Τελευταία νέα
ΑρχικήΣτήλεςΆρθραΠροώθηση των επισκέψιμων ελαιοτριβείων: η ανάπτυξη του ελαιοτουρισμού στην Ελλάδα
Άρθρο

Προώθηση των επισκέψιμων ελαιοτριβείων: η ανάπτυξη του ελαιοτουρισμού στην Ελλάδα

Ο ελαιοτουρισμός είναι μια μορφή πολιτιστικού τουρισμού που βασίζεται στην εκτίμηση/ενδιαφέρον/αξιολόγηση και εξερεύνηση των ελαιόδεντρων, των ελαιώνων και της παραγωγής ελαιολάδου. Μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές, από την επίσκεψη σε ένα ελαιοτριβείο ή μουσείο μέχρι τη συμμετοχή σε μια συγκομιδή ελιάς ή ένα μάθημα μαγειρικής.

Η Στρατηγική Επικοινωνία -γενικά, αλλά και στο πεδίο του τουρισμού- αποσκοπεί, μεταξύ πολλών άλλων, και στο να αναδείξει όλες εκείνες τις καλές πρακτικές και τα κατάλληλα παραδείγματα που βοηθούν με καίριους τρόπους την ανάπτυξη.

Ειδικότερα, αρχίζει από την ίδια την ιδέα, φροντίζει για τη διάχυση και την κατανόησή της από το ευρύτερο κοινό και κυρίως το άμεσα και λειτουργικά ενδιαφερόμενο, στη συνέχεια αναδεικνύει και αναλύει τις πρακτικές, και τέλος -με διαρκή ενασχόληση και εμβάθυνση σε αυτό- υποδεικνύει τρόπους υλοποίησης στους χώρους ενδιαφέροντος και στους ενδιαφερομένους, άτομα, ομάδες, αλλά και φορείς, ώστε το εγχείρημα να καταστεί λειτουργικό και αποδοτικό.

Η εμπλοκή μας στο πεδίο των πρακτικών αυτών αρχίζει -και το θυμούνται όσοι μας παρακολουθούν- από το 2010. Μπορείτε, αν θέλετε, να διαβάσετε πάλι το άρθρο μας με τίτλο Ταυτότητα και τοπικότητα στην επικοινωνία του τουριστικού προϊόντος: Η περίπτωση της Κορώνης Μεσσηνίας, γραμμένο το 2011, αλλά και ένα άλλο από τα πιο γνωστά άρθρα μας με τίτλο “Οινοτουρισμός: Δυναμικό τουριστικό προϊόν και προοπτική βιώσιμης ανάπτυξης, που γράφτηκε το 2013, διαβάστηκε πολύ, και άνοιξε το δρόμο σε μια σειρά δράσεων και επισκέψεων σε επισκέψιμα οινοποιεία, δραστηριότητα η οποία στηρίχθηκε πολύ από τους οινοποιούς και τα media.

Σήμερα, με όλα τα παραπάνω στις επιστημονικές “αποσκευές” μας, και μετά από μια μακρά περιήγηση σε άλλες χώρες και αγορές, με πολλές νέες εμπειρίες και -το σημαντικότερο- εργαλεία, ερχόμαστε να συνεχίσουμε αυτές και άλλες συναφείς δράσεις με τον ίδιο όμως σκοπό: την προώθηση της χώρας μας και του τουριστικού της προϊόντος. Ήδη το έργο μας στις ΗΠΑ από την 16/5/2022 παρουσίασε ένα project σχετικό με τον ελαιοτουρισμό, μετά από προτροπή φορέων και παραγόντων της διεθνούς τουριστικής αγοράς που γνώριζαν τις παλαιότερες δράσεις μας, προκειμένου να προχωρήσουμε στην εφαρμογή του σε επιλεγμένους προορισμούς, με τους οποίους έχουν αρχίσει ήδη οι επαφές. Προς την κατεύθυνση αυτή, χαρακτηριστική αφορμή για τη σημερινή τοποθέτηση υπήρξε η είδηση από σχετικό δημοσίευμα της υφυπουργού Τουρισμού κας Σοφίας Ζαχαράκη ότι τίθεται σε διαβούλευση μέχρι 2/9/2022 η υπουργική απόφαση για τα επισκέψιμα ελαιοτριβεία. Τα λόγια της κας υφυπουργού, “συνεχίζουμε δυναμικά τις προσπάθειες μας για τον εμπλουτισμό ποιοτικών τουριστικών εμπειριών σε σχέση με την πλούσια ελληνική φύση και τα προϊόντα της αλλά και την στήριξη των παραγωγών που προχωρούν σε εμβληματικές επιχειρηματικές δράσεις!” -όπως είναι φυσικό- μας εκφράζουν απόλυτα, και με δεδομένες και σχετικές δράσεις και επισκέψεις μας σε ελαιοπαραγωγούς χώρες (κατά σύμπτωση, επόμενος σταθμός η Ιταλία στο άμεσα προσεχές διάστημα, όπου και θα υλοποιήσουμε ένα αμερικανικών επιχειρηματικών συμφερόντων project), θα παρουσιάσουμε στο άρθρο αυτό μια προσέγγιση της φιλοσοφίας του ελαιοτουρισμού με έμφαση στην ελληνική περίπτωση:

