Απόψεις
Η εξέλιξη των τουριστικών αφίξεων 2000 – 2005
Συμπληρώνεται μια ενδιαφέρουσα πενταετία για τον Ελληνικό Τουρισμό. Μπαίνοντας στον εικοστό πρώτο αιώνα ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται σ’ ένα μεγάλο σταυροδρόμι. Πρέπει να κάνει νέες επιλογές βασικές. Ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη ή συγκεντρωτική ανάπτυξη ορισμένων τουριστικών πόλεων; Αυτό νομίζω είναι πλέον το βασικό ερώτημα, όπως εξελίσσεται η τουριστική κίνηση και μας δείχνουν και τα αξιόπιστα επίσημα στοιχεία αφίξεων, όσα δημοσιοποιούνται, βάζοντας κατά μέρος υποκειμενικές τυχόν παρατηρήσεις ή εύκολους αφορισμούς ή γενικότητες.
Σήμερα θα ασχοληθούμε με μια σειρά στοιχείων που αφορούν στις τουριστικές αφίξεις με βάση τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, παρμένα από την τελευταία δημοσίευση «Η Ελλάδα σε αριθμούς» καθώς και των επιμέρους στοιχείων αφίξεων σε επιλεγμένα αεροδρόμια της τελευταίας ανακοίνωσης ΙΤΕΠ. Με άλλα λόγια για τα χρόνια 2001 – 2003 θα χρησιμοποιήσουμε στοιχεία ΕΣΥΕ και για 2003 – 2005 την σειρά στοιχείων ΙΤΕΠ, μια και δεν υπάρχουν αλλά δημοσιευμένα αξιόπιστα στοιχεία αφίξεων, έτσι ώστε να έχουμε μια εικόνα για το 2001 – 2005.
1. Διαβάζουμε λοιπόν συχνά «… η αναστροφή της αρνητικής επί σειράν ετών πορείας του ελληνικού τουρισμού». Ποια αρνητική πορεία; Όλο μπροστά πηγαίνει ο τουρισμός όσον αφορά στις αφίξεις με λογικές ετήσιες αυξήσεις ή σταθεροποιητικές τάσεις, ανάλογα και με την συγκυρία. Έτσι ενώ συνήθως η τελευταία αυτή πενταετία αναφέρεται με μια πικρή γεύση υποχώρησης αφίξεων, η στατιστική μας διαψεύδει..
Στο βιβλίο της ΕΣΥΕ «Η Ελλάδα σε αριθμούς» διαβάζουμε σελίδα 19
Αφίξεις τουριστών
(Βεβαίως ακούστηκε και ο αντίλογος ότι τα στοιχεία αυτά, οι αριθμοί κρύβουν και τις αφίξεις Αλβανών. Αύτη την μη επιστημονική και άκρως περίεργη τοποθέτηση οδηγεί ότι θα μπορούσε κανείς να αφαιρέσει αυτούς που νομίζει, διακινδυνεύοντας έτσι αποτελέσματα μη επίσημα. Η αυξητική τάση όμως θα παρέμενε πάντως η ίδια)
Τι μας δείχνουν αυτά τα στοιχεία; Καταρχήν ας θυμηθούμε,11 Σεπτέμβρη 2001 Νέα Υόρκη Δίδυμοι Πύργοι, Μάρτης – Απρίλης πόλεμος Ιράκ, καλοκαίρι – και συνεχεία επιδημία SARS, μετέπειτα επιδημία τοπική κοξακι, βομβιστικές ενέργειες στην συνεχεία Μαδρίτη, Μπαλί κλπ. Οι χρονιές 2001 – 2003 ήταν χρονιές πολύ δύσκολες για τον τουρισμό διεθνώς. Επομένως:
1.1. Ο Ελληνικός Τουρισμός κάτω από αυτές τις συνθήκες πήγε πολύ καλά, άντεξε, φτάνοντας μάλιστα το 2002 κατά την ΕΣΥΕ σε 14.918.177 τουρίστες.
1.2. Αλλού θα πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία αρνητικών εντυπώσεων, όχι στις αφίξεις, πιθανά στην αλλαγή νοοτροπίας των τουριστών, στις διανυκτερεύσεις, στην οικονομική συγκυρία, στο τι ξοδεύουν κ.λ.π.. Όχι όμως στις συνολικές αφίξεις, που με βάση την ομοιόμορφη στατιστική μεθοδολογία της σειράς των στατιστικών στοιχείων και δελτίων της ΕΣΥΕ είναι σταθερά ανοδική.
