Τουριστική εκπαίδευση
Προβληματισμοί και απόψεις για την αναβάθμισή της
Η τουριστική εκπαίδευση στην Ελλάδα σαν έννοια είναι πολυσυζητημένη και πολυερμηνευμένη, και μάλιστα πάντα με διαφορετικό τρόπο, από διάφορους φορείς, κυβερνητικούς και μη, οι οποίοι συχνά κάνουν λόγο για αναγκαίες και ριζικές αλλαγές στη δομή της, που τις περισσότερες φορές όμως δεν υλοποιούνται και αν τελικά υλοποιηθούν διατηρούνται σε ισχύ για μικρό χρονικό διάστημα.
Το ερώτημα όμως που γεννιέται σήμερα, ενόψει και των γενικότερων καταστάσεων που έχουν προκληθεί και έχουν αλλάξει τα δεδομένα, είναι κατά πόσο μπορεί η σημερινή τουριστική εκπαίδευση, υπό τη παρούσα της μορφή, να δώσει στην αγορά εξειδικευμένα στελέχη, γνώστες του ιδιάζοντα τουριστικού τομέα, ικανά ώστε να δώσουν λύσεις στις κρίσεις που περνάει σήμερα το παγκόσμιο τουριστικό προϊόν (σεισμός, τσουνάμι, τρομοκρατία, ανταγωνισμός) και τελικά να μπορέσουν να αναδείξουν το ελληνικό (προϊόν) διεθνώς, μέσω ενός μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού. Βέβαια θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι αυτός ο προβληματισμός αφορά στο σύνολο της ελληνικής εκπαίδευσης. Ως αποτέλεσμα του ευρύτερου προβλήματος έρχεται συνεπώς και το θέμα της τουριστικής εκπαίδευσης.
Στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης κοινωνίας, που ζούμε σήμερα και που πολεμά κατά πολλούς τη διαφορετικότητα, έχει γίνει πλέον κοινή πεποίθηση σε όλους ότι δεν αρκούν πια η Ακρόπολη, τα ελληνικά νησιά, το ρομαντικό ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης, οι μαγευτικές παραλίες της Χαλκιδικής και οι χαμογελαστοί και φιλόξενοι συμπατριώτες μας για να προσελκύσουμε τουρίστες στην Ελλάδα. Έτσι, όλοι σήμερα κάνουν λόγο για την αναγκαία πλέον ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών μας, αλλά πολύ σπάνια ακούμε προτάσεις για την επίτευξη της και ακόμη σπανιότερα βλέπουμε τη θέσπιση αποφασιστικών κυβερνητικών μέτρων για την εφαρμογή της. Βέβαια, από την άλλη, αξίζει να επισημανθεί ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία (τόσο επιχειρήσεων, όσο και φορέων) εδώ και χρόνια ‘βάζει το λιθαράκι’ της στην τουριστική εκπαίδευση της χώρα μας με διάφορες μορφές, άλλες εκ των οποίων είναι επιτυχημένες και άλλες όχι.
Επιπρόσθετα, μιλώντας κανείς για στροφή στον ποιοτικό τουρισμό, όπως το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, διαπιστώνει ότι λείπει ο κοινός στόχος, καθώς η ποιότητα είναι κάτι υποκειμενικό και δύσκολα αντιληπτό από τη πλειοψηφία. Χρειάζονται επιστήμονες, να καταδείξουν στους επαγγελματίες και στους φορείς, τον τρόπο μεταστροφής του ελληνικού τουρισμού προς την ποιότητα, ενώ παράλληλα απαιτείται και ένα ποιοτικό μοντέλο, ώστε να ακολουθηθεί, ο σχεδιασμός του οποίου δεν μπορεί να γίνει από τον οποιοδήποτε, παρά μόνο από ομάδα ατόμων εξειδικευμένων σε θέματα τουρισμού.