Ο ελαιοτουρισμός είναι μια μορφή πολιτιστικού τουρισμού που βασίζεται στην εκτίμηση / ενδιαφέρον / αξιολόγηση και εξερεύνηση των ελαιόδεντρων, των ελαιώνων και της παραγωγής ελαιολάδου. Μπορεί να πάρει πολλές διαφορετικές μορφές, από την επίσκεψη σε ένα ελαιοτριβείο ή μουσείο μέχρι τη συμμετοχή σε μια συγκομιδή ελιάς ή ένα μάθημα μαγειρικής. Ο “τουρισμός της ελιάς” μπορεί – υπό μια ευρεία έννοια- να αναχθεί στους ρωμαϊκούς χρόνους, όταν οι άνθρωποι ταξίδευαν για να δουν τα διαφορετικά είδη ελαιόδεντρων που καλλιεργούνταν σε διάφορα μέρη του τότε γνωστού κόσμου. Υπάρχουν μάλιστα μαρτυρίες (όπως πληροφορηθήκαμε σε παλαιότερη επίσκεψη στην Ιταλία) για σχετικό ενδιαφέρον των κατοίκων της Πομπηίας. Αλλά και αργότερα, τον 18ο και 19ο αιώνα, τα ελαιόδεντρα και -κατά συνέπεια- οι χώρες που αυτά φύονταν/καλλιεργούνταν, έγιναν δημοφιλής τουριστικός προορισμός για ανθρώπους από όλη την Ευρώπη, οι οποίοι έρχονταν να δουν τα διαφορετικά είδη ελαιόδεντρων και επίσης να μάθουν για τις διαφορετικές μεθόδους καλλιέργειας/παραγωγής ελιάς και ελαιολάδου. Ο “ελαιοτουρισμός”, κατά τη σύγχρονη πλέον ορολογία, είναι ένα σχετικά νέο φαινόμενο, αλλά κερδίζει γρήγορα δημοτικότητα, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι ενδιαφέρονται να μάθουν για την ιστορία, τον πολιτισμό και την παραγωγή αυτού του υγιεινού και νόστιμου προϊόντος διατροφής.

Η ανάπτυξη του ελαιοτουρισμού υπήρξε αργή αλλά σταθερή. Μερικά από τα πρώτα παραδείγματα μπορούν να βρεθούν στην Ελλάδα και την Ιταλία, όπου υπάρχουν πολλές παλιές ελιές. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, παρατηρείται αύξηση του αριθμού των “τουριστών ελιάς” στην Ισπανία, την Πορτογαλία, το Μαρόκο και την Τυνησία. Αυτές οι χώρες έχουν μακρά ιστορία στην παραγωγή ελιών και ελαιολάδου και έχουν αναπτύξει ισχυρές παραδόσεις γύρω από αυτά τα προϊόντα. Κατά συνέπεια, έχουν πολλά να προσφέρουν στους επισκέπτες που ενδιαφέρονται να μάθουν για αυτήν την πτυχή του πολιτισμού τους. Αυτό επίσης οφείλεται στην αυξανόμενη δημοτικότητα του ελαιόλαδου ως υγιεινής τροφής και καλλυντικού προϊόντος. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για να εμπλακεί κανείς στον ελαιοτουρισμό, δεδομένου ότι είναι μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία σε πολλά μέρη του κόσμου. Αξίζει να σημειωθεί πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον ια τον ελαιοτουρισμό και τις δυνατότητές του να προωθήσει τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές. Αποδεδειγμένα μπορεί να είναι ένας πολύ καλός τρόπος για τους αγρότες να διαφοροποιήσουν το εισόδημά τους και να προσφέρουν μια εκπαιδευτική εμπειρία στους επισκέπτες.