1.3. Μήπως όμως το προϊόν έφτασε στην οριακή του απόδοση; Μήπως οι tour operators ανεβοκατεβάζουν επί μέρους προορισμούς, ευνοώντας μια την Ζάκυνθο, άλλοτε την Κεφαλονιά, κ.λ.π., δημιουργώντας την εικόνα πτώσης επιμέρους προορισμών την μια χρόνια εδώ την άλλη εκεί; Ας δούμε τα επιμέρους στοιχεία.
2. Ανάλυση αφίξεων σε επιμέρους αεροδρόμια
Διαβάζουμε στη ανάλυση ΙΤΕΠ 26 –11 -2005 «Με εξαίρεση τα δύο μεγάλα αστικά κέντρα και τις γύρω περιοχές, η τουριστική εξέλιξη στην περιφέρεια δεν είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική. Τα νησιά του Ιονίου, με ασθενή εξαίρεση την Κέρκυρα (+3,3%), έχουν πραγματοποιήσει μη οριακές μειώσεις (Κεφαλονιά -7,4% και Ζάκυνθος -5,1%1) για το 10μηνο Ιαν. – Οκτωβρίου. Παρόμοια εξέλιξη σημειώθηκε και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Σάμος -16,9%, Μυτιλήνη -4,7%). Η Ρόδος για το 10μηνο 2005 σημείωσε αύξηση της τάξεως του 4,3% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2004, ενώ η Κως παρουσίασε μείωση της τάξεως του -3,2%. Στην Κρήτη η κατάσταση είναι καλύτερη, αφού τόσο στο Ηράκλειο όσο και στα Χανιά σημειώνεται αύξηση των αφίξεων της τάξεως του 6,3% και 4,3%, αντιστοίχως, για το 10μηνο του 2005 σε σχέση με το 10μηνο του 2004».
|
Ιανουάριος – Οκτώβριος |
|||
|
ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ |
2004 |
2005 |
% 05/04 |
|
ΑΘΗΝΑ *(1) |
3.325.164 |
3.627.997 |
9,1 |
|
ΖΑΚΥΝΘΟΣ (1) |
453.734 |
430.414 |
-5,1 |
|
ΗΡΑΚΛΕΙΟ |
1.880.432 |
1.999.546 |
6,3 |
|
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ* |
970.603 |
1.009.467 |
4 |
|
ΚΕΡΚΥΡΑ |
823.867 |
850.935 |
3,3 |
|
ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ |
154.816 |
143.361 |
-7,4 |
|
ΚΩΣ |
627.126 |
606.874 |
-3,2 |
|
ΜΥΤΙΛΗΝΗ |
69.678 |
66.400 |
-4,7 |
|
ΡΟΔΟΣ |
1.165.559 |
1.215.892 |
4,3 |
|
ΣΑΜΟΣ |
120.094 |
99.787 |
-16,9 |
|
ΧΑΝΙΑ |
531.838 |
554.722 |
4,3 |
|
ΧΙΟΣ |
15.466 |
13.389 |
-13,4 |
|
ΣΥΝΟΛΟ |
9.152.805 |
10.618.784 |
4,7 |
|
* Συνολικές πτήσεις εξωτερικού. (1) Ιαν.-Σεπτ. |
|||
Αν συμπληρώσουμε αυτόν τον πίνακα με την εξέλιξη των αφίξεων των αναφερόμενων αεροδρομίων με τα επιμέρους στοιχεία ΕΣΥΕ 2001 – 2003 έχουμε μια συνολική εικόνα 2001 – 2005.
2.1. Με βάση την πιο πάνω ανάλυση ΙΤΕΠ, έχουμε μια οριακή αύξηση στο σύνολο της τάξης 4,7% και αν αφαιρέσουμε τις αφίξεις αεροδρομίων Αθηνάς και Θεσσαλονίκης την οριακή αύξηση 2,3%!!!! Στην ουσία και παρά τους Ολυμπιακούς και την μεγάλη προβολή των Αγώνων και μετέπειτα φτάνουμε σε μια συνολική εικόνα που έπρεπε, κατά την γνώμη μου πολύ να μας προβληματίσει. Η συνολική οριακή αύξηση 2,3%, μετά από μια χρόνια Ολυμπιακών, των προορισμών αυτών πρέπει πολύ να αναλυθεί και να μας προβληματίσει, εξειδικεύοντας καθένα προορισμό χωριστά.