Συνεπώς, διαπιστώνουμε πως για παροχή ποιοτικών υπηρεσιών απαιτείται και η κατάλληλη εκπαίδευση, της οποίας το διδακτικό προσωπικό θα πρέπει να απαρτίζεται από έμπειρα στελέχη του τουρισμού, που θα έχουν καταφέρει στη καριέρα τους να συνδυάσουν τις θεωρητικές με τις πρακτικές γνώσεις τους και θα έχουν την ικανότητα να διδάξουν στους φοιτητές όχι μόνο τα περιεχόμενα ενός βιβλίου, αλλά και προσωπικά τους βιώματα, ώστε να παραδειγματίζονται οι νέοι και να συλλέγουν εμπειρίες. Η εκπαίδευση ακόμα και η κατάρτιση, αν αυτή γινόταν σωστά δεν φτάνει από μόνη της. Το όλο θέμα δεν είναι τόσο απλό και η λύση του όχι τόσο εύκολη, καθώς οι επαγγελματίες στον τουριστικό κλάδο χρειάζονται να αλλάξουν νοοτροπία, να βάλουν βαθιά μέσα στην καρδιά τους αυτό που κάνουν και να βλέπουν την εξυπηρέτηση του πελάτη και ως λειτούργημα και όχι καθαρά ως κέρδος. Όσο για το θέμα της κατάρτισης και μάλιστα της επαγγελματικής κατάρτισης αυτό βρίσκεται στα χέρια των γνωστών ΚΕΚ, Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης, τα οποία εντελώς ανεξέλεγκτα έχουν ‘χρηστή’ υπεύθυνα για αυτό το ρόλο!! Δεν θα εξετάσουμε πιο βαθιά αυτό τον παράγοντα, θα σας παραπέμψουμε όμως στο άρθρο του κ. Γιάννη Πατέλλη ‘Επιδοτούμενα Προγράμματα Κατάρτισης Τουριστικού Τομέα και Αναβάθμιση Τουριστικού Προϊόντος’, αναφέροντας χαρακτηριστικά μόνο ένα απόσπασμα του: Αν αύριο παρουσιαστεί κάποιος και σας πει ότι είναι ειδικός σε θέματα «Σχεδιασμού τουριστικών πακέτων με διανομή υπηρεσιών με έμφαση στην αξιοποίηση των ολυμπιακών εγκαταστάσεων μετά το 2004 σε συνδυασμό της απασχόλησης με την οικογενειακή ζωή», θα τον προσλάβετε; Και αν καταλάβετε την ειδικότητα του και τον ρωτήσετε που επιμορφώθηκε που αυτά τα θέματα είναι αυτή την στιγμή από τα πιο δύσκολα θέματα και σας απαντήσει ότι είναι απόφοιτος του ΚΕΚ –Ενοριακό Πνευματικό Κέντρο Καματερού, της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου Καματερό, θα τον προσλάβετε;
Αναζητώντας κανείς τους λόγους ‘αποτυχίας’ του σημερινού τουριστικού εκπαιδευτικού συστήματος παρατηρεί πολλά λάθη και κενά, για τα οποία υπεύθυνη δεν είναι πάντα, όπως συνηθίζεται να λέγεται, η Πολιτεία. Μπορεί ένας από τους σημαντικότερους λόγους, κατά τους περισσότερους, να είναι ο κατακερματισμός των αρμοδιοτήτων του σε περισσότερα του ενός Υπουργεία (Παιδείας, Ανάπτυξης, Εργασίας) και οι συχνές αλλαγές, που επιδέχεται, όπως άλλωστε και το γενικότερο εκπαιδευτικό σύστημα, ευθύνες όμως υπάρχουν ωστόσο και στον καθένα εμπλεκόμενο με τον τουρισμό ιδιώτη ή φορέα.
Κύρια πηγή των περισσότερων προβλημάτων στον τουριστικό κλάδο παραμένει η ελλιπής παροχή γνώσης και κατάρτισης, καθώς κοιτώντας κανείς το σύστημα διαπιστώνει μετά λύπης του ότι στην Ελλάδα, μια χώρα που θέλουμε να πιστεύουμε ότι φημίζεται για τον τουρισμό της, αν και τα παγκόσμια επίσημα στοιχεία δείχνουν μια συνεχή πτώση στις αφίξεις τουριστών της (WTO), δεν υπάρχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση σε επίπεδο προπτυχιακό, παρά μόνο μεταπτυχιακό. Ένα σημαντικό κενό του συστήματος, που έχει σαν αποτέλεσμα την έξοδο πολλών φοιτητών για σπουδές στο εξωτερικό ή τη συσσώρευση χιλιάδων φοιτητών στα ΤΕΙ της χώρας, η εισαγωγή στα οποία απαιτεί έναν ιδιαίτερα μικρό βαθμό απολυτηρίου Ενιαίου Λυκείου, με αποτέλεσμα το πτυχίο τους να μην θεωρείται αντάξιο των σχολών του εξωτερικού.
Στην προσπάθεια μας να ‘ξετυλίξουμε’ το κουβάρι της τουριστικής εκπαίδευσης και να επισημάνουμε κάποια ‘κενά’ απευθυνθήκαμε σε ορισμένους επαγγελματίες της αγοράς, εξειδικευμένους στον τομέα τους και τους ζητήσαμε να μας πουν τις προτάσεις τους για την κάλυψη των όποιων κενών και την διόρθωση των όποιων λαθών. Πιο συγκεκριμένα, απευθυνθήκαμε στους κ.κ. Νίκο Σκουλά (Πρόεδρος Trinity International Hospitality Studies, τέως Υπουργός Τουρισμού), Χρήστο Τσεμπερά, (MHCIMA, Director of Operations and Business Development), Τριαντάφυλλο Φέρελη, (Διευθυντής Airline Training Centre) και στην κ. Εύα Μερκουριάδη Howald, (Managing Director Swiss and International Tourism Education Consultancy), οι απόψεις των οποίων είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες και πιστεύουμε ότι πρέπει να ακουστούν.
Η συντακτική ομάδα του TravelDailyNews Greece & Cyprus διαθέτει πάνω από 35 χρόνια εμπειρία σε Β2Β τουριστική ειδησεογραφία καθώς επίσης και σε θέματα marketing και επικοινωνίας.
