Με την ευκαιρία της 19ης Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης της Ένωσης HCIMA, Hotel & Catering International Management Association, ο πρόεδρος της Κύπρου κ. Μάριος Παντελίδης τόνισε την έλλειψη οργανωμένης πολιτικής στην […]
Με την ευκαιρία της 19ης Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης της Ένωσης
Ο κ. Παντελίδης ανέφερε ότι πρέπει να αρχίσει επιτέλους ένας προβληματισμός γύρω από την ανάγκη σχεδιασμού και εφαρμογής μιας μακρόχρονης τακτικής αντιμετώπισης και αναγνώρισης του τουριστικού τομέα, ως του βασικότερου τομέα οικονομικής δραστηριότητας του τόπου.
Είπε δε χαρακτηριστικά ότι ‘σε ορισμένους κύκλους, κυριαρχεί ακόμα η άποψη ότι ο τουρισμός από μόνος του προσφέρει και επικρατεί η λογική του, ότι αρπάξουμε χωρίς να το ανταποδώσουμε. Καιρός είναι το κράτος να αναγνωρίσει ότι ο μόνος τομέας στον οποίο η Κύπρος μπορεί να ανταγωνιστεί επί ίσοις όροις την Ευρώπη, είναι ο τομέας προσφοράς υπηρεσιών. Γι’ αυτό είναι επιτακτική η ανάγκη η πολιτεία να δημιουργήσει τόσο τις προϋποθέσεις, όσο και την στρατηγική για μακρόχρονη και ορθολογιστική στήριξη του τομέα.’
‘Σε εκείνους που κατά καιρούς ενίστανται σε οποιαδήποτε πρωτοβουλία στήριξης του τουρισμού, χρησιμοποιώντας προφάσεις όπως “το κράτος δεν μπορεί να πριμοδοτεί μια μερίδα επιχειρηματικής δραστηριότητας κ.α.”, θα απαντούσα’, τόνισε ο κ. Παντελίδης, ‘ότι είναι καιρός να αφήσουμε κατά μέρος τους λαϊκισμούς και αποσύροντας το μουχλιασμένο και γερά ριζωμένο κρανίο από την τόσο ανακουφιστικά ζεστή άμμο, να αναγνωρίσουμε ότι στη νέα παγκόσμια οικονομία, της μεταβιομηχανικής εποχής, δεν υπάρχουν αμετάβλητες συνισταμένες. Το σύγχρονο παγκόσμιο περιβάλλον όλο και πιο πολύ κινείται σε μια μορφή οικονομίας, όπου η γνώση, η ευελιξία, η διορατικότητα και ο σωστός προγραμματισμός αποτελούν την κινητήρια δύναμη ανάπτυξης και διατήρησης της ανταγωνιστικότητας.
Υπήρξαν και στο παρελθόν κρίσεις ανταγωνιστικότητας, όπως για παράδειγμα στην, πάλαι ποτέ ανθούσα μεταποιητική βιομηχανία, όπου χρησιμοποιήθηκαν τα ίδια ακριβώς προσχήματα και συνθήματα. Τα αποτελέσματα, όπως όλοι γνωρίζουμε δεν ήταν μόνο αρνητικά, αλλά και δυστυχώς καταστροφικά για τον τομέα. Την εποχή εκείνη όμως, υπήρξε η δυνατότητα και η πολυτέλεια της μεταστροφής σε άλλους παραγωγικούς τομείς και βιομηχανίες. Σήμερα, οι δυνατότητες μεταστροφής είναι πολύ περιορισμένες. Επιβάλλεται η πολιτεία πραγματικά να αντιμετωπίσει σοβαρά το πρόβλημα χωρίς να έχει αυταπάτες και ψευδαισθήσεις για να βοηθήσει τις παραγωγικές επενδύσεις και όχι τις παρασιτικές. Πρέπει να αναγνωριστεί ο τουρισμός ως ο κυριότερος και σημαντικότερος τομέας της κυπριακής οικονομικής δραστηριότητας, και κατ’ επέκταση η πολιτεία να διαμορφώσει την απαιτούμενη οικονομική πολιτική με κεντρικό άξονα τον Τουρισμό και τις υπηρεσίες.’