Οι πρακτικές αειφόρου τουρισμού της ελαιοβιομηχανίας βασίζονται σε τρεις πυλώνες: τη διατήρηση του περιβάλλοντος, τον σεβασμό στις τοπικές κοινωνίες και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Μία από τις πιο σημαντικές λοιπόν είναι η αειφόρος ανάπτυξη. Αυτό σημαίνει ότι ο κλάδος δεν πρέπει να έχει αρνητικό αντίκτυπο στο περιβάλλον ή στις τοπικές κοινωνίες. Η αειφόρος ανάπτυξη είναι σημαντική για πολλούς λόγους, αλλά ένας από τους πιο σημαντικούς είναι η διασφάλιση ότι ο κλάδος μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται και να ευδοκιμεί στο μέλλον. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να διασφαλιστεί ότι ο ελαιοτουρισμός είναι βιώσιμος. Αυτό προϋποθέτει ότι οι ελαιοκαλλιεργητές πρέπει να χρησιμοποιούν βιώσιμες πρακτικές καλλιέργειας. Οι αειφόρες γεωργικές πρακτικές περιλαμβάνουν τη χρήση τεχνικών που δεν βλάπτουν το περιβάλλον, όπως η χρήση οργανικών λιπασμάτων και η σοφή χρήση του νερού, αλλά και η δέσμευση ότι δεν χρησιμοποιούν φυτοφάρμακα που θα μπορούσαν να βλάψουν την τοπική άγρια ​​ζωή. Ένας άλλος τρόπος για να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελαιοτουρισμού είναι η εγγύηση ότι ο κλάδος δεν θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στις τοπικές κοινωνίες.

Αυτό σημαίνει ότι οι ελαιοκαλλιεργητές πρέπει να συνεργαστούν με τις τοπικές κοινωνίες και να τις πείσουν να συμμεριστούν αυτή τη φιλοσοφία για την πρόοδο και την ανάπτυξη όλων. Είναι σημαντικό να εμπλέκονται οι τοπικές κοινωνίες στο σχεδιασμό και την ανάπτυξη πρωτοβουλιών ελαιοτουρισμού, ώστε να μπορούν να επωφεληθούν από τις οικονομικές ευκαιρίες που δημιουργούνται από αυτές τις
δραστηριότητες. Είναι επίσης σημαντικό να διασφαλιστεί ότι τυχόν υποδομές ή υπηρεσίες που αναπτύσσονται για τους “τουρίστες της ελιάς” είναι κατάλληλες για το τοπικό περιβάλλον και δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο γύρω τοπίο. Είναι πλέον προφανές ότι η διατήρηση του περιβάλλοντος επιτυγχάνεται μέσω της αειφόρου χρήσης των φυσικών πόρων, της μείωσης της ρύπανσης και των απορριμμάτων και της προστασίας της βιοποικιλότητας. Ο σεβασμός για τις τοπικές κοινότητες προωθείται μέσω της οικονομικής ανάπτυξης που ωφελεί τους ντόπιους, την κοινωνική ένταξη και την πολιτιστική πολυμορφία. Η ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς επιτυγχάνεται σημαντικά μέσω της διατήρησης και “ερμηνείας” / σύνδεσης με τον τόπο (το παρελθόν, το παρόν και την προοπτική του) των ιστορικών εκείνων χώρων, κτιρίων και τοπίων που σχετίζονται με την ελιά και την ελαιοπαραγωγή.

