Το ελληνικό μάρκετινγκ γενικότερα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες τάσεις και η τμηματοποίηση να αλλάξει, από εθνικότητες και χώρες, σε 'behavioral segmentation', σε συνδυασμό με τις εμπειρίες.
Ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάστηκαν από τους φορείς ΣΕΤΕ – ΙΝΣΕΤΕ και PriceWaterhouseCoopers σε ειδική εκδήλωση στο ξενοδοχείο Electra Palace το απόγευμα της Τρίτης 20 Νοεμβρίου 2018, για τις προοπτικές και οι δυνατότητες του ελληνικού τουρισμού, που αφενός επιβεβαίωσαν τις γενικές θέσεις και εκτιμήσεις για τον ελληνικό τουρισμό, αλλά και στοχευμένα επικεντρώθηκαν σε σαφείς προοπτικές και κατευθύνσεις που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η πρώτη εντύπωση από τις παρουσιάσεις ήταν ότι τεκμηριώνουν γνωστές αλήθειες, αλλά η προσεκτική ανάλυσή τους, και σε συνδυασμό με την συζήτηση του πάνελ που ακολούθησε μετά τις παρουσιάσεις, είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την επιχειρησιακή τουριστική στρατηγική, γιατί ανέδειξε τα προβλήματα και υπέδειξε και πολιτικές και κατευθύνσεις αντιμετώπισης και δράσης στις επόμενες περιόδους.
Η εκδήλωση έγινε για την παρουσίαση των μελετών “Hotel Study: ανάλυση οικονομικών στοιχείων των ξενοδοχείων στην Ελλάδα – ανά προορισμό και ανά Κατηγορία Αστεριών”, από τον κ. Άρη Ίκκο, επιστημονικό διευθυντή του ινστιτούτου και της PwC “Η επόμενη ημέρα του ελληνικού τουρισμού”, από τον εντεταλμένο σύμβουλο της εταιρείας κ. Κώστα Μητρόπουλο.
Σε συνέχεια της παρουσίασης των μελετών ακολούθησε συζήτηση πάνελ, όπου συμμετείχαν ο κ. Γιάννης Ρέτσος, πρόεδρος του ΣΕΤΕ και Managing Director Electra Hotels & Resorts, ο κ. Φωκίων Καραβίας, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, ο κ. Μιχάλης Μαυρόπουλος, πρώην Regional Director ΤUI Destinations Experiences East Mediterranean και ο κ. Μητρόπουλος, με συντονιστή της συζήτησης τον γενικό διευθυντή του ΙΝΣΕΤΕ κ. Ηλία Κικίλια.
Ο κ. Ίκκος επεσήμανε ότι αναλύθηκαν σχεδόν 1.500 ξενοδοχειακοί ισολογισμοί ως βάση δεδομένων, σε όλη την Ελλάδα και από ξενοδοχεία περισσότερο των ανώτερων κατηγοριών. Κύριες διαπιστώσεις ήταν ότι 5 τουριστικές περιφέρειες (που έχουν και το 77% των κλινών) είναι οι προεξάρχουσες, ενώ υπάρχει μεγάλο περιθώριο ανάπτυξης στην “άλλη Ελλάδα” (32% των κλινών), όπως χαρακτηριστικά την περιέγραψε. Επεσήμανε την προοπτική προσέλκυσης των νέων αγορών με έμφαση στην Ασία, καθώς και νέων τουριστικών προϊόντων συνυφασμένων με την αγορά αυτή.
Το βασικό προϊόν που στηρίζει την ελληνική τουριστική δραστηριότητα είναι το “Ήλιος – Θάλασσα” και ακολουθεί το city break, παρά τον ισχυρό διεθνή ανταγωνισμό. Όμως, περίπου το 85% του τουριστικού προϊόντος, συγκεντρώνεται στους δημοφιλείς και παραδοσιακούς προορισμούς, σε 5 Περιφέρειες (Ν. Αιγαίου, Κρήτη, Κ. Μακεδονία, Ιόνιο, Αττική).
Αντίστοιχα είναι και τα στοιχεία των επενδύσεων, όπου για την περίοδο μεταξύ 2010 και 2015, οι επιχειρήσεις που εξέτασε η μελέτη της PwC υλοποίησαν επενδύσεις ύψους 1,8 δισ. ευρώ, κυρίως για μεγάλα ξενοδοχεία 5*σε δημοφιλείς προορισμούς. Σύμφωνα με το ΙΝΣΕΤΕ, ενδεικτικό της επενδυτικής δραστηριότητας του κλάδου κατά τη διάρκεια της κρίσης, είναι ότι αυξήθηκε η δυναμικότητα των ξενοδοχείων από 397.660 δωμάτια το 2010, σε 414.127 δωμάτια το 2017, ενώ για το ίδιο διάστημα, αναδιαρθρώνεται το τουριστικό προϊόν προς υψηλότερες κατηγορίες και κυρίως ξενοδοχεία 5*.