Συνεχίζοντας, ο κ. Παντελίδης είπε ότι ‘λόγω του μειωμένου αριθμού προσέλευσης τουριστών ξεκίνησε, όπως είθισται σε περιόδους κρίσεως, η αναζήτηση του αίτιου και του υπαίτιου, με στόχο να δικαιολογήσουμε εαυτόν και να κατηγορήσουμε αλλήλους αποφεύγοντας να αντιμετωπίσουμε το πραγματικό πρόβλημα, που κατά την άποψη μου δεν είναι άλλο από την παντελή έλλειψη ξεκάθαρης και καθολικά αντιληπτής τουριστικής πολιτικής και ταυτότητας. Όπως πάντα, και πάλι αναφερόμαστε στα προβλήματα ανταγωνιστικότητας και ουσιαστικά αναφερόμαστε σε θέματα ύψους των τιμών, κάτι που φυσιολογικά συνδέεται άμεσα με το κόστος παραγωγής οποιουδήποτε αγαθού ή υπηρεσίας. Η προσέγγιση όμως αυτή, μέσα στο πνεύμα της σύγχρονης επιχειρηματικής δραστηριότητας, είναι επιφανειακή και εκτός της πραγματικότητας και της πρακτικής με την οποία λειτουργεί σήμερα το πνεύμα της ανταγωνιστικότητας.
Εκτός από το κόστος και το ύψος των τιμών (που αναμφίβολα είναι σημαντικά στοιχεία του βαθμού ανταγωνιστικότητας) στα οποία προσφέρεται ένα προϊόν ή μια υπηρεσία, υπάρχει και ο σημαντικός παράγοντας της ποιότητας. Η σημασία του παράγοντα αυτού, εκφράζεται στην απλούστερη μορφή της, μέσα από την διαδικασία διαμόρφωσης ποιοτικών προτύπων και συμμόρφωσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας με αυτά. Αναμφίβολα υπάρχει μια πλούσια σειρά από πρότυπα ποιότητας τα οποία πολλές κυπριακές επιχειρήσεις, τουλάχιστον σαν μονάδες, υιοθετούν, καταβάλλοντας σημαντικές προσπάθειες και υψηλό κόστος για την εναρμόνιση τους με αυτά. Είναι όμως ικανοποιητική η εικόνα αυτή και δίδει την απαραίτητη ποιοτική ανταγωνιστικότητα στο κυπριακό προϊόν και υπηρεσία, έτσι που να τα καταστήσει ποιοτικά ανταγωνιστικά μέσα στο συνεχώς αυξανόμενο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον της περιοχής μέσα στην οποία λειτουργούμε;
Ένα στοιχείο το οποίο θεωρείται από τα πλέον σημαντικά για την αύξηση και την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας, είναι η δημιουργία κατάλληλης υποδομής.
Αν εξετάσουμε προσεκτικά τον τουριστικό τομέα, όπου ο τρόπος, η ευκολία και η ποιότητα γενικά στη διακίνηση των ατόμων παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στην αναβάθμιση της ποιότητας της υπηρεσίας που προσφέρεται, θα δούμε ότι σαν χώρα υστερούμε σε τεράστιο βαθμό. Αρχίζοντας από το πλέον και ίσως βαρυσήμαντο σημείο, στη διαμόρφωση της πρώτης και της τελευταίας εικόνας που αποκτά το άτομο που διακινείται προς και από τη χώρα μας, θα βλέπαμε άμεσα την αδυναμία μας, η οποία δυστυχώς αυξάνεται με την στασιμότητα που μας χαρακτηρίζει και τα άλματα (και όχι απλά βήματα) που κάνουν οι ανταγωνιστές μας στη περιοχή. Γιατί έτσι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις κινήσεις των χωρών με τις οποίες είμαστε ανταγωνιστές στην διεθνή επιχειρηματική και οικονομική σκακιέρα, προσπαθώντας πάντοτε να διατηρούμε την ανταγωνιστικότητά μας απέναντί τους και αποβάλλοντας τα στοιχεία εσωστρέφειας και στρουθοκαμηλισμού που πολλές φορές μας χαρακτηρίζουν.
Μελετώντας επομένως τις τεράστιες επενδύσεις που έγιναν για παράδειγμα στην Τουρκία και Αίγυπτο, όπου με τη διάθεση δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων (το μεγαλύτερο μέρος από τα οποία προέρχεται από δανεισμό), θα αναγνωρίζαμε άμεσα την μείωση της ποιοτικής ανταγωνιστικότητας που συνεχώς παρουσιάζουμε.