Η ελιά και τα παράγωγά της αποτελούν σημαντικό μέρος της οικονομίας και του πολιτισμού της περιοχής της Μεσογείου για χιλιετίες. Η Ελλάδα είναι ένας από τους κορυφαίους παραγωγούς ελαιολάδου στον κόσμο και ο “τουρισμός ελιάς” έχει γίνει ένας ολοένα και πιο δημοφιλής τρόπος για τους επισκέπτες να μάθουν και να βιώσουν αυτό το σημαντικό μέρος του ελληνικού πολιτισμού. Υπάρχουν πολλά ελαιοτριβεία και φάρμες ανοιχτές για τους επισκέπτες, όπου μπορεί κανείς να μάθει για τη διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου και να δοκιμάσει διάφορες ποικιλίες του προϊόντος. Πολλοί από αυτούς τους χώρους προσφέρουν επίσης διαμονή, ώστε να μπορεί ο επισκέπτης πραγματικά να βυθιστεί στην εμπειρία.

Εκτός από τα ελαιοτριβεία και τα αγροκτήματα, υπάρχει μια σειρά από μουσεία αφιερωμένα στην παραγωγή ελιών και ελαιολάδου. Πολλά τέτοια μουσεία θα βρει ο επισκέπτης στην Κρήτη, ενώ αξίζει να αναφερθεί και το εμβληματικό “Μουσείο Ελιάς και Ελληνικού Λαδιού” του Πολιτιστικού Ιδρύματος του Ομίλου Τράπεζας Πειραιώς, που βρίσκεται στη Σπάρτη και ταξιδεύει τον επισκέπτη στον πολιτισμό, την ιστορία και την τεχνολογία της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής στον ελλαδικό χώρο, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα.

Υπάρχουν μερικά βασικά πράγματα που προαπαιτούνται για μια επιτυχημένη εμπειρία ελαιοτουρισμού. Πρώτον, είναι σημαντικό να έχουμε ποιοτικές ελιές και ελαιόλαδο. Αυτό σημαίνει συνεργασία με τοπικούς καλλιεργητές και παραγωγούς που χρησιμοποιούν βιώσιμες πρακτικές και δεσμεύονται να παρέχουν ένα προϊόν υψηλής ποιότητας. Δεύτερον, είναι εξίσου σημαντικό να έχουμε γνώστες και παθιασμένους οδηγούς / ξεναγούς που μπορούν να μοιραστούν την αγάπη τους για τις ελιές με τους επισκέπτες. Και τέλος, οφείλουμε να προσφέρουμε μια ποικιλία δραστηριοτήτων και εμπειριών, ώστε να υπάρχει “κάτι” ενδιαφέρον για όλους.

Υπάρχει μια σειρά από καλές πρακτικές που μπορούν να συμβάλουν στη διασφάλιση της ανάπτυξης του ελαιοτουρισμού:

  • Ο ελαιοτουρισμός δεν πρέπει να προσφέρει απλώς επισκέψεις στους ελαιώνες και τα ελαιουργεία. Θα πρέπει να υπάρχουν και δραστηριότητες που θα επιτρέπουν μια συνολική βίωση της εμπειρίας, όπως γευσιγνωσίες, μαθήματα μαγειρικής, κλπ.
  • Για τη στήριξη της τοπικής οικονομίας, ο ελαιοτουρισμός θα πρέπει να χρησιμοποιεί τοπικά προϊόντα όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση τοπικών ελιών για τις γευσιγνωσίες και τοπικού ελαιόλαδου για τα μαθήματα μαγειρικής.
  • Ο ελαιοτουρισμός πρέπει να εκπαιδεύει τους επισκέπτες σχετικά με τις ελιές και την παραγωγή τους. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα ανάπτυξης του ελαιοτουρισμού αποτελούν η δημιουργία εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε μουσεία ελιάς, η ανάπτυξη εξειδικευμένων ξεναγήσεων στους ελαιώνες και η δημιουργία διαφημιστικών βίντεο και ιστοσελίδων για την ελιά και την παραγωγή της. Είναι σημαντικό να παρέχονται ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την ιστορία και τον πολιτισμό της ελιάς και της ελαιοπαραγωγής, έτσι ώστε οι επισκέπτες να μπορούν να “εισπράξουν” ουσιαστικά το βίωμα και να κατανοήσουν αληθινά τη σχετική εργασία.
  • Επίσης, αξιόλογες πρωτοβουλίες είναι η πιστοποίηση εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων, η δημιουργία τουριστικών διαδρομών και η διοργάνωση εκδηλώσεων που σχετίζονται με τις ελιές και το ελαιόλαδο.