Παρά το γεγονός ότι οι μελέτες βασίστηκαν κυρίως σε δημοσιευμένα στοιχεία ισολογισμών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, μέχρι το 2015, και στοιχεία τουριστικής κίνησης από την Τράπεζα της Ελλάδος και την Στατιστική Υπηρεσία, μέχρι και το 2017, οι διαπιστώσεις είναι ενδιαφέρουσες και σημαντικές και πρέπει να αξιοποιηθούν τόσο από την πολιτική ηγεσία όσο και από τους επιχειρηματίες.
Συνοπτικά η γνώμη του κ. Μητρόπουλου ήταν ότι ο ελληνικός τουρισμός δε θα συναντήσει κινδύνους στο μέλλον και ότι οι πελάτες θα επηρεαστούν από την γενικότερη πορεία και ανάπτυξη της Ευρώπης. Επεσήμανε όμως ότι οι κύκλοι ανάπτυξης φαίνονται να διαρκούν μία 5ετία, και εάν ο τωρινός κύκλος της Ελλάδος άρχισε το 2012, η πενταετία μόλις συμπληρώθηκε και ίσως θα αντιμετωπίσουμε ένα “φρενάρισμα”.
Επίσης επισημάνθηκε ότι παρά τα όσα ακούγονται για τις πωλήσεις ξενοδοχείων, δηλώθηκαν μόνο 17 συναλλαγές, ενώ βρέθηκαν μόνο 100 διαφημίσεις ξενοδοχείων που πωλούνται, με 65 από αυτά να είναι λειτουργούσες μονάδες, και με τιμή πώλησης που κατά την PWC είναι κατά περίπου 2,3 φορές υψηλότερη από ότι θα αξιολογούσαν, και 35 μη λειτουργούσες – κτίρια δηλαδή – που οι τιμές ήταν κατά περίπου 40% χαμηλότερες από το υπολογιζόμενο κόστος νέας κατασκευής.
Με τέσσερεις προτεινόμενες πολιτικές για “Το Μέλλον του Ελληνικού Τουρισμού” έκλεισε την παρουσίασή του ο κ. Μητρόπουλος.
1. Προσέλκυση τουριστών με υψηλό εισόδημα και ταχεία ανάπτυξη εκτός ΕΕ (με εκτιμώμενη προσθήκη 6,9 δισ. ευρώ στις τουριστικές εισπράξεις)
2. Εισαγωγή συμπληρωματικών προϊόντων (με εκτιμώμενη προσθήκη 2,6 δισ. ευρώ στις ταξιδιωτικές εισπράξεις)
3. Επέκταση ζήτησης σε δευτερεύοντες προορισμούς (με εκτιμώμενη αύξηση εσόδων ξενοδοχείων τάξεως 2,1 δισ. ευρώ)
4. Επέκταση και αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος (με ετήσια εκτιμώμενη επίδραση στο ΑΕΠ περίπου 4,3 δισ. ευρώ)
Στο πάνελ που συντόνισε ο δρ. Κικίλιας, και ακολούθησε τις δύο παρουσιάσεις, μεταξύ άλλων αναφέρθηκε έντονος ο προβληματισμός των αυξανόμενων αφίξεων με την επιβάρυνση στις μεταφορές, στις υποδομές και στο περιβάλλον, το δεδομένο ότι ακόμη και στους κύριους προορισμούς, αλλά περισσότερο στους δευτερεύοντες υπάρχει πολύ υπο-χρησιμοποιούμενο δυναμικό, και υπο-επένδυση στις αναγκαίες τουριστικές υποδομές.
Ειδικότερα, ο κ. Ρέτσος εξέφρασε την άποψη ότι δεν πρέπει να περιμένουμε μόνο την πολιτική ηγεσία να δραστηριοποιηθεί, αλλά πρέπει ουσιαστικά οι δράσεις να ξεκινάνε από τον ιδιωτικό τομέα, και αυτή είναι και η πολιτική του ΣΕΤΕ, και επίσης ότι πρέπει οι τοπικές κοινωνίες να θέλουν την τουριστική ανάπτυξη και να συμπράττουν, για να πραγματοποιηθεί η επιθυμητή διεύρυνση – επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Επίσης επισήμανε την ανάγκη να δημιουργηθούν “νέες εμπειρίες” στους γνωστούς προορισμούς, και να “δουλεύονται” και οι άλλοι προορισμοί.
Ο κ. Μητρόπουλος, συμφώνησε και υποστήριξε ότι το μάρκετινγκ πρέπει να στηρίζεται από το Δημόσιο, αλλά πρέπει να ενεργοποιηθούν και οι ιδιώτες και να δοθεί έμφαση στη στροφή της ζήτησης στους άλλους (πλην των γνωστών) προορισμούς.