Προχωρώντας στην Ευρώπη και συγκρίνοντας την υποδομή που δημιουργείται στις συνυποψήφιες με την Κύπρο χώρες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, χώρες οι οποίες θα αποτελέσουν στο μέλλον τους “Κοινωνικούς μας Εταίρους”, αλλά ταυτόχρονα και τους “Εσωτερικούς μας Ανταγωνιστές”, και πάλι θα αναγνωρίσουμε το βαθμό της στασιμότητας στην οποία έχουμε περιέλθει.
Δε μπορεί η ποιότητα των υπηρεσιών που έχει δημιουργηθεί στις χώρες αυτές και η οποία προσφέρεται σε πολύ χαμηλότερο κόστος, να συγκριθεί με την ποιότητα για παράδειγμα των τεράστιων ουρών που δημιουργούνται στους χώρους αναχωρήσεων και ελέγχου διαβατηρίων στο αεροδρόμιο της Λάρνακας, ή τον χώρο παραλαβής αποσκευών οι οποίες φτάνουν σε πολύ μεγαλύτερο συγκριτικά χρόνο από αντίστοιχα αεροδρόμια άλλων γειτονικών περιοχών.
Και ενώ όλος αυτός ο οργασμός παρατηρείται στην ανάπτυξη της υποδομής και κατ’ επέκταση της ποιότητας των προϊόντων και των προσφερόμενων υπηρεσιών των ανταγωνιστών της περιοχής μας, στη χώρα μας περιμένουμε για περισσότερο από δέκα χρόνια την ανάπτυξη για παράδειγμα των αεροδρομίων της Λάρνακας και της Πάφου, για σωρεία ετών υποβάλλουμε τους επισκέπτες σε αδικαιολόγητη ταλαιπωρία λόγω των παρατεταμένων “ανασκαφών” στις κυριότερες συγκοινωνιακές τουριστικές αρτηρίες.
Εκτός όμως από την δημόσια υποδομή, η οποία είναι αναγκαία για την ποιοτική αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητάς μας, είναι εξίσου σημαντικό, ο κάθε πολίτης αυτής της χώρας να αποκτήσει περιβαλλοντική συνείδηση και επαγγελματισμό στην εκτέλεση των καθηκόντων του.
Δε νοείται οι ξενοδοχειακές μονάδες να υποχρεώνονται σε συνεχείς και σε πολλές περιπτώσεις οικονομικά αβάσταχτες αναβαθμίσεις τόσο στις κτιριακές εγκαταστάσεις όσο και στον εμπλουτισμό των προφερόμενων υπηρεσιών, ενώ οι ρυθμίσεις για τις πλείστες των άλλων παρεμφερών τουριστικών υπηρεσιών να είναι μηδαμινές μέχρι και ανύπαρκτες.
Δε μπορεί να αναφερόμαστε και να διατυμπανίζουμε ότι τα εκδρομικά πακέτα προς την Κύπρο είναι ποσοτικά ψηλότερα από τις ανταγωνιστικές μας χώρες και να αγνοούμε ότι το κυπριακό τουριστικό πακέτο ήταν πάντα τιμολογιακά διαφοροποιημένο. Εκείνο που πραγματικά επηρέασε την ανταγωνιστικότητα μας είναι ότι το κόστος διαβίωσης του επισκέπτη στην Κύπρο, έχει εξωπραγματικά διογκωθεί διαβρώνοντας τη σχέση μεταξύ τιμής και ποιότητας. Τρανταχτό παράδειγμα για όσους δυσπιστούν περί τούτου, είναι η σύγκριση μεταξύ της τιμής που προσφέρεται για διανυκτέρευση σε ένα μεσαίας τάξης ξενοδοχείο, και της τιμής ενός απλού και τυπικά κυπριακού γεύματος σε ένα αισθητά υποβαθμισμένο εστιατόριο όπου η κατ’ εξοχή γλώσσα επικοινωνίας δεν είναι η ελληνική.
Δεν είναι δυνατό να υπάρξει οποιαδήποτε αναβάθμιση της ποιότητας όταν ο δείκτης της παραγωγικότητας βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ενώ οι αντίστοιχοι δείκτες του κόστους παραγωγής των ανταγωνιστών μας να είναι σε αρκετά ψηλότερα επίπεδα.
Επιπρόσθετα, τόσο το ανθρώπινο όσο και το φυσικό περιβάλλον καταπονούνται λόγω των αναγκών που δημιουργούνται και της ικανοποίησής τους στις περισσότερες περιπτώσεις με αντίμετρα, παρά με τη χάραξη και εφαρμογή μακροπρόθεσμης πολιτικής.