Για μια επιτυχημένη επιχείρηση ελαιοτουρισμού, υπάρχουν μερικοί βασικοί παράγοντες που συντελούν σε αυτό. Πρώτον, η ποιότητα του ελαιολάδου πρέπει να είναι αρκετά υψηλή ώστε να προσελκύει επισκέπτες. Δεύτερον, το αγρόκτημα πρέπει να βρίσκεται σε περιοχή που να είναι προσβάσιμη στους τουρίστες. Επιπλέον, η φάρμα θα πρέπει να διαθέτει εγκαταστάσεις και προσωπικό που να μπορεί να φιλοξενήσει επισκέπτες. Και τέλος, είναι απαραίτητο να υπάρχει μια καλά ανεπτυγμένη στρατηγική μάρκετινγκ και να συνεργάζεται με άλλες επιχειρήσεις του κλάδου, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ολοκληρωμένη προσφορά.

Ολοκληρώνοντας αυτή την παρουσίαση, ας απευθυνθούμε στον επισκέπτη: Αν σας ενδιαφέρει να δείτε πως παράγεται το ελαιόλαδο, τότε μια επίσκεψη σε ένα ελαιοτριβείο είναι απαραίτητη. Υπάρχουν πολλές επιλογές για να διαλέξετε, και όλες σίγουρα προσφέρουν περιηγήσεις και γευσιγνωσίες:

  • Η πρώτη στάση στην περιήγησή σας στο ελαιοτριβείο θα πρέπει να είναι μια σύντομη εισαγωγή στη διαδικασία παραγωγής του ελαιολάδου. Μετά από αυτό, ήρθε η ώρα να δείτε τα μηχανήματα σε δράση. Θα μάθετε για τους διαφορετικούς τύπους ελιών και πώς συνθλίβονται για να εξαχθεί το λάδι. Στη συνέχεια το ελαιόλαδο αποθηκεύεται σε δεξαμενές. Μετά από αυτό εμφιαλώνεται και είναι έτοιμο προς πώληση.
  • Στη συνέχεια, είναι ώρα να κατευθυνθείτε στην αίθουσα γευσιγνωσίας. Εδώ, θα μπορείτε να δοκιμάσετε μια ποικιλία από διαφορετικά ελαιόλαδα, καθώς και μερικά από τα άλλα προϊόντα που -ενδεχομένως- παράγονται στο ελαιοτριβείο, όπως σαπούνια και καλλυντικά. Ωστόσο, το πιο συναρπαστικό μέρος της επίσκεψης είναι να μπορείτε να μάθετε πώς το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται στη μαγειρική. Οι ειδικοί θα σας δείξουν πώς να χρησιμοποιείτε καλύτερα το ελαιόλαδο στα πιάτα σας, καθώς και ποιες συνταγές θα λειτουργούν καλύτερα με τα ελαιόλαδα που έχετε δοκιμάσει. Όταν φύγετε, θα έχετε μια εντελώς νέα αντίληψη για το ελαιόλαδο, το οποίο σίγουρα θα ενισχύσει τις μαγειρικές σας δεξιότητες, αλλά και τη συνολική στάση σας για την υγιεινή διατροφή!
Εκπαιδευτικός - Επικοινωνιολόγος - Σύμβουλος Ασφαλείας - INVESTIMA LLC | + Άρθρα

Ο Φώτης Παντόπουλος είναι επικοινωνιολόγος, ερευνητής Στρατηγικής Επικοινωνίας & Οργανωσιακής Συμπεριφοράς και Σύμβουλος Επικοινωνίας & Δημοσίων Σχέσεων Επιχειρήσεων. Είναι δημιουργός του έργου Innovatebiz στην Ολλανδία και της εταιρείας INVESTIMA στις ΗΠΑ, όπου και δραστηριοποιείται σε πεδία που άπτονται της Επικοινωνίας. Ακόμη, ερευνητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, διευθυντής Ασφαλείας, Ψηφιακού Μετασχηματισμού & Εκπαίδευσης του Ινστιτούτου Διαχείρισης Ανθρωπογενών και Φυσικών Καταστροφών (ΙΔΑΦΚ) και επιστημονικός υπεύθυνος του “Σχολείου Διδακτικής”.

28/03/2024
27/03/2024
26/03/2024
22/03/2024
21/03/2024
20/03/2024