Ο κ. Καραβίας αναφέρθηκε περισσότερο στην χρηματοδοτική κατάσταση των ξενοδοχείων, επισημαίνοντας ότι διαπιστώνεται ότι στα μεν ξενοδοχεία 3* έχει ήδη γίνει απόσβεση των κεφαλαίων, και για τον λόγο αυτό εμφανίζεται να έχουν καλύτερο εισόδημα, αλλά οι νέες επενδύσεις είναι σε ξενοδοχεία των 4* και 5*. Συμφώνησε ότι η τράπεζα δίνει χαμηλότερα επιτόκια υποβοήθησης των ήδη χρεωμένων επιχειρήσεων, αλλά δεν τους δίνει δυνατότητες νέας δανειοδότησης, όπως στις υγιώς λειτουργούσες. Επεσήμανε ότι οι περισσότερες επενδύσεις είναι σε projects ανακαίνισης και αναβάθμισης. Σε ερώτηση από το ακροατήριο, ανέφερε ότι η Eurobank έχει εν πολλοίς εξυγιάνει το ξενοδοχειακό της χαρτοφυλάκιο.
Ο κ. Μαυρόπουλος, πρώην Regional Director TUI, έκανε ειδική αναφορά στην διαμόρφωση τώρα του προϊόντος “tours and activities” που αποτελεί μία νέα αγορά των 130 δισ. δολ. και ανέφερε ότι οι μεγάλοι tour operators βρίσκονται ήδη σε προετοιμασία μιας νέας πλατφόρμας τύπου “booking.com” με βάση τις εμπειρίες, όπου τα ξενοδοχεία θα αποτελούν μέρος της εμπειρίας, και αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα των επόμενων τουριστικών περιόδων.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη μείωση της δραστηριότητας του εσωτερικού – ελληνικού τουρισμού, όπου ο κ. Ρέτσος επεσήμανε ότι το 2008 η σχέση στα έσοδα ήταν 70% αλλοδαποί και 30% ημεδαποί, ενώ σήμερα ο ελληνικός τουρισμός, επηρεασμένος από την κρίση είναι στο 10%.
Τέλος, μεταξύ των επισημάνσεων των μελών του πάνελ ήταν και ότι το μάρκετινγκ γενικότερα πρέπει να προσαρμοστεί στις νέες τάσεις και η τμηματοποίηση να αλλάξει, από εθνικότητες και χώρες, σε “behavioral segmentation”, σε συνδυασμό με τις εμπειρίες, ενώ αναφέρθηκε η επισήμανση ότι η πλατφόρμα του AirBnB περιλαμβάνει τέτοιες προτάσεις.
Επίσης έγινε αναφορά και στην επιτυχημένη συνεργασία του “This is Athens” ως παραδείγματος DMO και συζητήθηκε ότι είναι “καλή πρακτική” που μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλες πόλεις ως συνέργεια μεταξύ επιχειρήσεων και φορέων.
Υπήρξε μεγάλη προσέλευση τόσο από τους ξενοδόχους, αλλά και τους τουριστικούς επαγγελματίες, με αρκετούς συμμετέχοντες εκτός Αθηνών, μεταξύ των οποίων και η κα Ευαγγελία Ξυπτερά, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Νομού Πιερίας, που έθεσε και ερώτηση προς το διακεκριμένο πάνελ, για την αξιολόγηση των μικρότερων κατηγοριών ξενοδοχείων, των 2 και 1 αστεριών, που όπως επεσήμανε είναι κυρίως οικογενειακές επιχειρήσεις, και δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, και ανησυχούν για τις μελλοντικές εξελίξεις, και την ζήτηση ποιοτικών υπηρεσιών και εγκαταστάσεων, ενώ ζήτησε από τον παρευρισκόμενο διευθύνονται σύμβουλο της Eurobank, στο πλαίσιο της στήριξης των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, να δώσουν προσοχή και στο τμήμα αυτό του κλάδου.
Ο Χρήστος Πετρέας είναι συνεργάτης Σύνταξης – Special Features Editor του Travel Daily News Media Network. Ως επιστημονικός / επιχειρησιακός / τουριστικός / στρατηγικός / εκπαιδευτικός / σύμβουλος σε υπουργεία, φορείς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και επιχειρήσεις, επαγγελματικά ασχολείται με θέματα στρατηγικής επιχειρηματικής, τουριστικής και περιφερειακής ανάπτυξης και μάρκετινγκ προορισμών καθώς και ειδικών – εναλλακτικών μορφών, με υπέρ 25ετή εμπειρία στην Ελλάδα και σε ξένες χώρες (Βαλκάνια, Ευρώπη, ΗΠΑ, Αφρική, Μεσόγειο). Έχει σπουδάσει στις ΗΠΑ και έχει εκτεταμένο επιστημονικό, συγγραφικό και αρθρογραφικό έργο, από το 1988 (>200 συγγραφές – εργασίες – δημοσιεύσεις), στην ελληνική και στην αγγλική γλώσσα.