Δε θα πρέπει όμως να μηδενίσουμε με κανένα τρόπο τα οικονομικά επιτεύγματα της κυπριακής οικονομίας. Ίσως σε αυτό το στάδιο, να παρατηρείται μια σχετική κόπωση στον τουριστικό τομέα. Πιθανόν να έχουν εμφανιστεί νέες αγορές ενώ η ζήτηση των προϊόντων και των υπηρεσιών που η Κυπριακή Τουριστική βιομηχανία παράγει, να έχει παραμείνει στάσιμη ή ακόμη να έχει μειωθεί.
Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι πιθανόν να δώσει στην Κύπρο σαν κράτος και κατ’ επέκταση στην κυπριακή οικονομία κάποια σημαντικά πλεονεκτήματα. Θα πρέπει όμως να γίνει παράλληλα κατανοητό, ότι θα περάσουμε σε ένα πολύ πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον, όπου τα στοιχεία του παιχνιδιού δεν θα είναι μόνο η ανταγωνιστικότητα του κόστους παραγωγής ή η μείωση των τιμών, αλλά και ο ποιοτικός ανταγωνισμός.
Η ποιότητα είναι που εξασφαλίζει συγκεκριμένες αγορές στις οποίες θα πρέπει να στοχεύουν οι μικρές οικονομίες όπως είναι η Κυπριακή οικονομία. Γι αυτό και η διαφύλαξη και η συνεχής αναβάθμιση της ανταγωνιστικής ποιότητας των προϊόντων και υπηρεσιών της Κύπρου, θα παίξουν τον πιο σημαντικό ίσως ρόλο στη διατήρηση τουλάχιστον, αλλά και την ενίσχυση του επιπέδου του επιχειρηματικού και οικονομικού προσώπου της Κύπρου.
Υπηρετώντας τον τουριστικό τομέα τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια μετά λύπης μου διαπιστώνω ότι πάσχουμε από οξεία…διαπιστωσίτιδα. Γίνονται συνέδρια, συσκέψεις, συζητήσεις που καταλήγουν όμως σε μία διαπίστωση, χωρίς να υπάρχει η ανάλογη υλοποίηση η έστω πρόθεση υλοποίησης.
Στις σπάνιες εκείνες περιπτώσεις, όπου όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συμφωνούν στη λήψη κάποιων διορθωτικών η άλλων μέτρων οι γραφειοκρατικές διαδικασίες που ακολουθούνται καθιστούν κάθε τέτοιου είδους προσπάθεια, εκπρόθεσμη, εκθέτοντας, σε αρκετές περιπτώσεις, ανεπανόρθωτα το κύρος τόσο της τουριστικής βιομηχανίας όσο και της χώρας μας γενικότερα.
Οι επιλογές για την Κύπρο δεν είναι πολλές
Μπορούμε είτε να ενσωματωθούμε δημιουργικά στη νέα οικονομία, αναδεικνύοντας την πατρίδα μας σε πολύμορφα δικτυωμένο κομμάτι της παγκόσμιας κοινωνίας είτε να μείνουμε στατικοί και αδρανείς χάνοντας καθημερινά το έδαφος κάτω από τα πόδια μας. Η επιλογή στα θέματα αυτά είναι απόλυτα δική μας.
Δεν οφείλουμε να εναρμονιστούμε ή να ακολουθήσουμε κανένα. Μπορούμε και οφείλουμε να σχεδιάσουμε, με λογισμό, όραμα και υπευθυνότητα, το δικό μας μοντέλο ανάπτυξης και να πρωτοπορήσουμε ανοίγοντας καινούργιες λεωφόρους στη νέα γενιά των ανθρώπων και στην κοινωνία μας.
Κλείνοντας θα ήθελα να σας διαβεβαιώσω ότι στόχος και σκοπός μας είναι ο προβληματισμός, και ως εκ τούτου οποιαδήποτε κριτική, γίνεται καλόπιστα και με γνώμονα το κοινό συμφέρον του τόπου μας’.
Συνεκδότης του TravelDailyNews Media Network από το 1999 που περιλαμβάνει τρεις εκδόσεις για τη Διεθνή αγορά, τις αγορές της Ασίας και του Ειρηνικού και την αγορά της Ελλάδας και της Κύπρου.
Είναι υπεύθυνος για την στρατηγική ανάπτυξη του δικτύου, τις συνέργειες, και τη διεθνή αγορά.
