκεκριμένα:
1ο Βραβείο: Νικόλας Τραβασάρος SIN HOTEL
2ο Βραβείο: Πάνος Νικολαϊδης, Έρρικα Προτέστου ROOM SERVICE
3ο Βραβείο: Γιάννης Αίσωπος INVISIBLE BASE
Την επιτροπή της Ελλάδας αποτέλεσαν, κατά αλφαβητική σειρά, οι: ¶γγελος Αγγελόπουλος Interior designer, Σταύρος Ανδρεάδης Πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Κωστής Γεωργίου Zωγράφος-γλύπτης, Στέλιος Δήμου Αρχιτέκτων, Τάσος Ζέππος Aρχιτέκτων, Δάκης Ιωάννου Eπιχειρηματίας και συλλέκτης έργων τέχνης, Μπάμπης Ιωάννου Aρχιτέκτων, Νίκος Κτενάς Aρχιτέκτων, Βασίλης Μπασκόζος Aρχιτέκτων, Χάρρυ Μπουγαδέλλης Aρχιτέκτων, Δημήτρης Ποτηρόπουλος Aρχιτέκτων, Αλέξανδρος Τομπάζης Aρχιτέκτων. Τη διεθνή επιτροπή αποτέλεσαν οι αρχιτέκτονες: o Roman Delugan, ο Juergen Mayer και ο Joel Sanders.
Μία από τις προκλήσεις που μπήκαν στους συμμετέχοντες αρχιτέκτονες ήταν το Invisible Hotel ως κάτι που είχε παραμείνει ως τώρα αόρατο, κάτι που δεν υπήρχε.
Σε πρώτο λοιπόν επίπεδο πράγματι, στο Invisible Hotel οι αρχιτέκτονες ερευνούν και πειραματίζονται με νέα καινοτομικά σχήματα.
Στην πρόταση του Ν. Τραβασάρου τα πολυτελή δωμάτια ως οργανικές, άλιεν γέφυρες πάνω από τον ισθμό της Κορίνθου, διαφυλάσσουν μέχρι τελευταία στιγμή τον ίλιγγο μιας μαγευτικής θέας.
Η εξίσου τολμηρή πρόταση του Π. Νικολαϊδη και της Έ. Προτέστου για ένα οργανικό ξενοδοχείου που «πετάει» σαν στέγαστρο πάνω από την πλατεία Ομόνοιας, με λουλούδια τυπωμένα πάνω του, απαντά σαρδόνια στα «αιτήματα» για την πιο συζητημένης πλατείας της Αθήνας.
Το κυματιστό ξενοδοχείο Μπλε Κύμα (του Α. Αγγελιδάκη) γίνεται ένα ανάγλυφο σουρεαλιστικό τοπίο.
Τα εντυπωσιακά γλυπτικά τοιχώματα στην πρόταση της Σ. Μέρμηγκα και του Β. Ραβανού, εφάμιλλα με τις τελευταίες αρχιτεκτονικές εξελίξεις διεθνώς, απαλλάσσουν από το ορθοκανονική γεωμετρία, δίνοντας μια ρευστή εμπειρία ενός χώρου που θα μείνει αξιομνημόνευτος στους πελάτες του.
Μια δεύτερη πρόκληση είχε να κάνει με το πώς ο πελάτης βλέπει τους άλλους μέσα στο νέο ξενοδοχείο.
Αρκετές συμμετοχές δείχνουν πώς το γνωστό «Don’t Disturb» δίνει τη θέση του σήμερα σε μικρές οπτικές παρενοχλήσεις. Φαίνεται ότι η οπτική παρενόχληση θα ακολουθούσε με μικρή μόνο διαφορά την ακουστική παρενόχληση που έχει θεσμοθετήσει πια το κινητό τηλέφωνο. Το ότι η πραγματική μας θέση μέσα στον χώρο προδίδεται πια συστηματικά μέσω κινητού, δημιουργεί -σχεδόν αυτόματα- μια συμπληρωματική ανάγκη οπτικής επιβεβαίωσης της θέσης μας.
Σε μεγάλο βαθμό οι προτάσεις της έκθεσης Invisible Hotel σχολιάζουν αυτήν την οπτική επιβεβαίωση θέσης. Μια επιβεβαίωση όμως που δεν γίνεται πια στο επίπεδο του λόμπι του ξενοδοχείου αλλά περνάνε πια στο πιο ιδιωτικό τμήμα του ξενοδοχείου, στο ίδιο το δωμάτιο. Από την κοινωνικά προβλέψιμη συμπεριφορά του λόμπι όπου το υποκείμενο ποζάρει, περνούμε στην απρόβλεπτη ιδιωτική συμπεριφορά του δωματίου, στα στιγμιότυπα της ιδιωτικής ζωής.
Από τη σκηνή του θεάτρου, στα πλατό του reality . Για αυτό και παρατηρεί κανείς σε πολλές από τις συμμετοχές (Π. Δραγώνας και Β. Χριστοπούλου, Θ. Χοχλιδάκης, Γ. Αίσωπος, Χ. Λουκοπούλου , Η. Μπερτάκη και Κ. Πανυγήρης) ότι είναι τα δωμάτια και όχι κάποιος κοινόχρηστος χώρος υποδοχής που αποτελεί το κέντρο ενδιαφέροντος, το πεδίο της ματιάς, ο προμαχώνας της παρατήρησης.