2..2. Γίνεται σαφές ότι η σειρά των στοιχείων αφίξεων τουριστών ειδικά στο αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης της ΕΣΥΕ 2001 – 2003 δεν μπορεί να συγκριθεί με τα στοιχεία ΙΤΕΠ, αφού ενώ για την ΕΣΥΕ είναι της τάξης 550.000 – 630.000,αν αναφερθούμε στην Θεσσαλονίκη, για το ΙΤΕΠ είναι της τάξης 1.000.000. Εδώ θα παρατηρήσουμε ότι δεν μπορεί μεταξύ 2003 – 2004 να υπερδιπλασιάστηκαν οι αφίξεις εκεί. Η σχετική αναφορά και υποσημείωση στον πίνακα ΙΤΕΠ, ακριβώς δίνει και την διάσταση ότι δηλαδή αναφέρεται το σύνολο αφίξεων, μάλλον δηλαδή Ελλήνων και ξένων. Το ίδιο και για Αθήνα – Ελ. Βενιζέλος. Έτσι θα χρειαστεί ειδικό ξεκαθάρισμα των συνολικών αφίξεων αυτών.
3. Στους επιμέρους προορισμούς και για την κίνηση 2001-2005: Οι μικροί προορισμοί, θα λέγαμε ότι χειροτερεύουν την θέση τους. Η Μυτιλήνη π.χ. από 80.159 το 2001 φτάνει στους 66.400 το 2005, η Σάμος από 149.088 φτάνει στους 99.787 το 2005. Οι μεσαίοι κρατιούνται καλύτερα δεν έχουν τόσο έντονες διακυμάνσεις, η Ζάκυνθος από 470.423 το 2001 φτάνει στα 430.414 το 2005, η Κεφαλονιά από 157.768, το 2001 θα φτάσει 143.361 φέτος. Αντίθετα η Κως δεν θα μπορέσει να πάει πιο ψηλά και από 711.990 το 2001 θα πέσει στις 606.784 το 2005. Τα Χανιά δείχνουν σταθερότητα περί τους 520.000 με τάσεις ανόδου (λόγω μάλλον κορεσμού Ηρακλείου).
4. Οι μεγάλοι προορισμοί, οι ναυαρχίδες. Το Ηράκλειο κρατιέται με ανεβοκατεβάσματα στο διάστημα 2001 – 2005, στην τάξη των 2.000.000, εκτός βεβαίως του 2004. Η Ρόδος μετά και αυτή την δύσκολη χρόνια του 2004 σταθεροποιείται στις 1.230.000.-1250.000 αφίξεις. Αντίθετα η Κέρκυρα χάνει αρκετά από το 2001 στο 2005.
Συμπερασματικά: Καθένας επιμέρους προορισμός για το διάστημα 2001 – 2005 παρουσιάζει τις ιδιαιτερότητες του. Τα δε στοιχεία 2001 – 2005 αεροπορικών αφίξεων, πέρα του γενικού πλαισίου, πρέπει να ερμηνευθούν βασικά σε τοπικό επίπεδο πολύ προσεκτικά και να βγουν τα επιμέρους συμπεράσματα. Μην ξεχνάμε ότι τα στοιχεία αεροπορικών αφίξεων, αποτελούν βεβαίως ένα 70% περίπου του συνόλου, αλλά δεν παύουν να φωτίζουν μια πλευρά της ανάλυσης. Τα στοιχεία 2001 – 2005 πρέπει να μας απασχολήσουν σε βάθος και οι επιμέρους παράμετροι, και πρέπει όλοι να βοηθήσουμε σε αυτό με βάση τα επίσημα στοιχεία 2004 – 2005, που όσο δεν δημοσιοποιούνται βαδίζουμε εντελώς στα τυφλά. Ας αναλύσουμε όμως και νηφάλια τα συνολικά και αναλυτικά στοιχεία μέχρι το 2003. Η ΕΣΥΕ τα δημοσίευσε.
* Ο Γιάννης Πατέλλης είναι τέως πρόεδρος του ΕΟΤ και εμπειρογνώμων του AIEST