Στη πρόταση που σχεδίασαν ο Π. Δραγώνας και η Β. Χριστοπούλου, ένα τεχνητό φαράγγι στις πλευρές του οποίου αντικριστά δωμάτια με ιδιωτικές spa δίνουν την αφορμή για χιτσκοκικές παρακολουθήσεις πάνω από την κεντρική πισίνα.
Στο ξενοδοχείο Αόρατη Βάση (του Γ. Αίσωπου) όπου οι πελάτες παρακολουθούν και παρακολουθούνται αδιάκοπα, μιας και βρίσκονται στον ακάλυπτο ενός οικοδομικού τετραγώνου εξοπλισμένοι με κάμερες και ημιδιαφανείς τοίχους που προδίδουν τις εικόνες από τα βίντεο που βλέπουν.
Μερικές μάλιστα φορές αυτός ο προμαχώνας γίνεται απόλυτα αυτόνομος (Ε. Χωρίτη) αποκλείοντας πλήρως την επαφή με άλλους. Η ακουστική παρενόχληση του κινητού φέρνει την απόλυτα αντίθετη αντίδραση –κάθε πελάτης παραλαμβάνει τα αγαθά του μέσα από μικρούς ατομικούς ανελκυστήρες.
Στην Ε. Κωστίκα το λόμπι με τις παροχές του έχει μοιραστεί στα δωμάτια για ιδιωτική χρήση: αφήνουν τους πελάτες να ενδώσουν απερίσπαστοι σε πολυτελείς παροχές ανά όροφο- η απόλαυση μιας πολυτέλειας δεν είναι κάτι που θα πιστοποιήσουν οι άλλοι σε έναν δημόσιο χώρο είναι καθαρά προσωπική υπόθεση…
Στην πρόταση του Π. Νικολαϊδη και της Έ. Προτέστου ο προμαχώνας αυτός γίνεται ένα παρατηρητήριο πάνω από μια πολυσύχναστη πλατεία, ένα ομόκεντρο σύστημα από δωμάτια-κελιά ενός πανόπτικου όπου ο οπτικός έλεγχος γίνεται (αντί από ένα κεντρικό σημείο) προς τα έξω, προς την πλατεία.
Ένα αντίστοιχο πανόπτικο, ξεδιπλωμένο και επίπεδο προτείνει ουσιαστικά και η πρόταση του Α. Αγγελιδάκη, προσφέροντας μια αναπάντεχη διαφάνεια σε όσους πελάτες βρίσκονται στα δωμάτια. Η περιήγηση μας στο κυματιστό του τοπίο («ένας τουριστικός προορισμός») γίνεται ένας συνεχής έλεγχος πληρότητας των δωματίων και επιτήρησης της δραστηριότητας σε αυτά.
Στους Χ. Λουκοπούλου,Η. Μπερτάκη και Κ. Πανυγήρη, η πισίνα του ξενοδοχείου που επιμελώς κρύβεται από τις ματιές των περαστικών καταμερίζεται σε ένα σύστημα από ιδιωτικές πισίνες που στέκονται στην πρόσοψη του ξενοδοχείου –η αθηναϊκή πρόσοψη των μπαλκονιών στην οποία η ζωή έχει εξατμιστεί προ πολλού, γίνεται στο έργο αυτό μια ζωντανή υποθαλάσσια τοιχογραφία, ένα διάγραμμα που προδίδει τη δραστηριότητα των πελατών του ξενοδοχείου.
Η μετάθεση της (οπτικής) δραστηριότητας από το λόμπι στο ίδιο το δωμάτιο, καμιά φορά και η απουσία του λόμπι (Π. Δραγώνας και Β. Χριστοπούλου, Γ. Αίσωπος, Ε. Χωρίτη) μοιάζει να μην είναι καθόλου τυχαία.
Ο πειραματισμός που από την αρχή ενθαρρύνθηκε για τις συμμετοχές της έκθεσης Invisible Hotel είτε ήταν μορφολογικός είτε ήταν προγραμματικός και κοινωνιολογικός, γίνεται σημαντικός και για έναν πρόσθετο λόγο. Το ξενοδοχείο που είναι ένα εφήμερο σπίτι διατηρεί έναν διακεκριμένο, προφητικό ρόλο: είναι το ίδιο ένα πείραμα γύρω από τις συνήθειες μας, μια συνολική έκφραση της κουλτούρας μας.
Και εμείς, περιτριγυρισμένοι από αντικείμενα και χώρους που δεν μας ανήκουν, σε μια πόλη που γνωρίζουμε πιθανά μόνο επιφανειακά, είμαστε δεκτικοί στο νέο, στο ξενοδοχείο ως διαμεσολαβητή της πρωτοπορίας. Πολύ πριν λοιπόν υιοθετήσουμε στο ίδιο μας το σπίτι τις απόψεις των συμμετεχόντων της έκθεσης, πολύ πριν απολέσουμε τα design έπιπλα, τα φετίχ με τις αναγνωρίσιμες υπογραφές και τις αναφορές στην παράδοση, έχουμε ήδη προβληματιστεί, γνωρίζοντας ενδόμυχα ότι κάποια στιγμή το όραμα τους θα το ξανασυναντήσουμε, εκείνη τη φορά εξοικειωμένο
